Helgarpósturinn - 21.03.1980, Page 10

Helgarpósturinn - 21.03.1980, Page 10
Föstudagur 21. mars 1980 he/garpósturinn. r a and Alþjóölegar fróttastofur gegna veigamiklu hlutverki I fréttastreymi milli landa og eru tslendingar mö> gum óörtim þjóöum háöari þeim meö fréttir utan úr heimi, þvi islenskir fjölmiölar hafa ekki bolmagn til þess aö hafa eigin fréttaritara, þar sem „fréttnæmustu” atburöir eru aö gerast hverju sinni. Fréttamiölun þessara fréttastofa er þó ekki aöeins einstefna til tsiands, eins og sannaöist best hér á dög- unum Sjaldan hefur frétt frá tslandi vakiö jafn mikla athygli hér á landi og frétt frá Borgþóri Kjærnested um „lúxusvændi í Hollywood”, sem hann sendi til dönsku fréttastofunnar Ritzau. Þessi frétt varö til þess aö vekja athygli manna á þvi, aö hér á landi eru starfandi fréttaritarar fyrir erlendar fréttastofur. Auk Borgþórs sem er fréttaritari fyrir fréttastofur allra Noröurlandanna, eru hér menn fyrir vestrænu risana, AFP, AP, Reuter, og UPI. t framhaldi af vændisfrétt Borgþórs, haföi Helgarpósturinn samband viö þessa menn og spuröi þá almennt um hlutverk þeirra hér á landi. Þaö skal tekiö fram, aö hér á landi er einnig starfandi sovéska frétta- stofan Novosti, en hennar hlutverk er aö mörgu leyti frábrugðiö hlut- verkum hinna fréttastofanna, þar sem sú sovéska sér einnig um aö dreifa fréttum frá Sovétrikjunum hér á landi. bandarisku fréttastofunnar AP á tslandi. Björn sagöi aö þaö heföi veriö ósköp einfalt hvemig hann varö fréttaritari AP á Islandi. Þegar þáverandi fréttaritari AP, Haukur Hauksson lét af þvf starfi og hætti í blaöamennsku heföi hann beöiö sig um aö taka þetta aö sér. Þaö heföi siöan veriö til- kynnt til AP i London, sem heföi samþykkt. Hann sagöi aö greiöslur fyrir aö senda fréttir væru óverulegar og miklu minni en hjá blööum, en þaö væri mismunandi og færi eft,- ir samningum viökomandi. — Hvert er hlutverk ykkar, fréttaritara erlendra fréttastofa? inn, en aö minu mati er enginn áhugi á fréttum af þvi sem er aö gerast hér i daglega lifinu.” Björn sagöi, aö öllu jöfnu sendi hann ekki mikiö út af fréttum en þá helst þaö sem hann héldi aö þeir heföu áhuga á. — Telur þii ykkur vera ábyrga fyrir fréttaandliti Islands út á viö? „Nei, þaö er algjör mis- skilningur. Fréttaritari er á engan hátt ábyrgur fyrir frétta- andliti Islands gagnvart umheim- inum, þaö er aöeins atburöurinn sjálfur, sem aö minu mati á aö ráöa hvaöa fréttir berast frá tslandi. Þaö má á engan hátt rugla saman persónulegri skoöun „Þaö er eitt sem mér finnst kanns.d einkennilegast i okkar islenska þjóöfélagi, aö þegar ég sem fulltrúi erlendrar fréttastofu á samskipti viö menn i embættis- mannakerfinu um islensk vanda- mál, finnst mér þess gæta tölu- vert aö þeim finnist ég ekki eiga aöskrifa um islensk vandamál á alþjóöavettvangi. Þaö gæti hjá islenskum embættismönnum talsvert míkiliar einangrunarstefnu. Hitt er annaö mál, aö þegar þorska- striöiö var, var þaö afskaplega auövelt, þvi þá viöurkenndu allir aö þaö kæmi umheiminum viö.” Ekki sagöi Þorsteinn aö Island væri mikiö i heimsfréttunum, en Kári Jónasson. fréttaritari UPl á islandi. Björn Jóhannsson, fréttaritari AP á tslandi. Þorsteinn Thorarensen, fréttarit- ari Reuter á tslandi. Borgþór Kjærnested, fréttaritari norrænna fréttastofa á tslandi. Gérard Lemarquis, fréttaritari AFP á islandi. //Strangar reglur um að heimildir séu fyrir fréttun- um", segir Kári Jónasson Kári Jónasson fréttamaður hjá rlkisútv arpinu er fréttaritari al- þjóölegu fréttastofunnar UPI hér á landi. „Þaö var 1968 þegar NATO fundurinn var nýafstaöinn, þá vantaöi UPI mann til aö segja frá forsetakosningunum, sem þá stóöu fýrir dyrum. Þeir leituöu til min og spuröu mig hvort ég vildi taka þaö aö mér. Þannig var þaö”, sagöi Kári þegar hann var spuröur aö þvi hvernig hann hefði oröiö fréttaritari UPI á tslandi. Kári var spuröur aö þvi hve