Helgarpósturinn - 01.05.1981, Blaðsíða 17

JlQ/garpOStUrÍnrL. Föstudagur l. maí 1981
1
17
Kyns/óð í kvö/d
Tonabló: Síöasti valsinn (The
Last Waltz)
Bandarisk. Argerö 1978. Kvik-
myndastjóri Martin Scorsese.
Framleiöandi Bobbie Robert-
son. The Band eru: Rick Danko,
Levon Helm, Garth Hudson,
Richard Manuei og Robbie
Robertson.
Synd aö þessi mynd hafi þurft
hennar, heldur er hann aö gera
upp heila kynslóö, heilt timabil i
sögu Bandarikjanna og þá
stemningu sem á þvi rikti meöal
ungsfólks. Textar hinna tuttugu
laga eöa svo sem sungin eru i
The Last Waltz bera til dæmis
allir keim af uppreisnarandan-
um, sem rikti vestra fyrir og
I kringum 1970 — en þeir fara
Kvikmync/ir
eftir Guðjón Arngrímsson
aö biöa jafn lengi og raun ber
vitni. Nú eru liöin fimm ár frá
þvi aö The Band hélt þessa
kveöjutónleika sina, og á þeim
fimm árumhefur bysna margt
gerst i rokkinu. A miöju ári 1976
þegar hljómleikarnir voru
haldnir i San Fransico, þekktum
viö Islendingar ekkert til punks
eöa nýbylgju, og flest af stærstu
nöfnunum i poppinu núna voru
þá aö gaufa heima I bilskúr. Eöa
allt aö þvi.
Myndin höföar þvi liklega
fyrst og fremst til þeirra sem
komnir eru um þritugt og þar
yfir, eöa þeirrar kynslóöar sem
meölimir hljómsveitarinnar til-
heyra. Sem aftur er synd, vegna
þess aö sú kynslóö er óöum aö
gleyma unglingsárunum og er
hætt aö nenna á hljómleika,
hvaö þá hljómleikakvikmyndir.
baö er þessvegna ekki ótrúlegt
aö krökkunum sem koma til
meö aö veröa uppistaöan i
áhorfendahópi þessarar
myndar, þyki hún heldur lang-
dregin.
Satt aö segja held ég að is-
lendinga skorti þá undirstööu,
sem nauösynleg er til aö skilja
þessa mynd til fullnustu. Til aö
fila hana i botn. Martin Scorsese
er nefnilega ekki bara aö gera
heimildarmynd um eina hljóm-
leika rokkhljómsveitar og gesta
óþýddir fyrir ofan garð og neöan
hjá okkur uppá íslandi. Text-
arnir, eins og myndin öll, lýsa
andrúmslofti, sem viö þekkjum
ekki nema af afspurn.
Sumt kemur þó yfir. Þetta eru
kveöjutónleikar, og Scorsese og
liöi hans hefur tekist aö ná fram
ekki aöeins þeim trega sem þar
rikir, heldur einnig þreytunni,
og — kannski — uppgjöfinni.
Þetta er sjúskaö ]iö og augljós-
lega engir unglingar. TheíBand
var á hljómleikaferöalögum i 16
ár án verulegra hvilda, og meö-
limirnir og gestir þeirra bera
þess augljós merki aö árin hafa
veriöstytt, eöa lengd, meö hjálp
brennivins og allskonar annarra
vimugjafa. Hin vægðarlausa
nærmynd af andliti Neil Young
sýnir þetta einkar vel.
Alltént ættu þó sumir og popp-
snauðir Islendingar að kunna aö
meta hljómlistina, þó hún sé
komin til ára sinna. The Band
leikur vandað rokk, kraftmikið
og lýriskt,— klassiskt, ef klass-
iskt rokk er til. Það gera flestir
gestanna einnig, til dæmis Bob
Dylan, Eric Clapton, Neil
Young, Neil Diamond og Van
Morrison. Þetta er hljómleika-
mynd eins og þær geta bestar
orðið.
—GA.
