Helgarpósturinn - 06.03.1981, Blaðsíða 10

FÖstudagur 6. rhárs, 1981' 'HDí
eftir Þorgrím Gestsson
myndir: Jim Smart
neytinu veröur óskaö eftir upp-
lýsingum um foreldrafélög i vor-
skýrslum skólastjóra i vor. Þá
veröur jafnframt væntanlega
biiið aö stofna landssamband for-
eldrafélaga, en undirbóningur
þess er langt á veg kominn.
Undir merki þess er siöan
hugmyndin að taka þátt i
norrænu samstarfi
foreldrafélaga, sem er aö nokkru
leyti rekið á vegum Norrænu
menningarmálaskrifstofunnar i
Kaupmannahöfn.
,,Hvor haldi sínu”
Hvert er svo hlutverk foreldra-
félaga, og hvernig starfa þau.
Helgarpósturinn leitaði svars við
þvi hjá RagnariTómassyni. Hann
er formaður foreldrafélags Ar-
Ekki afskipti af klögu-
málum
— En það er ýmislegt sem við
gerum ekki, samkvæmt sam-
þykktum félagsins. Við höfum til
dæmis ekki afskipti af einstökum
klögumálum, sem koma upp milli
nemenda og kennara, nema þvi
aðeins að þau snúist um grund-
vallaratriði. En það er ljóst, að
það þarf að fara með slik mál
með varfærni og réttsýni, segir
Ragnar Tómarsson.
Að sögn Ragnars hefur afstaða
skólans i garð félagsins fyrst og
fremst verið jákvæð, þótt eitt-
hvað hafi borið á ótta einstakra
kennara við, að tilkoma þess
muni auka á vinnuálag þeirra,
auk þess sem sumir óttist óþarfa
ihlutun foreldranna.
Ragnar Tómasson formaður for-
eldrafélags Árbæjarskóla.
óttast afskiptasemi
Ollum þeim sem þekkja til
þessara mála, og Helgarpóstur-
inn hefur haft tal af, ber saman
um að yfirleitt sjái menn gildi
foreldrafélaganna fyrir skóla-
starfið. Þó eru þeir til, sem óttast
óeðlilega afskiptasemi foreldr-
anna, og upp komi leiðindamál
svipað og áður fyrr, þegar kenn-
urum þótti félögin seilast inn á
verksvið sitt, þ.e. sjálfa kennsl-
una — þótt i góðri meiningu væri.
Tómlæti og áhugaleysi er lika
rikjandi í þessum málum viða,
eins og sést af þvi, að sumsstaðar
þar sem foreldrafélög hafa verið
stofnuð eiga fulltrúar frá þeim
ekki sæti á kennarafundum, eins
og er þó gert ráð fyrir i grunn-
skólalögunum. Við marga skóla
hefur ekki enn verið stofnað for-
eldrafélag, einfaldlega vegna
þess aö enginn hefur haft frum-
kvæði að þvi.
30 af 220 svöruðu.
Það kannast liklega allir kennarar og margir foreldrar
við fyrirbærið foreldrafundi. Þennan eina, í besta falli
tvo daga á vetri, þegar foreldrum gefst tækifæri til að
ganga á fund kennara barna sinna, heyra hvað þeir hafa
um frammistöðu þeirra að segja og kannski skiptast á
nokkrum orðum um vandamál, sem komið hafa upp.
En reynslan sýnir, að þessar stuttu samverustundir
kennara og foreldra nægja ekki til að koma á æskilegu
samstarfi milli heimila og skóla. Og hvað varðar vanda-
málin er reynsla flestra kennara sú, að þeir foreldrar
koma sist sem þeir vildu helst ná tali af.
i mörgum skólum hefur verið reynt að leysa þetta
samskiptavandamál á annan hátt, meðal annars með
reglulegum viðtalstímum kennara allan veturinn, og að
sjálfsögðu má alltaf nota simann, ef eitthvað kemur
uppá.
Guðrún Asgeirsdóttir á Mæli-
felli i Skagafirði er einn af helstu
hvatamönnum að þvi, að stofnuð
verði landssamtök foreldra-
félaga, og fyrir skömmu sat
hún fund samtaka norrænu
foreldrasamtakanna, sem
var haldinn i Kaupmannahöfn.
Hún segir við Helgarpóstinn,
að I haust hafi starfshópur,
sem undirbýr stofnun sam -
takanna, sent öllum 220
skólastjórum grunnskóla
landsins bréf þar sem óskað
var upplýsinga um f0r-
eldrafélög. Þeim var gefinn
frestur til 25. febrúar til að svara.
