Helgarpósturinn - 29.05.1981, Blaðsíða 23

23
halrjrirpncztl irinn Föstudagur 29. maí, 1981
Fundur Sambands isl. auglýs-
ingastofa og Hagvangs með
blaðamönnum fyrr i vikunni út af
fjölmiðlakönnuninni var ánægju-
legur viðburður fyrir Helgarpöst-
inn, þarsem þarna fékkst ótviræð
staðfesting á þvi að blaðið hefur
náð tryggri fótfestu á dagblaða-
markaðinum. En þessi fundur
var einnig að ýmsu öðru leyti dá-
litið merkileg uppákoma.
Eftir að auglýsingastofumenn-
irnir höfðu dreift handátinu eins
og það er kallað i bransanum, eða
fréttatilkynningunni með þeim
upplýsingum sem þeir töldu
skipta máli, var tilkynnt að
svarað yrði fyrirspurnum um til-
tekna þætti könnunarinnar en
aðeins næsta klukkutimann til að
hindra of mikið „útstreymi upp-
lýsinga”. Meginástæðan fyrir
þessu fyrirkomulagi virtist vera
sú að i samsvarandi könnun sömu
aðila fyrir tveimur árum hefði
gættmargháttaðra rangtúlkana á
niðurstöðum þeirrar könnunar i
áskriftarherferð á sama tima og
könnunin var gerð. Morgunblaðið
hampaði hlutfallstölum sinum á
þéttbýlissvæðunum en hvergi
kom þar fram að Mogginn er ekki
nema hálfdrættingur á við
Timann i dreifbýlinu.
Allt sýnir þetta ljóslega hversu
mjög blöðin telja sig eiga undir
hagstæðari útkomu i þessum fjöl-
miðlakönnunum Hagvangs og
SIA þvi að hér bttast mörg blöð
um litinn auglýsingamarkað, og
þar sem könnuninni er ætlað að
véra leiðbeinandi fyrir auglýs-
ingaskrifstofurnar um það
hvernig þær verji best
auglýsingafjármálum viðskipta-
vina sinna, er mikið i húfi.
Það er hins vegar skaði að aug-
lýsingastofurnar skuli ekki sjá
sér fært að gefa fjölmiðlunum
fullan aðgang að öllum gögnum
og niðurstöðum könnunarinnar. í
niðurstöðunum er fólgin margvis-
leg vitneskja, sem gæti komið
fjölmiðlunum að gagni og e.t.v.
gvangs fyrir augtýsingastofur:
endan-
™ ICI £ CIA-
aðið um hclgar ** , , _
““idagblaða
násturlnn—
SSSiThBtiawWM
HQjl
V'4- Z', ‘•ori. «£*■ * ”«
Hver fjölmiðill reynir að túlka
niðurstöður könnunarinnar sér i
hag.
Helgarpósturínn haslar sér völl
ýmsum fjölmiðlum, þar sem hver
þessara fjölmiðla þá túlkaði
niðurstöðuna sér i hag.
Tortryggni þeirra auglýsinga-
stofumanna núna virtist ekki
alveg út i bláinn, þvi að strax
daginn eftir mátti sjá hinar
margvislegustu túlkanir á niður-
stöðum og þær sumar skraut-
legar. „Dagblaðið vann Visi”
skrifaði til dæmis Jónas Krist-
jánsson i leiðara af hógværð
sigurvegarans meðan Visir lagði
höfuðáhersluna á að það kæmi
næst á eftir Morgunblaðinu að út-
breiðslu um helgar. Visir lét hins
vegar fylgja að könnunin væri að
öðru leyti ekki marktæk varðandi
Visi, þar sem blaðið hefði siðan
aukið áskriftir sinar um 27%.Á
fundinum slógu hins vegar Hag-
vangsmenn þvert á móti þann
varnagla varðandi útkomu Visis i
könnuninni að þar mætti jafnvel
reikna með einhverju skekkju-
hlutfalli og þá Visi i hag einmitt út
af þvi að blaðið hefði verið með
orðið einhverjum þeirra ofurlitill
endurbótaelexir. Ef það hefði
aftur i för með sér betri fjölmiðla,
kynni það að koma fram i aukinni
notkun fjölmiðlanna, sem aftur
hlýtur að koma auglýsingastofun-
unum til góða. Samband fjölmiðla
og auglýsingastofa er semsé
sannkallað ástarhaturssamband,
þar sem hvorugur getur án hins
verið og hagsmunirnir fara
jafnan saman, þótt báðum sé
sennilega bölvanlega við það.