Orms/ev er /átirm,
lengi iifi djassinn
Þaö var dálítið gaman aö
hlusta á strákana i Fredrik Nor-
eh bandinu á Hótel Sögu á
mánudaginn var þegar þeir
hófu fyrstu Reykjavikurdjass-
hátiöina. Hljómsveitarstjórinn
Friörik Norén er gamalreyndur
úr djassbaráttunni og pottþéttur
rýþmaleikari, meistari meö
burstana en einleikinn ætti hann
aö leggja á hilluna, nema þá
fjórafjóra viö hátiöleg tækifæri.
Strákarnir i bandinu hans eru
rétt skriönir yfir tvitugt og má
segja um þá einsog krakkana
hljómsveit Björns R. Einars-
sonar, KK-sextettnum eöa I
slagtogi viö Ronnie Scott og
Friedrich Gulda. En fyrir
nokkrum árum hitti ég Ronnie á
klúbb hans I London og rifjaöi
hann þar upp Islandsferö sina
og mundi aöeins eftir stúlkunni
Rösu og tenórkappanum Orms-
lev.
En margs er aö minnast frá
öllum djasskvöldunum I
Tjarnarbúö, Glæsibæ og viöar
þegarhann hóf gullinn'saxmnog
hinn ljúfi tónn af ætt Lester og
i'i ^Æk Hljóöritanir eru margar til meö leik Gunnars en ekki hefur
Jazz
eftir Vernharð Linnet

hans Clark Terry, tækni og leik-
gleöi meö besta móti en hinn
persónulegi stfll enn ómótaöur.
Tenoristinn Stefan Isakson fór á
kostum I hraöaupphlaupum og
Hans-Peter Andersson blés i
altó og barrýton af prýöi. Ulf
Sandberg sló pianóiö og Hans
Larson var bassaleikari og voru
mörg sóló hans afbragö. Efnis-
skráin var aö mestu frumsamin
verk, en þó áttu Tad Dameron
og fleiri gamlir kappar lag og
lag á stangli. Utan dagskrár
blés Hans-Peter Ach Vármeland
du sköna i minningu Gunnars
Ormslevs en hann var vel
þekktur I Sviariki.
Skarð fyrir skildi
Fráfall Gunnars Ormslevs er
mikil blóðtaka islensku djasslifi
og grátlegt aö hans skuli ekki
lengur njóta viö, nú þegar
djasslif er aftur á uppleiö I
landinu og þörfin fyrir hann er
mest. Þeir eru ekki margir Is-
lensku djassleikararnir sem
hafa náö þeirri leikni og reynslu
sem hann bjó yfir.
Ég er ekki það gamall maöur
aö muna Gunnar Ormslev meö
mikið af þeim veriö gefiö út á
almennum markaöi. A annari
hliö á sjötluogáttasnúninga
hljómplötu frá 1952 má finna
Frá Vermalandi, sænskt þjóö-
lag leikiö af kvartetti Gunnars
Ormslevs (HSH 9). Þaö er þaö
eina sem gefiö var út undir
nafni hans og segir þaö kannski
meira um stööu djassins I
íslensku menningarlifi en flest
annað.
Gunnar elskaöi stórhljóm-
sveitir af lifi og sál og dáöi Basie
bandiö öörum fremur og kom-
umst viö Ellingtonaödáendurnir
ekki upp meö moöreyk þegar
Svavar Gests afhendir Gunnari
heitnum Ormslev bikarinn sem
Jassklúbbur tslands sæmdi hann
eftir aö Gunnar haföi veriö kjör-
inn Besti jassleikari tslands áriö
1951.
þeir greifarnir voru annars-
vegar. Gunnar haföi lika leikiö
meö margri stórhljómsveitinni
og þeir sátu saman I Simon
Brehms bandinu hann og Ske
Person. Ormslevlaus stór-
hljómsveit á Islandi varö hálf
vængbrotin og það var hreint
ótrúlegt hvilikum árangri hann
náöi meö hljómsveit Kópavogs-
krakkanna.
En nú er Gunnar Ormslev
horfinn úr djassgaröinum
islenska og þaö skarð verður
seint fyllt.
