Helgarpósturinn - 26.02.1982, Page 22

22
Stríðsáragjens í Kópa vogi
Leikfélag Kópavogs sýnir
Leynimel 13 eftir Þrídrang
<Emil Thoroddsen, Harald A.
Sigurösson og Indriöa Waage).
Leikstjóri: Guörún Ásmunds-
dóttir. Leikmynd: Ivan Török.
Lýsing: Lárus Björnsson. Leik-
endur: Siguröur Grétar Guö-
mundsson, Alda Noröfjörö,
Hdlmfriöur Þórhallsdóttir,
Finnur Magnússon, Sigrlöur
Eyþórsdóttir, Einar Guömunds-
son, Heiga Haröardóttir, Krist-
Th. Valdimarsdóttir og Hildur
R. Hauksdóttir.
Þeir félagar er nefndu sig Þri-
drang skrifuöu farsann Leyni-
mel 13 áriö 1943. Efniö sdttu þeir
I ýmsa samtimaviöburöi en
grunnhugmyndin er sótt til
þingsályktunartillögu sem gekk
út á þaö aö lúxushúsnæöi yröi
úthlutaö til aldraös og efnalítils
fólks. Þrátt fyrir gifurlegt hús-
næöisleysi striösáranna varö
þessi ágæta tillaga aldrei aö
veruleika, fremur en keimllkar
hugmyndir Sigurjóns forseta
inn Pétursson, Arnar Sævars-
son, Sólrún Ingvadóttir, Asa
Ragnarsdóttir, Siguröur Jd-
hannesson, Gunnar Magnússon,
Guöbrandur Valdimarsson, ög-
mundur Þór Jdhannesson,
Magniis Ingólfsson, Svanhildur
borgarstjórnarfyrir skemmstu.
En höfundaþrieykiö útfæröi
þetta mál I farsanum Leynimel-
ur 13 og lét ýmsa kynduga kar-
aktera flytja inn i rúmgott hús-
næöi Madsens klæöskerameist-
ara og konu hans. Þaö varö slö-
Föstudagur 26. febrúar 1982
an virkilegt lif I tuskunum I hús-
næöi klæöskerameistarans þeg-
ar skósmiöur meö barnamergö,
skáld, miöillog stóreignamaöur
voru farin aö takast á um hlut-
ina.
Þessifarsier dsköp léttvægur
i sjálfu sér en býöur þó upp á
flest þaö sem menn búast viö af
slikum verkum; misskilningur
og hasar sem af honum leiöir ná
oft aö kitla hláturtaugarnar.
Efniö er aö visu ansi fjarlægt
obbanum af leikhúsgestum og
raunar á ég erfitt meö aö skilja
af hverju L.K. ber þarna niöur I
verkefnavali slnu I staö þess aö
velja eitthvert nýrra verk. Leik-
stjórinn, Guörún Asmundsdótt-
ir, hefur þó gert sitt til að flikka
upp á verkiö. Uppfærslan er
frjálsleg og skemmtileg, auk
þess hefur veriö bætt inn f verk-
ið mörgum söngvum sem virki-
lega lifga uppá. Jón Hjartarson
hefursamiötextana viölöginog
eru þeir margir hverjir bráö-
smellnir. I núverandi mynd er
þvl Leynimelur 13 nánast revia.
Þaö er mikiö fjör I þessari
sýningu I Kópavogi og leikstjór-
anum .hefur tekist að halda vel
Arðsemisstuðull fiárfestinoar i
hlá turs vekiandi aðgerðum
Garöaleikhúsiö sýnir I Tónabæ:
KARLINN í KASSANUM eftir
Arnold & Bach i þýöingu og
staöfærslu Emils Thoroddsen.
Leikstjóri: Saga Jónsdóttir.
Lýsing: Ingvar Björnsson.
Leikmynd: Hallmundur Krist-
mundsson. Hljdö: Þdrir Stein-
grfmsson.