Það hefur mátt heyra það á
auglýsingamönnum að þeir telja
fjölmiðlakönnunina nú gefa raun-
hæfari mynd af blaðamarkað-
inum hér á landi en könnunin
fyrir tveimur árum. Ef þessar
tvær kannanir hefðu talist jafn
marktækar þá hefði mismunur-
inn á þeim þýtt að blaða-
lestur almennt hefði farið minnk-
andi á sl. tveimur árum. Þótt
könnunin staöfesti áfram yfir-
burðastöðu Morgunblaðsins á
dagblaðamarkaðinum, þá sýndi
hún engu að siður minnkandi
notkun á þvi blaði, en það þarf
sem sagtekki að vera. Hins vegar
sýnir könnun að bilið milli
Morgunblaðsins og Dagblaðsins
hefur aukist og að þótt Dagblaðið
hafi augljósa yfirburði gagnvart
Visi þá hefur heldur dregið
saman með blöðunum á sl.
tveimur árum. Þótt Dagblaðs-
menn geti þannig glaðst yfir að
hafa unnið Visi, hlýtur þetta að^
vera þeim nokkurt umhugsunar-'
efni auk þess sem blaöið er hrein-
lega stikkfri á harðasta og
stærsta hólmgönguvelli islenskr-
ar blaðamennsku um þessar
mundir — helgarmarkaðinum.
A þeim vettvangi má hins
vegar Helgarpósturinn vel við
una. Þóttikönnuninni hafi i sjálfu
sér ekkert það komið fram, sem
viðHelgarpóstsmenn vissum ekki
áður, þá er það þó óneitanlega
ánægjuefni að fá svo ótviræða
staðfestingu á þvi hversu öruggri
fótfestu þessi liðlega tveggja ára
ATHÆFI STÚKUBRÆÐRA í P-2
VELTI RÍKISSTJÓRN ÍTALÍU
Elstu óyggjandi heimildir um
Frimúrararegluna benda' til aö
hún hafi átt uppruna sinn i borg-
rikjum Norður-ltaliu á endur-
reisnartfmanum, þegar forn-
menntamenn gerðu litt greinar-
mun á sannfræði og dulspeki i
fornritunum sem þeir kepptust
við að grafa Ur gleymsku. Þá
þegar hafði kirkjan horn i siðu
leynifélagsskaparins, og enn i
dag litur kaþólska kirkjan þátt-
töku i reglu frimúrara óhýru
auga.
Það má þvi teljast meðal dæma
um kaldhæðni sögunnar, að þegar
frimúrarastúka kemst i heims-
fréttir þessa dagana er málið
upprunnið i Milanó, og þar á ofan
verður athæfi reglubræðra sem i
hlut eiga til að fella rikisstjórn
Bettino Craxi
Arnaldo Forlani
Italiu svo flatt að i fyrsta skipti i
áratugi er möguleiki á að
stjórnarforustan i Róm gangi
Kristilega demókrataflokknum
■ úr greipum.
A siðustu 35 árum hafa setið 40
rikisstjórnir á ítaliu og nær
undantekningarlaust hafa kristi-
legir demókratar veitt þeim for-
ustu. Stuðningur kirkjunnar og
flókin hagsmunatengsl félags-
manna hafa tryggt flokknum yf-
irburði i itölskum stjórnmálum,
þrátt fyrir alræmda óstjórn á
málum rikisins og vaxandi
flokkadrætti og ýfingar innan
valdabáknsins. Var svo komið
fyrir þrem árum, þegar hryðju-
verkamenn Rauðu herdeildanna
héldu Aldo Moro, áhrifamesta
stjórnmálamanni i röðum kristi-
legra demókrata, vikum saman i
gislingu i'Róm og myrtu hann að
lokum, að ekkja Moro lagði bann
við að keppinautar manns sins i
flokksforustunni kæmu til jarðar-
fararinnar. Taldi hún þá ráðbana
Moro.