Djassinn dunar áfram og i
kvöld leikur bandariski
trompetleikarinn Ted Daniel
meö Askeli Mássyni, Reyni
Sigurössyni, Kristjáni Magnús-
syni, Arna Scheving og Alfreö
Alfreössyni á Hótel Sögu. Þar
mætir Nýja kompaniiö lika til
leiks og á laugardagskvöld
veröa herlegheitin I Djúpinu þar
sem Ted leikur dúó meö Askeli
og blæs siöan meö Nýja komp-
aniinu. Djasshátiðinni lýkur
siöan á sunnudagskvöld er
gamla altókepmpan úr Clark
Terry bandinu, Chris Woods
kemur hingað meö eiginkonu
sina trommuleikarann Lynett
Woods og djamma þau meö Ted
Daniels, Guömundi Ingólfssyni
og Arna Scheving.
Keep on rolling.
Barnasýning / Breiðholtinu
Utangarðsmenn — kóngar í riki sínu
Utangarösmenn-45r.p.m.
Þaö er ekki liðiö nema liölega
eitt ár siöan Utangarösmenn
ruddust inn á hinn islenska
poppmarkað á svo eftirminni-
legan hátt, þar sem þeir Bubbi
og félagar veltu steinrunnum
stórstjörnum af stalli sinum á
Fuglinn er floginn og Pretty
Girls, sérlega góöir og greini-
legt á þeim aö Utangarösmenn
eru enn i mikilli framför. Þór
svipar nokkuö til eldri laga
hljómsveitarinnar, þokkalegt
lag meö ágætu Chuck Berry
sólói. Siöasta lagiö á fyrri
Popp
eftir Gunnlaug Sigfússon
svo til einni nóttu. Og hvilik
breyting sem oröiö hefur á
þessu eina ári. Nýjar og ferskar
hljómsveitir skjóta nú upp koll-
inum hver á fætur annarri og
ungt fólk hefur nú tækifæri aö
nýju til aö hlusta á lifandi
rokktónlist.
Utangarösmenn eru eins kon-
ar kóngar þessarar nýju bylgju
hér. Þeir eru góöir hljóöfæra-
leikarar, sem eru búnir aö spila
sig vel saman með þrotlausu
tónleikahaldi. Og nú þegar þeir
senda frá sér sina þriöju plötu
er greinilegt aö þeir eru einnig
farnir aö venjast stúdió vinnu.
Þaö er þó vonandi aö þeir lokist
ekki þar inni, eins og gömlu
jálkarnir hafa margir hverjir
gert.
A þessari nýju plötu Utan-
garðsmanna, sem þeir nefna 45
r.p.m., eftir ganghraöa plötunn-
ar er aö finna sex lög. A fyrri
hliöinni eru fjórir hressilegir
rokkarar og eru tveir þeirra,
hliöinni heitir Dracula og er þaö
slappasta lag plötunnar, en
slide gitarleikurinn er góöur.
A seinni hliöinni eru tvö lög,
Þaö er auövelt og Where are the
bodies, og eru þau nokkuö lengri
en þau sem á fyrri hliöinni eru
og jafnframt nokkuö þyngri. Inn
i fyrra lagiö, sem er að megin-
hluta til rokklag, flétta þeir;
reggae lag og þer þaö einkar vel
gert og einnig þaö hvernig þeir
komast inn og út úr þessum
kafla. Where are the bodies er
siöasta og jafnframt athyglis-
veröasta lag plötypnar, þar
gætir töluvert þeirra
’ „psychedelic” áhrifa sem sett
hafa mikinn svip á margar ný-
bylgju hljómsveitir erlendis aö
undanförnu.
Textarnir eru flestir athyglis-
veröir eins og þeirra var von og
visa. Um hljóöfæraleikinn þarf
ekki aö fara mörgum oröum
heldur, hann er alls staöar mjög
góöur og væri þar ósanngjarnt
að nefna þar einn öörum betri
þó ekki geti ég stillt mig um aö
lýsa hrifningu minni á trommu-
leiknum. Bubbi skilar söngnum
vel, en þaö gerir þó Mikki ekki
siöur 1 þeim lögum sem hann
syngur.
45 r .p .m. er með öörum oröum
góö o'g athyglisverö plata, en
þaö er leiöinlegt aö þaö skydi
þurfa aö spilla jafn ágætri út-
gáfu og þessari meö þessu ljóta
og ófrumlega hylki, sem kaup-
andinn fær plötuna afhenta i. Ég
er á þvi aö aödáendur hljóm-
sveitarinnar hafi átt betra skilið
en stælingu á gömlu Spilverks
albúmi.