Þegar fresturinn rann út höfðu
aðeins borist 30 svör.
— Við höfum orðið vör við, að
Foreldrafélög frá vöggu til fermingar
— nauðsynlegur þáttur í
samstarfi heimila og skóla
— en einstaka kennari er
tortrygginn
Ein aðferð til þess að efla tengsl
milli heimila og skóla er að koma
upp foreldrafélögum. Slik félög
störfuðu með miklum blóma við
nokkra skóla fyrr á árum, en
lognuðustsiðanútafýmissa hluta
vegna. Ástæðanvar ekki sist sú,
að foreldrafélögin voru aðeins
samtök foreldra, kennarar komu
þar hvergi nærri, nema kannski
sem foreldrar. Ýmsum kennur-
um og skólastjórum þótti for-
eldrafélögin stundum gerast ærið
afskiptasöm um innri mál skói-
anna, og mörgum var nóg boðið,
þegar þau tóku jafnvel að sér
framkvæmd einstakra verkefna.
Þá þótti mörgum kennaranum,
sem verið væri að taka fram
fyrir hendurnar á sér, og skyldi
enginn lá þeim það.
Lognuðust útaf
Svo fór, að foreldrafélögin logn-
uðust smám saman útaf flest ef
ekki öll.En árið 1970 má segja, að
nýr kapítuli i sögu þessara félaga
hafi hafist. Þá var stofnað for-
eldrafélag Hliðaskóla i Reykja-
vik, og grundvallarmunurinn á
þvi félagi og þeim fyrri varsá, að
það var sameiginlegt félag for-
eldra og kennara.
Fleiri foreldrafélög með sama
sniði voru stofnuð á næstu árum,
og þegar grunnskólalögin voru
sett, árið 1974, var þar að finna
heimildarákvæði um stofnun for-
eldraiélaga. Það er á þann veg,
að komi ósk frá foreldrum, kenn-
urum eða skólastjóra um að for-
eldrafélag skuli stofnað er skylt
að verða við þvi.
Eftir að grunnskólalögin tóku
gildi kom nokkur kippur i stofnun
foreldrafélaga, og nú eru þau
milli 20 og 30 á höfuðborgar-
svæðinu, en talsvert færri úti á
landi. Nákvæm tala er ekki til, en’
að sögn Sigurðar Helgasonar
deildarstjóra i menntamálaráðu-
bæjarskóla, en það var stofnað
haustið 1979.
— Það er engin reglugerð til
um starfsemi foreldrafélaga,
þannig að við erum enn að móta
starfið. En við höfum reynt að
gæta þess, að hvor haldi sinu, þ.e.
að viðskerðum ekki athafnafrelsi
skólans, en foreldrum sé á hinn
bóginn tryggð eðlileg afskipti af
þessu stóra hagsmunamáli
hverrar barnafjölskyldu, segir
Ragnar Tómasson.
Starf foreldrafélags Arbæjar-
skóla er fyrst og fremst fólgið i $
þvi aö efla samskipti foreidra og
nemenda i skólanum, með þvi að
efna til sameiginlegra skemmti-
kvölda, ferðalaga og annars af
þvi tagi, og fyrir jól komu foreldr-
ar og nemendur saman til að
vinna að jólaföndri. Til þess sið-
astnefnda öfluðu börn og foreldr-
ar fjár með þvi að selja fólki i
hverfinu húsdýraáburð i sam-
vinnu við hestamannafélagið
Fák.
Þá hefur foreldrafélagið staðið
fyrir tugum funda um ýmis mál-
efni sem varða skólann, meðal
annars fengið einstaka kennara
til að kynna það námsefni sem
þeirkenna. Fyrirstuttu var hald-
in rdðstefna um efnið „Hafa
grunnskólalögin náð tilgangi sin-
um?” þar sem Kristján J. Gunn-
arsson fræðslustjóri og Ölafur
Proppé starfsmaður Skólarann-
sóknardeildar menntamálaráðu-
neytisins höfðu framsögn.
— Þeir eru þó fleiri sem lita
réttilega svo á, að foreldrarnir
geri orðið þeim ómetanlegur
styrkur i starfi, til dæmis hvað
varðar agavandamál. Þau er oft
erfitt að leysa, án þess að sam-
starf og samráð séu á milli for-
eldra, kennara og nemenda, segir
sumsstaðar eru menn á móti
foreldrafélögum. Það kann að
stafa að þvi, að i einstaka tilfelli
hafa foreldrarnir ekki vitað
hvaða hlutverki félögin eiga að
gegna og farið út i afskipti af
einkamálum. Það hefur orðið til
þess, að sumir kennarar hafa tek-