Helgarpósturinn - 06.03.1981, Blaðsíða 3

3
hc3lr]rirpn<ztl rrinn F°studagur 6. mars, 1981
86 skip eru i hinum islenska
togaraflota. Aðeins 11 þeirra eru
smiðuðhérlendis.hin eru flutt inn
frá 12 löndum. Hér fer á eftir frá
hvaða löndum islensku togararn
ir eru keyptir.
Noregur: 26
Pólland 13
Spánn: 11
Japan: 10
Frakkland: 7
PortUgal: 2
Einn togari hefur veriö keyptur
fráhverju eftirtalinni landa: Hol-
land, England, Skotland, Þýska-
land, ltalia, Danmörk.
orðaði það og útgerðar sem fyrir-
fram væri dauðadæmd. „bað er
auðvitað enginn plús fyrir okkur
útgerðarmenn sem geta gert út
hallalaust eða hallalitið að hafa
menn i þessum bransa, sem ekk-
ert vit hafa á hlutunum og láta
reka á reiðanum og gera út á
rikissjóð. Það eru ekki alvöruút-
gerðarmenn heldur óábyrgir
ævintýramenn og hið opinbera
gerir of litið i þvi að stoppa þá
menn.
1 dag er innflutningsbann á
togurum, nema annar fari út i
stað þess sem keyptur er. Undan-
tekningar virðast þó leyfðar frá
þessari reglu, samanber Þórs-
hafnartogarinn margfrægi.
Nú er fjármögnun togara
þannig, að fiskveiðasjóður lánar
75% kaupverðs togara sem
smiðaðir eru hér heima og
byggðasjóður 10%. Fyrir togara
keypta frá útlöndum i stað þeirra
skipa sem út fara, eru lánshæf
að 50% kaupverðs. Fiskveiða-
sjóður lánar.
Áður en hömlur voru settar á
innflutning togara tillandsins,
bakábyrgði rikissjóður 80% kaup-
verðs.
Svavar Armannsson hjá Fisk-
veiðisjóði visaði þeirri skoðun á
bug, að Fiskveiðisjóöur væri ein-
hver sjálfkrafa afgreiðslustofn-
un, þar sem hægt væri að ganga i
peningakistur eftir geðþótta.
Hann sagði hins vegar, að erfitt
væri að meta hinar einstöku
umsóknir eftir þröngum hagræn-
um arðsemissjónarmiðum. Lita
yrði einnig til annarra þátta, svo
sem atvinnuástandsins á viðkom-
andi stöðum.
Sjávarútvegsráðherra hefur
með Fiskveiðisjóð að gera en i
sjóðnum sitja sjö aðilar. Sex
þeirra eru tilnefndir af eftirtöld-
um: Seðlabankanum, Lands-
bankanum, útvegsbankanum,
Llú, fiskverkendum, Sjómanna-
sambandi Islands og Farmanna
og f isk im an nasam ba ndinu.
Ráðherra tilnefnir siðan einn.
,, Aukin óábyrgni"
En meginspurningin er. Nú eru
86 togarar i eigu tslendinga, þarf
að fjölga þeim enn frekar?
Kristján Ragnarsson
framkvæmdastjóri Landssam-
bands islenskra útvegsmanna var
spurður þessarar spurningar.
Hann sagði: ,,Ég held aö þegar á
heildina er litið hafi tekist nokkuð
vel um uppbyggingu togara-
flotans á siðasta áratug. Hins
vegar tel ég, að timi sé til kominn
að skoða þaö vandlega hvort
fjöldinn sé ekki nægilegur miðað
við þær veiöitakmarkanir sem I
gildi eru. Þaö er skoðun min að
svo sé. Hins vegar eru ýmsar
blikur á lofti i þessu sambandi og
mér finnst aukinnar óábyrgðar
farið að gæta i sambandi við
togarakaup og dreifingu
togaranna i seinni tið.”
Skal nú litið á þá þrjá staði, sem
fá togara á þessu ári, Hólmavik,
Skagaströnd og Húsavik. A
Hólmvik er enginn togari fyrir, en
smábátaútgerö stunduö. Ýmsir
hafa oröið til þess að benda á, aö
hafnaraöstaða sé ónóg á
staönum, frystihúsið litið og illa
tækjum búið og viðgerðarþjón-
usta i lágmarki. Þaö sé þvi fyr-
irfram dauðadæmt fyrirtæki að
reyna togaraútgerö á Hólmavik,
enda tilraun i þá átt áður verið
reynd og þá mistekist.
