Helgarpósturinn - 27.06.1980, Qupperneq 10

10
Blaða- og tlmaritaútgáfa á ts-
landi er mikil að vöxtum. Varla
er til sá sérhópur i þjóðfélaginu,
að hann gefi ekki út einhvers kon-
ar ritling, sem miðaður er við
ákveðinn og afmarkaðan
lesendahóp. Þarna getur verið
um að ræða fagtimarit alls konar
og fréttabréf.
Útgáfa afþreyingartimarita
svokallaðra er alla jafna nokkuð
blómleg. Þar koma blöð og fara.
Sum lifa kannski bara eitt tölu-
blað, eru eins og dægurfiugur,
önnur standast timans tönn og
koma út ár eftir ár. Sum þeirra
deyja kannski drottni slnum einn
daginn, en eru svo vakin upp frá
dauðum nokkrum árum siðar.
Afþreyingar-eða skemmtiritum
má svo kannski gróflega skipta
niður I nokkra hópa eftir efni
þeirra og útgáfutiðni. Einn þess-
ara hópa fylla blöð, sem I daglegu
tali manna á milli eru kölluð
„sorprit”. Fjöidi þeirra er nokk-
ur, en þar eins og annars staðar I
blaðaheiminum fæðast ný blöð,
en önnur deyja. Til eru hins vegar
nokkur blöð, sem gefin hafa verið
út um langa hrið. Meðal þeirra
má nefna Eros, Sannar sögur,
Tigulgosann og Nýtt Crval, sem
hóf aftur göngu sina um sfðustu
áramót eftir nokkurra ára hlé.
Helgarpósturinn fékk þær upp-
lýsingar i nokkrum söluturnum,
aö þaö væri alltaf nokkur sala I
þessum blööum, en aö visu „eng-
in roksala”, eins og ein af-
greiöslustúlkan komst aö oröi.
önnur rit, sem nefnd voru þegar
Helgarpósturinn forvitnaöist um
sölu á þessháttar timaritum, voru
Sagan, Sakamál og Bósi, en rit
þessi munu ekki vera ýkja gömul,
og vafalaust eru þau til fleiri.
Helgarpósturinn fékk þær upp-
lýsingar, aö kaupendur þessara
timarita væri fólk á öllum aldri,
bæöi karlar og konur. Þaö viröist
þó vera fremur algengara, aö
ungt fólk kaupi rit eins og Eros,
Sannar Sögur og Nýtt Úrval, og
þá fremur stúlkur en piltar. Karl-
menn, bæöi ungir og gamlir, eru
hins vegar i meirihluta hjá þeim
sem kaupa Tigulgosann, þótt
stúlkur „hafi gaman af þvi aö
fletta honum”.
Ólafur Jónsson bókmennta-
gagnrýnandi segir frá þvi i grein,
sem hann skrifaöi um Islenska
timaritaútgáfu I VIsi áriö 1972, aö
hann fór út i sjoppu til aö kaupa
þaö nýjasta af öllum skemmtirit-
um, sem þá voru gefin út. Einu
ritinu var vandlega pakkaö inn i
plastpokka, og þegar hann var
opnaöur, kom I ljós aö þar voru
fyrir tvö eintök sem komin voru
til ára sinna. Olafur segist hafa
komist aö þeirri niöurstööu, aö
þarna væri ekki um vörusvik aö
ræöa, þvi eins gott væri aö selja
lagerinn af gömlum blööum, sem
ekki höföu selst, I staöinn fyrir aö
prenta ný. Þessi rit væru jú alltaf
eins.
Helgarpósturinn fékk þaö staö-
fest á fornbókasölu I Reykjavik,
aö mikið væri keypt af gömlum
eintökum þessara rita, og þá
einkum á sumrin. Fólk keypti
þetta áöur en þaö færi f sumar-
feröalögin. Mest selda af þessum
skemmtiritum i umræddri forn-
bókaverslun reyndist vera tima-
ritiö Satt, en útgáfu þess var hætt
áriö 1976. Þaö rit mun hins vegar
þótt hafa nokkra sérstööu þar
sem þaö byggöi aö hluta til á
Islensku efni, sem oft var ritað af
þjóökunnum mönnum eins og
Tómasi Guömundssyni og Sverri
Kristjánssyni.