mikiö hann fengi borgaö fyrir aö senda fréttir héöan, en hann sagðist aldrei hafa botnað i þvi; hann heföi ekki fengiö borgaö fyrir þaö i þrjú ár og þetta væri hálfgert vandræðamál. Hann sagði, að á undanförnum árum hafi hann litið getaö sinnt þessu starfi sinu vegna anna hjá rikisútvarpinu og Blaöamannafé- laginu. Aðallega heföi hann sent þeim myndir af knattspyrnuleikj- um og ööru sliku. — Hverter hlutverk ykkar, sem eruð fréttaritarar fyrir erlendar fréttastofur? „Ætli þaö sé ekki aö senda fréttir héöan, sem teljast frétt- næmar úti i hinum stóra heimi. Þetta er bandarfsk fréttastofa, sem ég vinn fyrir og þeir hafa mestan áhuga á þvi sem snertir Bandarikjamenn hér, eins og þegar loftbelgjakarlarnir voru að fljúga hérna i hitteðfyrra. Þegar þorskastriö eru, hafa þeir náttúr- lega áhuga á þvi. Þá fær maður fyrirspurnir eins og um þaö hvort Islandsé meö sumartima og hve- nær það breytist, einnig fyrir- spurnir um hvað bensin kosti hér á landi t.d.” Kári sagðist ekki skilja i þvi, aö tsland væri mikiö i heimsfréttum dags daglega, nema þegar eitt- hvaö sérstakt væri aö gerast, og ef eitthvaö sérstakt væri aö ger- ast hér á landi, sem varöaöi heimsfréttirnar, þá sendu þessar fréttastofur menn hingað upp. Þegar Nixon-Pompidou fundur- inn var hér, hafi UPI sent fimm eöa sex menn hingaö. — Hvaö leggur þú til grundvall- ar þegar þú sendir fréttir héðan? „,,AÖ þaö sé frétt fyrst og fremst. Þaö þarf aö vera frétt fyrir þá sem eiga aö nota hana úti, en þaö er erfitt aö definera þaö. Það getur staðiö þannig á i heimsmálunum, aö Isiand komist hvergi aö.” — Setur UPI einhverjar reglur fyrir starfsmenn sina? „Þeirsetja mjög strangar regl- ur um aö þaö séu heimildir fyrir fréttunum og ég hef oft rekið mig á þaö aö þeir vilja heimildir. Þaö veröur aö vera hægt aö gefa upp heimildir.” — Hverja telur þú vera ábyrgð ykkar? „Viö berum jafnmikla ábyrgö hvort sem viö skrifum fyrir is- lenska eöa erlenda lesendur. Viö berum bara ábyrgö almennt á okkar störfum eins og allir. Maö- ur þarf aö geta staöiö viö allt sem maöur segir, og þaö gildir lika fyrir þaö sem maöur segir hér. Minir menn eru naskir á þaö aö vilja hafa sjónarmiö bæöi stjórn- ar og stjórnarandstööu, ef þvi er aðskipta, og viljafá allar hliöar á málunum.” — Hefur þú oröiö fyrir aökasti vegna þess aö einhver hefur taliö fréttir sem þú sendir litaöar? „Nei,þvi þetta hefur veriöi svo smáum stil hjá mér, og ég hef aldrei fengið neinar athugasemd- ir, sem ég man eftir”, sagði Kári Jónasson, fréttaritari UPI á Islandi. //Fréttaritari er á engan hátt ábyrgur fyrir frétta- andliti islands gagnvart umheiminum"/ segir Björn Jóhannsson. Björn Jóhannsson, fréttastjóri á Morgunblaöinu, er fréttaritari „1 starfi fyrir fréttastofur gilda sömu reglur og fyrir dagblaö, sem vinnur samkvæmt ströng- ustu reglum blaöamennskunnar, þ.e.a.s. aö hafa staöreyndir og heiöarleika efst 1 huga. Aö þvi er fréttaflutning-frá íslandi varöar, þá er þaö fyrst og fremst aö segja frá stærri og meiriháttar at- burðum, sem gerast I landinu. Aö gefiiu tilefni.erþaö ekki hlutverk blaöamanns, hvort sem hann vinnur viðfréttastofu eða blaö, aö skrifa fréttir eftir þvi sem honum dettur i hug hverju sinni. Þaö á aöeins aö byggjast á staö- reyndum og viöburöum.” — Setur AP starfsmönnum sinum ákveönar reglur? „Þeir eru meö reglur, en þaö er allt of langt aö telja þaö allt sam- an upp, en þaö er fyrst og fremst heiöarleiki og áreiöanleiki, sem þar er efst á baugi. Þaö veröur aö vera margtékkuö heimild og þaö veröur alltaf aö geta heimilda. Hjá AP er fullyrðing blaðamanns ekki tekin gild, nema hann hafi heimild á bak viö.” — Er tsland mikiö i heims- fréttunum? „Þaö fer mikiö eftir þvi hvaö hér er aö gerast. Ef hér eru stór- slys, þorskastriö eöa eldsumbrot, eins og Vestmannaeyjagosiö, eöa stórir pólitiskir viöburöir, þá er ísland mikiö I heimsfréttunum, en vikum og jafnvel mánuöum