A Skagaströnd er einn togari
fyrir — Arnar — og hefur rekstur
hans gengið vel, auk þess sem at-
vinnuástand er þokkalegt. Margir
sjá þvi enga brýna nauðsyn á þvi,
að bæta við einum togara, ekki
sist þar sem frystihúsið geti ekki
tekið við auknu hráefni til
vinnslu. Mun þá ætlunin verða að
um borð I hinum nýja togara
verði fiskurinn heilfrystur.
Hvað Húsavik varöar, þá er þar
togari fyrir, og rekstur hans ekki
gengið alltof vel. Það er þvi sagt
að þaö sé óös manns æði, að auka
á erfiöleikana meö kaupum á
nýjum togara. Hitt er þó bent á,
að öflugt hlutafélag standi að baki
togarakaupunum og bæjarfélagið
geti tekið á sig hallarekstur sem
mótvægi við atvinnueflinguna,
sem hinn nýi togarinn hefur
liklega I för með sér.
En Helgarpósturinn hafði sam-
band viö þessa staöi og leitaði
álits heimamanna.
//Reksturinn
örugglega erfiður"
„Við eigum við timabundið at-
vinnuleysi að striða,” sagði Jón
Alfreðsson kaupfélagsstjóri á
Hólmavik, sem hefur jafnframt
með rekstur frystihússins að
gera. „Nú er rækjuverðtiðinni að
ljúka og þvi litil atvinna fram i
júni. Siðan kemur aftur „dauður”
kafli I haust. Það eru „dauðu”
kaflarnir sem við viljum losna við
meö togarakaupunum, þannig að
hráefni berist stööugt á land,
sama hvaða árstimi er.”
Á Hólmavik og á Drangsnesi,
en þessir staðir standa samein-
aðir að togarakaupunum búa
samtals 550 manns og kvaðst Jón
ekki óttast að erfitt yröi aö manna
væntanlegan togara þeirra.
„Hins vegar gerum við okkur
ljóst að hafnaraðstaða er ekki
eins góö og þyrfti vegna litils
legupláss og frystihúsin á
Drangsnesi og hér á Hólmavik of
afkastalitil. Það koma þvi eflaust
toppar, sem erfitt verður að ráða
við, en þá veröur bara að salta og
herða fiskinn, ef möguleikar á
frystingu eru ekki annars vegar.”
Togari þeirra Hólmvikinga
kemur til með aö kosta 4—5
milljarða gamalla króna og
verður hlutur heimamanna 10%
af kostnaðarverði. En er þessi
tals aflamagn þeirra er frá 3—5
þúsund tonnum. Og þrátt fyrir
það, aö geysiiega harkalegar
veiðitakmarkanir hafi verið sett-
ar á þorskveiöar þeirra. Þessi
skip hafa þá veitt blálöngu og
grálúðu sem eru afbragðs mark-
aösvara, og að auki karfa og ufsa.
Allt bendir lika til þess aö þorsk-
stofninn vaxi mikið á allra næstu
árum, svo augljóst er að verkefni
fyrir togarana verður ekki af
skornum skammti. Ég vil þvi
árétta að enginn ástæða er til að
stöðva þá þróun, sem átt hefur
sér stað með eflingu togaraflot-
ans, þvi t.a.m. eru nokkrir staðir
til sem bráðnauðsynlega þurfa á
togara að halda, af einni eða ann-
arri stærð.”
— Nú segja ýmsir, að aðstoð og
lán hins opinbera haldi i raun
uppi sjávarútvegi i landinu og
hann standi engu betur en land-
búnaðurinn hvað það varðar?
„Þvættingur og vitleysa. Þeir
menn sem tala svona, skilja
ekkert hvaö það er sem skaffar
þeim peninga til að éta fyrir.
Þaö er t.d. talandi dæmi um
fádæma skilningsleysi á sjávar-
útvegsmálum, þessi tillaga
Alþýðuflokksmanna að setja
stopp á nýsmiðar togara, nema
úrfall verði i flotanum. Það er
alveg furðulegt að þeir menn sem
bera svona á borð, hafi komið
nálægt þessum málum áður. Ég
held nefnilega, aö ef ekki verður
um eðlilega endurnýjun aö ræða i
togaraflotanum, þá vöknum við
skyndilega upp að fáum árum
liðnum og veröum aö kaupa
20—30 skip i einni svipan til að
halda i horfinu.
A þessu korti má sjá dreifingu hinna 86 togara á hafnir iandsins.
lausn á atvinnuvanda Hólmvik-
inga ekki ansi dýru veröi keypt?