Aldo Moro var talsmaður
„sögulegra sátta”, þeirrar hug-
myndar að leiðin úr sjálfheldu i
itölskum stjórnmálum væri að
stærstu flokkarnir tveir, kristi-
legir demókratar og
kommúnistar, létu fornar
væringar liggja á milli hluta og
tækju höndum saman um lands-
stjórnina. Þessi hugmynd dó með
Moro, meðal annars vegna þess
að kosningaúrslit snérustkristileg-
um heldur i hag. Kommúnistar
eru hættir að veita rikisstjórnum
kristilega flokksins hlutleysi. I
staðinn hafa siðustu ár setið að
völdum samsteypustjórnir kristi-
legra demókrata, miðflokka og
sósialista. Munar þar mest um
sósialista. Hafa sósialistar undir
nýrri forustu Bettino Craxi rofið
gamalt bandalag við kommún-
ista. Craxi stefnir að þvi að
sósialistar takist á við
kommdnista um forustu fyrir
endurnýjunaröflum i itölskum
stjórnmálum.
Hneykslismálið, sem nú er
komið upp, og snýst um menn i
frimUrarastúkunni Propaganda
Duoeða P-2, gripur svo djúpt inn i
raðir stjórnkerfis ttaliu, að engin
leið cr að sjá fyrir afleiðingarnar.
Stjórn Arnaldo Forlani er þegar
fallin, og uppljóstranir reka hver
aðra.
Einkum snýst málið enn sem
komið er um Licio Gelli, stór-
meistara stúkunnar P-2. Gelli
hófst Ur fátækt til auðlegðar og
stundaði umfangsmikla
kaupsýslu með alþjóðlegu sniði.
NU er hann talinn landflótta frá
Italíu, og komið hefur i ljós að
hann aflaði sér argentinsks rikis-
fangs fyrir hvarfið.
Rannsókn hófst á ferli Gelli,
þegar hann þótti viðriðinn
tilraunir fjársvikara að nafni
MicheleSindona til að komast hjá
framsali frá ítaliu til Bandarikj-
anna. Sindona setti á svið
mannrán á sjálfum sér, og bárust
bönd að Gelli að hafa átt þátt i
þeim leikaraskap og fjárkúgun i
ofanálag.Sindona afplánar nú 25
ára dóm i Bandarikjunum fyrir
að setia á hausinn Franklin Bank
og sölsa undir sig fjármuni inn-
stæðueigenda.
Skriður komst á atburðarásina
i upphafi siðustu viku, þegar lög-
regla' i' Mílanó tók höndum
Roberto Calvi, aðalbankastjóra
Banco Ambrosiano, og sex for-
fjölmiðill hefur náö á islenskum
blaðamarkaöi — að ekki sé talað
um stöðu blaðsins á helgarmark-
aðinum, þar sem verið hefur
óvenju róstursamt og varla gefist
stund milli striða allt frá þvi að
blaðið sá fyrst dagsins ljós. A
þessum markaði telst Helgar-
pósturinn i þriðja sæti — á eftir
Morgunblaðinu og á hæla Helgar-
Visis.
Þarna er þó um margt óliku
saman að jafna. Helgarpósturinn
hefur ekki aöeins þurft að berjast
á hörðum markaði heldur einnig
máttbyggja lifsviðurværið á mun
ótryggari grundvelli en önnur
blöð. Blaðið hefur til skamms
tima ekki haft aðstöðu til að bjóða
áskrift vegna fyrra rekstrar-
forms heldur átt allt sitt undir
lausasölu. Við höfum mátt
treysta á að leséndur okkar gripu
blaðið á einhverjum sölustrákn-
um á götuhorni eða nenntu að
gera sér erindi út i næstu búð
eða sjoppu eftir blaðinu. Við
þurfum þó ekki að kvarta. Sam-
kvæmt könnuninni er Helgar-
pósturinn langsöluhæsta blaðið i
lausasölu, eða með 21.38% meðan
lausasöluhlutfall Dagblaðsins er
14,18% Visis 10,53% Morgunblaðs-
ins 6,50%, Þjóðviljans 2,16%, og
Timans 1.84%.