//Frásagnir sem þykjast
vera sannar"
Um innihald þessara rita segir
Ólafur Jónsson I áöurnefndri
grein I VIsi: „Aöalefni þessara
ruslaralegu rita eru erlendar
reyfarafrásagnir, sem þykjast
vera sannar, en tlmaritið Satt
hefur þótt sér á parti I þeirra hópi
fyrir þaö aö leggja sig eftir inn-
lendum frásögnum af svipuöu
tagi”.
Þegar litiö er á þau timarit,
sem hér veröur lltillega fjallaö
um, kemur f ljós aö Tigulgosinn
er nokkuö sér á parti hvaö efni
snertir. Þegar flett er fyrsta tölu-
blaöi 1980 sést aö þar er höfuö-
áherslan lögö á efni, sem á ein-
hvem hátt tengist kynlffi, þótt
erfitt sé aö stimpla þetta rit sem
beint klámrit. A útlensku myndi
þaö vera kallaö „soft core”. Eins
og á öörum blööum þessarar teg-
undar, er forsiöan notuð til þess
Föstudagur 27. júnf 1 ^hpl[]F=irpn^tl irinn
„SORPRITIN,T
lesefni hinna draumlyndu?
eftir Guðlaug Bergmundsson myndir: Einar Gunnar
aö fá fólk til að kaupa þaö. For-
siöan er aö sjálfsögöu litprentuö
og sýnir fallega nakta súlku. Þá
eru á forsiöu tilvisanir á efni inni i
blaðinu. „Oft er flagö undir fögru
skinni”, segir máltækiö, og mætti
hiklaust nota þaö um þetta tölu-
blaö Tigulgosans. Ef forsiöan hef-
ur gefiö mönnum einhverjar von-
ir um efni blaösins, bregöast þær
gjörsamlega. Ef viö gefum okkur
þaö aö forsiöan sé nokkuö snotur,
er ekki hægt aö segja þaö sama
um innihaldiö, bæöi hvaö varöar
útlit og efni. Sumt af þvi efni, sem
visaö er til á forsiöu, finnst hrein-
lega ekki, annaö er tæplega meira
en forsiöutilvisunin segir.
Af fjórum lengri frásögnum
ritsins, fjalla þrjár um kynlif, en
sú fjóröa fjallar um sovéskan
njósnara 1 Bandarikjunum. Kyn-
lifsfrásagnirnar viröast vera ætl-
aöar tveim mismunandi lesenda-
hópum. Þær eru annars vegar
fyrir unga pilta og hins vegar fyr-
ir eldri karlmenn. í sögunum
tveim, sem höföa kannski fremur
til yngri mannanna, koma upp
aðstæður, sem margan ungan
piltinn hefur vafalaust dreymt
um. I fyrri sögunni segir frá þvi
er kvenkyns kennari tælir ungan
nemanda sinn og i þeirri seinni er
þaö húsmóöir, sem tælir blaö-
buröarpiltinn (sem oröinn er
stálpaöur). Þarna er þaö I bæöi
skiptin konan sem tælir saklausa
pilta. 1 siöustu sögunni er þaö
húsbóndinn á heimilinu, sem fer á
bak viö eiginkonu sina meö þjón-
ustustúlkunni. En honum „hefn-
ist” fyrir þaö.
H. Guömundsson, einn af aö-
standendum blaösins.sagöi I sam-
tali viö Helgarpóstinn, aö hann og
félagi hans heföu aöeins veriö
meö ritiö I 3-4 mánuöi. Umrætt
tölublaö væri það fyrsta sem þeir
heföu gefiö út og væri upplagiö
5500 eintök, en þeir ætluöu aö fara
i 7000 næst. Hann sagöi aö þeir
heföu fylgt sömu stefnu og fyrri
útgefendur, þaö yröi aö gera þaö,
þvi nafniö seldist ágætlega.
Aöspuröur um tilgang þeirra
meö útgáfu þessa blaös, sagöi
viömælandi okkar, aö hann væri
alls enginn, þeir væru aöeins aö
ná sér i aukapening. Efniö sagöi
hann aö væri þýtt úr erlendum
blööum.
Hann var spuröur aö þvi hvort
sögurnar I blaðinu gæfu ekki aö
einhverju leyti ranga mynd af þvi
sem þær fjölluöu um. „Aö sjálf-
sögöu”, svaraöi hann, „þaö er
þaö sem fólkiö vill lesa”.