saman, er litiö fréttnæmt frá landinu. Mikill fréttaflutningur er algjör undantekning i daglegu starfi.” — Hvaö leggur þú til grund- vallar, þegar þú sendir fréttir til útlanda? „Ég legg nákvæmlega þaö sama til grundvallar eins og viö birtingu fréttar i Morgunblaöinu; aö hún sé fréttnæm, aö hún sé sönn og aö staöreyndir liggi fyrir i málinu. Þaö er auösætt ef stórslys veröa, ef þaö eru stjórnarskipti i landinu, kosningar eöa eitthvaö sllkt, aöþá liggurí augum uppi aö þaö er fréttnæmt fyrir umheim- fréttamannsins á atburöinum og fréttagildi hans utan landstein- anna. Þetta er mjög mikilvægt og þaö sama á viö um vinnu blaöa- manns á blaöi. Þó er því ekki aö leyna, aö þaö hefur komiö fyrir i þorskastriöunum, aö fréttaritari erlendrar fréttastofu hefur oröiö, af eigin hvötum aö taka aö sér þaö hlutverk aö koma á framfæri málstaö íslands i daglegu frétta- streymi erlendis, þar sem stjórn- völdhafa ekki sinnt þeimþætti og upplýsingastreymi til fréttastof- anna á erlendum vettvangi, hefur fyrst og fremst verið frá and- stæöingum Islands i þorska- stríöunum.” — Hefur þú oröiö fyrir aökasti vegna þess aö einhver hefur taliö fréttir þinar litaöar? „Nei, aldrei,” sagöi Björn Jóhannsson fréttaritari AP á Islandi. z/Þeim finnst ég ekki eiga að skrifa um íslensk vandamál", segir Þor- steinn Thorarensen. Þorsteinn Thorarensen bókaút- gefandi er fréttaritari á tslandi fyrir Reuter fréttastofuna, en hann tók viö þvi f kringum fyrsta þorskastriöiö. Þorsteinn var þá starfandi blaöamaöur. „Hlutverk mitt er aö fylgjast meö þvf sem er aö gerast hér, en þaö eru ekki nema stærstu fréttir sem þeir hafa áhuga á”, sagöi Þorsteinn þegar hann var spurð- ur um hlutverk sitt sem fréttarit- ara Reuter á Islandi. ,,,í sambandi viö þing Noröur- landaráös núna, sendu þeir sinn sérstaka mann. Þegar sllkar stórráðstefnur eru koma oftast fastir menn. Mitt aöal verk var á sinum tima síöasta þorskastriö og þá var mikiö aö gera." Þorsteinn sagöi aö Reuter setti starfsmönnum sínum engar skráöar reglur, en þegar menn væru búnir aö vera i þessu starfi .lengi, gerSu menn sér grein fyrir þvi hvaö væri fréttnæmt og hvaö ekki. sagöi aö þaö hryggöi sig aö þurfa aö senda fréttir af ömurlegum efnahagsmálum. 1 efnahagsmál- um væri Island oröiö eins og geö- veikraspítali og hann fengi oft svar um hæl, þar sem spurt væri hvort þetta væri virkilega svona.—------ — Hvaö leggur þú til grundvall- ar þeim fréttum sem þú sendir út? „Viö skulum segja dómgreind ognáttúrulega reynslu. Þetta eru hlutir, sem maöur reynir aö - - þrautþjálfa meö sér i gegnum ár- in. Ég fæ alltaf skýrslur um þaö hvaöa fréttir hafa vakið áhuga og af þvl verserast maöur meö timanum.” Þorsteinn sagöist ekki senda mikiö, það færi eftir atburöum hverju sinni. Þaö væri oft sem hann sendi bara tvö eöa þrjú skeyti á mánuöi, en ef þaö væru kosningar eða breytingar á gengi, gæti þaö oröiö meira. — Telur þú ykkur bera ein- hverja ábyrgö á fréttaandliti tslands út á viö? ,,Ég tel mig ekki vera opinber- legan fulltrúa Islands, en á sinum tima, var taliö aö þaö heföi orðiö mikiö gagn af fréttasendingum út af þorskastriöinu.” — Hefur þú oröiö fyrir aökasti vegna fréttasendinga þinna út? „Já, þaö hefur stundum komiö fyrir. Embættismenn og háttsett- ir stjórnmálamenn hafa krafist þess aö fá aö sjá skeyti áöur en ég sendi þaö. En þvi neitar maöur yfirleitt, þvi þaö á ekki aö vera ritskoöun. Alþýöubandalagsmenn hafa stundum hnýtt i þaö aö ég kalla þá kommúnista. Þeir halda aö ég geri þaö I einhverju f jandskapar- skyni. En ég geri þaö vegna þess aöþeirra flokkur, eins og hann er, er kallaöur á alþjóöamáli kommúnistaflokkur. Ég hef aldrei haft fyrir þvl aö útskýra þetta, en þaö veröur aö vera I hugtökum, sem skilin eru á alþjóöa vettvangi”, sagöi Þor- steinn Thorarensen fréttaritari Reuters á Islandi.

x

Helgarpósturinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.