Að sjálfsögðu leyfum við okkur
einnig að hafa einhverjar efa-
semdir um innbyrðisstöðu blað-
anna eins og hún birtist i könnun-
inni. Við Helgarpóstsmenn erum
til að mynda sannfærðir um að
mjórra er á mununum milli
Helgarpósts og Helgar-Visis en
fram kemur i könnuninni og þá
m.a. á þeim forsendum sem fram
komu hjá þeim Hagvangs-
mönnum um hugsanlegt skekkju
hlutfali Visi i hag vegna
áskriftarherferðarinnar. Á sama
tima var lausasala Helgarpósts-
ins i nokkurri lægð, sérstaklega i
febrúar vegna umhleypinga-
samrar tiðar, en lausasalan er
ákaflega háð veðri. Af sömu
INNLEND
YFIRSÝN
ástæðu sýnir einnig reynsla
tveggja siðustu ára að sala blaðs-
ins er verulega meiri vor, sumur
og haust en yfir bláveturinn og
meðaltalssalan yfir árið áreiðan-
lega hærri en salan var á þessum
tima.
Einn lærdóm hefðum við Helgar-
póstsmenn þó getað dregið af
þessari fjölmiðlakönnun, hefðum
við ekki verið búnir að komast að
sömu niðurstöðu áður. Sá lær-
dómur er að viljum við enn auka
hlutdeild okkar á islenskum
blaðamarkaði, verður það ekki
gert með þvi að treysta einvörð-
ungu á lausasölu, þótt hún sé allra
góðra gjalda verð. Ljóst má vera
að þegar svo háu lausasöluhlut-
falli er náð sem Helgarpósturinn
nú hefur, verður æ erfiðara að
auka við það. Það sýnir sig lika að
það sem Helgar-Visir, helsti
keppinautur okkar, hefur fram
yfir okkur er áskriftin.
Herbragð Helgarpóstsins verð-
ur þvi að bjóða blaðið i áskrift.
Upp úr næstu mánaðamótum
ætlum við að byrja að taka á móti
áskriftum og koma þar með á
móts við óskir f jölmargra lesenda
okkar. Jafnframt er stefnt að þvi
að stækka blaðið og auka fjöl-
breytni efnis.
Enhafifjölmiðlakönnunin ein-
hvert raunhæft gildi fyrir Helgar-
póstinn, verður það vonandi i þvi
fólgið að færa auglýsendum heim
sanninn um að i Helgarpóstinum
hafi þeir góðan vettvang fyrir
auglýsingar, sem þeim beri að
taka alvarlega — blað sem er
meðal þriggja mest lesnu blað-
anna á stærsta markaðinum,
helgarmarkaðinum eða á þeim
tima vikunnar þegar almenn-
ingur gefur sér raunverulega tóm
til að LESA blöðin. Það sýndi
könnun Sambands isl. auglýs-
ingastofa og Hagvangs svo að
ekki verður um villst.
Eftir
Björn
Vigni
Sigurpálsson
ERLEND
stjóra fjárfestingarfélagsins La
Centrale, sem Calvi ræður yfir.
Calvi er sakaður um að haf a sent
úr landi um fyrirtæki sin með
ólöglegum hætti miklar
fjárfúlgur, fengnar með glæpa-
starfsemi þeirra Gelli.
HUsrannsókn var gerð hjá Gelli
stórmeistara eftir að hnn var
strokinn. Þar fannst félagaskrá
stúkunnar P-2, og þegar hUn var
birt um siðustu helgi varð
uppnám á Italiu. A skránni var að
finna nöfn tveggja ráðherra, 30
þingmanna, embættismanna,
herforingja og yfirmanna leyni-
þjónustu og öryggissveita.