„Maður tekur mátulega
mark á þessu"
Eros og Sannar Sögur f jalla um
ástina og kynlifiö, þó þar sé kyn-
lifiö tekiö allt öörum tökum en i
Tigulgosanum (þar sem aftur á
móti er ekki fjallaö um þaö sem
venjulega er kallaö „ást”). Þar
er fariö miklu „ffnna” I þaö, ekk-
ert sagt, aöeins gefiö I skyn. Sög-
urnar 1 þessum blööum eiga þaö
sameiginlegt, aö þær eru allar
frásagnir i fyrstu persónu, sem á
vafalaust aö auka „sannleiks-
gildi” þeirra, þvi allt eiga þetta
aö vera sannar sögur. Ennfremur
eru sögumenn undantekningar-
iaust konur. Sögurnar eru allar
byggöar eins upp. Þar segir kona
frá sambandi sinu viö einhvern
mann. Eins og svo oft kemur fyrir
i raunveruleikanum, koma upp
alls kyns erfiöleikar, sem valda
sögumanni miklum áhyggjum, en
eins og vera ber, fer allt vel aö
lokum. Ef konan giftist ekki þeim
karlmanni, sem á hug hennar I
upphafi frásagnar, kemur alltaf
einhver a'nnar til skjalanna og i
lokin er efnt til hjónabands. Kon-
an hefur höndlaö þá æöstu ham-
ingju, sem nokkurri konu getur
faliiö 1 skaut.
Þaö er skemmtilegt viö sumar
þessara frásagna, aö konan, sem
segir frá, hefur haft einhverja
kynlifsreynslu áöur en hún hittir
ævifélagann og þarf hún endilega
aö koma þvi aö, en slær þó þann
varnagla, aöhún hafi nú ekki ver-
iö lauslát. ó, nei.
Helgarpósturinn hitti f yrir 3 ungar stúlkur þar sem þær voru að vinna uppi í
öskjuhliðog spurði þær hvort þær læsu eitthvað af þeim blöðum, sem til umræðu
eru hér að ofan.
„Ég les þau stundum, þegar ég
hef ekkert annaö aö gera”, sagöi
Ellen Haraldsdóttir, 15 ára.
„Mér finnst þau mjög væmin.
Þetta eru allt ástarsögur. Þær
byrja hryllilega, en enda allar
eins, hamingjusamlega”, sagöi
hún.
„Égkaupi þau einstaka sinnum
til aö lesa þau”, sagöi Guörún
Guömundsdóttir, 15 ára.
Hún sagöi, aö þaö væri samt
langt siöan hún heföi lesiö þau
siöast, en sér fyndist þau ágæt.
Hún var spurö aö þvi hvort hún
myndi fara eins aö og konurnar i
þessum ástarsögum. „Nei, ég
held ekki”, sagöi Guörún.
„Ég les Sannar Sögur, Eros og
iika gömul Satt. Ég var veik I
hálfan mánuö um daginn og las
bunka af gömlum blööum”, sagöi
Dagbjört Snæbjörnsdóttir 16 ára.
„Þaö er stórfint aö lesa þetta
þegar maöur er aö hvlla sig.
Sögurnar eru æöislega vitlausar og
furöulegustu hlutir sem gerast.
Karlinn fer illa meö konuna, þau
skilja en taka saman á nýjan
leik”, sagöi Dagbjört.
Hún var spurö aö þvi hvort hún
teldi sig geta lært eitthvaö af
þessum sögum. „Já, ég held,
þaö”, sagöi hún, „hvernig maöur
á aö haga sér viö karlmenn.”
Þessar konur eiga þaö lika
flestar sameiginlegt, aö annaö
hvort er ekki getiö um störf
þeirra, eöa þá aö þau eru hvers-
dagsleg og litt spennandi. Þaö
besta sem gæti hent þær, er aö
sjálfsögöu aö finna sér mann
þannig aö þær geti hætt aö vinna
til þess aö annast eiginmann sinn
og búa honum gott heimili. Á
þessu eru þó undantekningar, en
þá hefur konugreyið kannski gert
sér allt of háar hugmyndir um
starf sitt i upphafi og aö sjálf-
sögöu orðiö aö endurskoöa þaö aö
einhverju leyti.