G.S.
Breiöholtsleikhúsiö sýnir i
Feilaskóia
Segöu Pang!!
Leikstjóri: Jakob S. Jónsson
Lög og ljóö: Matthias Kristian-
sen
Hinum nýja barnaleik Breiö-
holtsleikhússins mun ætlaö aö
vera einhvers konar viövörun
gegn ofbeldismyndun i sjón-
varpinu — og er sjálfsagt ekki
vanþörf á. Sá sem hér heldur á
penna finnur aö visu ævinlega
á einni slikri. Hann er auðsæi-
lega góöur húmoristi og hefur
sérstaka hneigö til gálga-
húmors, eins og best sést á þess-
ari skopstælingu sem er tvi-
mælalaust skemmtilegasti hluti
leiksins. Honum viröist vera
ágætlega lagiö aö semja fyrir
börn: setja sig I spor barna og
tala til þeirra á einlægan og
eölilegan hátt: vil ég þvi leyfa
mér að hvetja hann til að halda
þvi áfram og þá gjarnan undir
fullu nafni.
Leiklist
eftir Jón Viðar Jónsson
til óþols þegar leikarar setja sig
i hátiðlegar stellingar og fara aö
kenna honum og telja um fyrir
honum ætli þeir sér eitthvað
slikt veröa þeir aö beita
ismeygilegri og umfram allt
dramatiskari aðferöum. Þaö
eru ævaforn sannindi aö leik-
skáld koma engum móral á
framfæri viö áhorfendur sýni
þeir hann ekki sem rökrétta af-
leiöingu af hinum mannlegu
samskiptum dramans: aö pré-
dika yfir fólki sem er komiö I
leikhús til aö skemmta sér er
þaö sama og stökkva vatni á
gæs. Hitt er svo auövitaö annaö
mál aö sú krafa sem hér er fram
sett er ómannlega hörö og
veröur kannski aldrei fullnægt
til fullnustu, krefst bæöi óbug-
andi rökvisi og djúpstæörar
mannþekkingar, sem aöeins ör-
fáir einstaklingar hafa haft til
aö bera i þeim mæli sem dugöi
til aö skrifa eitthvað sem nálg-
aöist fullkomiö drama.
Það er þvi varla nein sérstök
ástæöa til aö stökkva upp á nef
sér, þó aö hinn nafnlausi höf-
undur Breiðholtsleikhússins
skrifi ekki fullkomið drama,
heldur láti persónur sinar tvær
lýsa vanþóknun sinni á ofbeldis-
myndum eftir aö hafa skemmt
áhorfendum meö skopstælingu
Jakob S. Jónsson er leikstjórí
sýningarinnar og Þórunn Páls-
dóttir og Þröstur Guöbjartsson
leika krakkana, Siggu og Fia,
sem bæöi eru fyrir heima hjá
sér og hittast úti á götu til að
leika sér. Leysa þau öll verk sitt
vel af hendi: sýningin er lifandi
og fjörleg og slakar sjaldan á
þann tæpa klukkutima sem hún
varir. Vissulega skynjaöi
maöur nokkurn glimuhroll á
frumsýningunni, en hann á ef-
laust eftir aö hverfa þegar
timar liöa og leikendum lærist
betur aö stilla sig inn á bylgju-
lengd áhorfendanna. Ætti ég aö
fetta fingur út I einhver tæknileg
atriöi hjá þeim Þórunni og
Þresti væri þaö helst radd-
styrkurinn, sem veröur sums
staöar full litill. Flutningur á
ágætum visum Matthiasar
Kristiansen var ekki heldur allt-
af nógu öruggur og þyrfti trú-
lega aö æfast betur.
Breiðholtsleikhúsiö fer betur
af staö meö þessa sýningu en
þaö geröi meö uppfærslu sinni á
Plútusi fyrr I vetur og þvi er vel
hægt ab mæla meö henni handa
börnum sem komin eru á skóla-
skyldualdur. Hún mun ekki vera
sýnd á sjónvarpstima, svo ekki
ætti þaö aö spilla absókninni!
JVJ