Ráðherrarnir tveir eru Foschi
verkalýðsmálaráðherra og
Manca, ráðherra utanrikis-
verslunar. 1 þingmannahópnum
er Pietro Longo, framkvæmda-
stjóri eins stjórnarflokksins,
sósialdemókrata. Af háembættis-
mönnum á lista Gelli má nefna
Ugo Zilletti, formann yfirstjórnar
rannsóknardómara, sem hefur
sagt af sér embætti. Annar er
þegar i fangelsi, Raff aeli Giudice
hershöfðingi, sem var yfirmaður
tollalögreglunnar og er sakaður
um að hafa tekið þátt i undan-
drætti á milljarðafUlgum af
innflutningsgjaldi á oliuvörum.
Riislögregla Italiu, carabineri,
leggur til tuttugu foringja á
listann sem fannst i fórum Gelli.
Þarerlika aðfinna nöfn Giovanni
Gassini hershöfðingja, yfirfor-
ingja njósna- og öryggisþjónustu
innanriki sráðuney tisins, og
Giuseppe Santovito hers-
höföingja, yfirmanns
öryggisþjónustu landvarna-
ráðuneytisins.
Rannsóknardómarar i Milanó,
sem með rannsókn málsins fara,
gefa til kynna auk mútustarf-
semi og fjársvika i stórum stíl,
sem að minnsta kosti eitt manns-
morð tengist, hafi Gelli leitast við
að gera P-2 að verkfæri til að
grafa undan lýðræðislegu
stjórnarfari á ttaiiu.Til þess hafi
hann notað mikið safn skjala með
rikisleyndarmálum, sem
öryggisstofnanir áttu að vera
eftir
Magnús
Torfa
rilafsson
búnar að eyðileggja fyrir
mörgum árum. Þess i stað kom-
ust leyniskjölin Gelli i hendur, og
hann notfærði sér vitneskju sem
þar var að finna jöfnum höndum
til fjárkUgunar og til að gera
menn sér undirgefna með þvi að
hóta þeim óþægilegum uppljóstr-
unum að öðrum kosti.
Sósialistar i ríkisstjórninni
knUðu Forlani til að gera opinber
nöfnin 953 á félagaskrá P-2.
Margir af þeim sem þar eru
nefndir lýstu yfir, að þeir hefðu
hvergi nærri P-2 komið, en aðrir
sögðu af sér, þar á meðal
ráðherrarni r. Framkvæmda-
stjóri Kristilega demókrata-
flokksins lét það boð út ganga, að
ekki gæti farið saman að vera i
flokki sem byggir á kaþólskri trú
og tilheyra frimúrarareglunni.
Forlani ætlaði að láta við af-
sagnirráðherranna tveggja sitja,
en Craxi foringi sósialista tók það
ekki i mál og knúði forsætis-
ráðherra til að biðjast lausnar
fyrir rikisstjórnina alla.
Kemur nU i hlut Sandro Pertini
forseta að leysa erfiða stjórnar-
kreppu. Þegar kristilegir
demókratar höfðu dregið forseta-
embætti Italiu niður i svaðið með
þvi að setja í það Leone nokkurn,
sem varð að segja af sér vegna
hneykslismáls, var valinn til
forseta sósialistinn Pertini, hálf-
niræður en kunnur að einurð og
heiðarleika allt frá þvi hann varð
fyrir ofsókn Mussolini. Pertini
hefur unniðsér miklar vinsældir,
meðal annars fyrir að segja
stjórnvöldum til syndanna, þegar
þau JdUðruðu björgunar- og
liknarstarfi eftir jarðskjálftana á
Suður-Italíu i fýrrahaust.
Ljóster að fyrir Craxi vakir, að
stjórnarkreppan þróist svo að
Pertini feli sér stjórnarmyndun.
Mun mörgum Itala finnast timi til
kominn að aðrir en kristilegir
demókratar fái að spreyta sig á
þvi verkefni.