Eins og áöur segir, eru þaö aö
meirihluta ungar stúlkur sem
lesa þessi blöö, og þarna er þeim
greinilega bent á aö affarasælast
sé fyrir þær aö finna rétta mann-
inn, „sem guö hefur skapaö fyrir
þær” og ganga I hjónabandiö.
Viðmælendur Helgarpóstsins I
söluturnunum, sem voru
eingöngu konur, höföu allar lesiö
þessi rit þegar þær voru yngri, en
töldu aö þau gæfu ekki rangar
hugmyndir um lifiö og tilveruna
og þau ættu ekki aö hafa nein
slæm áhrif á lesendurna. „Maöur
tekur mátulega mark á þessu”,
sagöi ein þeirra.
Af köldum körlum
„Nýtt Úrval höföar meira til
karlmannsins”, sagöi Vilberg
Sigtryggsson útgefandi ritsins I
samtali viö Helgarpóstinn.
Vilberg tók viö útgáfu þessa rits
um sfðustu áramót, en þá haföi
þaö ekki komið út slöan 1970.
Hann sagðist halda sömu stefnu
og fyrri útgefendur, og bætti þvi
viö, aö i fyrsta heftinu, sem hann
gaf út, hafi hann eingöngu notaö
sögur, sem höföu áöur birst I Nýju
Úrvali, „til aö rifja þetta upp
fyrir fólki.” Sannast þar enn orö
Ólafs Jónssonar um notaö og nýtt
I sambandi viö þessi blöö.
Strax og litiö er á forstiöu Nýs
Úrvals, sést aö þaö er stilaö upp á
karlmenn. í staö fallegra lit-
mynda af fallegu fólki á forsiöum
hinna blaöanna, er hér teiknuö
mynd af „hörkulegum og karl-
mannlegum” hermanni. Enda
fjalla sögurnar um kalda karia,
hvort sem þaö er I bardögum eöa I
viöureign viö kvenfólk. Af sex
frásögnum i ööru tölublaöi 1980,
fjalla þrjár um ástarævintýri
karlmanna, og er ein þeirra titluö
sem smásaga, sem á þáliklega aö
gefa til kynna, aö hinar séu sann-
ar. Ein frásögnin segir frá glæpa-
máli. Loks eru svo tvær, sem
segja frá liönum, timasettum at-
buröum, öörum á þessari öld, en
hinum frá þeirri siöustu.
Þaö er eins I þeim „ástar-
ævintýrasögum”, sem þarna
birtast og svo mörgum öörum, aö
konan er alltaf látin vera i hlut-
verki freistarans, eins og Eva I
Paradis foröum. Karlinn er hins
vegar samþykkjandi „fórnar-
lamb” og yfirburöamaöur þegar
á reynir. Einn munar t.d. ekkert
um aö gagnast tuttugu konum(aö
vlsu kinverskam?) um margra
mánaöa skeiö.
„Þetta er hlutur sem gerist
ekki i raunveruleikanum, en þaö
er allt i lagi aö láta sig dreyma
um svona”, sagöi Vilberg um
þetta atriöi.
Vilberg sagöi aö upplag Nýs
Úrvals væri fjögur þúsund eintök
og um tilganginn meö útgáfu
svona rits, sagöi hann aö þetta
væri bara afþreying, hann heföi
s jálfur m jög gaman af þvi aö lesa
svona sögur.
Auk Nýs Úrvals, gefur Vilberg
lika út rit sem hann kallar
Læknasöguna, sem einkum er
ætlaö konum, svona „til mót-
vægis” viökarlaritiö eins og hann
segir. Þar er hvert rit sjálfstæö
saga og eru þær þýddar eftir
dönskum bókaflokki. Sögur þess-
ar eru I anda klasslskra lækna-
rómana þar sem upp koma hin
margvislegustu vandamál, sem
öll leysast farsællega og þá gjarn-
an meö hjónabandi.
„Bundið við
sannar frásagnir"
Siguröur Arnalds gaf út tima-
ritiö Satt I 24 ár, frá 1953—1976.
Eins og nafniö gefur til kynna og
segir á kápuslöu, flytur ritiö
aöeins sannar frásagnir. Upplag
þessa rits var frá fjögur upp I
rúmlega nlu þúsund eintök. Efniö
var „bæöi úr erlendum timaritum
| 22