Jón svaraöi þvi: „Jú, þvi er ekki
að neita. Þetta er ekki góður kost-
ur og reksturinn verður örugg-
lega mjög erfiður. Hingað til höf-
um viö þó verið ábyrgir i
fjármálum þegar fjárfestingar
hafa verið annars vegar og ég hef
ekki trú á öðru, en reynt verði að
reka skipið á eins hagkvæman
hátt og hægt er.”
Jón Alfreðsson lét þess einnig
getið, að hann hefði haft uppi
betri hugmyndir um lausn á at-
vinnuvandamálum smástaðanna
þarna fyrir noröan. „Ég teldi það
skynsamlegri lausn að t.d. keypt-
ur yrði viðbótar togari til Akur-
eyrar og einnig flutningaskip,
sem tæki fiskinn á Akureyri og
miðlaði honum á smáhafnirnar,
þar sem fiskurinn yröi siöan unn-
inn. Þá væri hægt að miöla fiskin-
um á þá staði, þar sem hægt væri
að taka við. Til þess yrði þó að fá
hraðskeytt flutningaskip. Það er
tómt mál að tala um, að togarar
landi fiskinum annars staðar en i
heimahöfnum. Það hefur
reynslan sýnt.”
Heildarvelta frystihússins á
Hólmavik var árið 1979, 1200
milljónir, sem eru nálægt 1900
milljónum á nðverandi verðlagi.
Jón Alfreðsson áréttaði siðan
að lokum, að engin heimamanna
neitaði þvi aö togarakaupin yrðu
stór biti að kyngja fyrir byggðar-
lagið, en enginn kostur annar
hefði þótt skárri, til að leysa þau
vandamál sem fyrir hendi væru.
Reiknað er með þvi að skipið
verði afhent seinast á þessu ári.
//I stórt ráðist"
„Mönnum finnst ákveðin
stöðnun i uppbyggingu staöarins
og vilja þvi hressa upp á ástandið
með þvi að bæta við togara,”
sagði Sveinn Ingólfsson hjá Skag-
strendingi h/f á Skagaströnd.
„Rekstur Arnars, togara Skag-
strendinga — hefur gengið vel og
það eykur á bjartsýni manna um
það, að annar togari veröi enn
frekari lyftistöng fyrir staðinn.”
Um það bil 850 manns búa á
Skagaströnd og nágrenni og sagði
Sveinn það ekkert vandamál að
manna togarann. Skipið átti að
kosta 4,7 milljaröa um siðustu
áramót.
— En nú verður þessi togari
varla hvati á atvinnulifið i landi,
þar sem fiskinn á að heilfrysta
um borð og fullvinna?
„Þetta er rétt að hluta til.
Frystihúsiö á staönum A
er gamalt 5 L/
En fallegur fugl!
• Mótor: 4 cyl. yfirliggj-
andi knastás slagrými
1770 cc (1.8 lltrar)
• Girkassi: 5 gira bein-
skiptur f gólfi/3ja þrepa
sjálfskipting.
• Bremsur: Diskar aft
framan, skálar aft aftan.
• Hestöfl: 88 din.
• Lengd: Fólksbfll 435 cm.
Station 440 cm.
• Breidd: 166 cm.
• Hseft: 140 cm.
• Þyngd: 1100 kg.
• Dekk: Bridgestone RD
108 Steel 165 SR 14.
• Burftarþol: Fólksbill 475
kg, Station 550 kg.
• Bensintankur: 62 lltra.
• Hámarkshrafti: ca. 165
km.
• Bensfneyftsla: Innanbæj-
ar 12 litrar pr. 100 km.
• Utanbæjar: 8,5 litrar pr.
100 km.
Samkvæmt úttekt hjá virtu
dönsku bilablafti.
DATSUN BL UEB/RD
Nýsmíði sem þegar er
fullreynd
Fullkomið mælaborö
Bill f yrir þá sem gera kröf ur um meira pláss.
Loksins er rétti fólksbíllinn kominn á götuna
Verðið kemur á óvart
Með bensinvél — Sedan:
Áætlað verð kr. 103.565.— (án ryðvarnar)
Með bensínvél — Station:
Áætlað verð kr. 109.150.— (án ryðvarnar)
Með DIESELVÉL Sedan, fyrir þá sem keyra mikið:
Áætlað verð kr. 126.750.— (án ryðvarnar)
ÞEIR GERAST VART rúmBETRI
IINIGVAR HELGASON
Vonarlandi v/Sogaveg — simi 33560
Varahlutaverslun, Rauðagerði 5 — Sími 84510 og 84511