Leikendur: Magnús ólafsson,
Sigurveig Jónsddttir, Thelma
Tdmasson, Guörún Þdröarddtt-
ir, Helga Kristjánsddttir, Stein-
dór Gestsson, Aöaisteinn Berg-
dal, Valdimar Lárusson, Friö-
rik Steingrimsson, Þtírir Stein-
gri'msson, Guörún Alfreösdóttir
og Hreiöar Ingi JúIIusson.
Þaö væri óneitanlega gaman
ef þær tilraunir tækjust sem nU
standa yfir viö aö koma á fót
fdstum leikhópum i nágranna-
byggðum Reykjavikur, eöa öllu
heldur útborgum Reykjavfkur.
Bæði er aö þessi starfsemi eyk-
ur f jölbreytni i leiklistarllfi höf-
uðborgarsvæðisins og gæti
hugsanlega boöið uppá nýja
kosti fyrir utan „stofnanaleik-
húsin” og eins hitt aö þarna
gefst áhugafólki kostur á starfs-
vettvangi. Þarna bjóöast einnig
tækifæri fyrir menntaöa
leikara, unga og eldri,sem ekki
komast aö viö stóru leikhúsin,
en sá hópur fer ört vaxandi. Viö
eignumst aldrei stóran hóp
ungra og þjálfaöra leikara ef
þeir fá aldrei tækifæri til þess aö
stiga á f jalirnar. Aö minu áliti
er þessi blanda áhugaleikara og
menntaöra leikara eitt af þvl
sem gefur þessum leikhópum
mjög sjarmerandi svipmót.
GarðaleikhUsið er ennþá ekki
oröiö ársgamalt og þvl ástæöu-
laust aö rekja sögu þess eöa spá
um framtíöina, en þaö virðist
vera vilji og þróttur I þessum
hópi til þess aö halda uppi leik-
starfsemi og er vonandi aö leik-
húsgestir bregöist vel viö þess-
um áhuga og veiti hópnum
nægilegt brautargengi til þess
að áframhald verði á.
Ég skil alls ekki hversvegna
menn eru alltaf að afsaka sig
fyrir að setja á sviö farsa og
ærslaleiki, en slikar afsakanir
eru á tveimur stööum I leikskrá
þessarar sýningar og svipaö
heyrir maður ævinlega þegar
gamanleikir eru settir á sviö. Ef
það er eitthvaö sem viö þurfum
virkilega á aö halda í þessu
veröbólguhrjáöa, neyslu-
brjálaöa og fúla samfélagi þá
er þaö meiri húmor. Þaö er sagt
aö hláturinn lengi llfiö og þaö er
alveg áreiöanlegt, en ég er lika
viss um aö þaö er hægt aö
reikna út þjdöhagslegan hagnaö
af hlátri og skemmtun. Sá
maður sem hlær er ánægöari en
sá sem ekki hlær og vinnur sitt
verk betur og með meiri
ánægju, og meö samanburöi á
þessum tveimur er hægt aö
finna hlátursafkastastuðul. í
framhaldi af þvi má hæglega
reikna út þjóöhagslega arðsemi
fjárfestingar I hlátursvekjandi
aögeröum og þá kemur I ljós aö
þessi fjárfesting er margfalt
arðsamari en allar hag-
ræöingaraögeröir atvinnu-
veganna til samans. Lausn
efna ha g sv anda ns er þv i aö v ei ta
stórfé til sprelligosa, trúöa og
grinleikara. (Þetta er falt sem
kosningaloforð viö vægu verði).
Karlinn i' kassanum er ósköp
hefðbundiö grinleikrit. Það er
miskilningur á feröinni, sumir á
sviðinu vita þaö sem aörir vita
ekki, hröö atburðarás, allt
gengur út á ástamál, siöferöis-
hræsni og þess háttar. Þegar
þetta er klætt liflegum leik og
,,t núverandi mynd er þvl
Leynimelur 13 nánast revIaV
utanum sitt fólk og leikurinn
gengur allan timann jafnt og
vel. Sýningin er ansi hreint
mannmörg og vitaskuld er
frammistaöa hinna fjölmörgu
áhugaleikara æöi misjöfn en
flestir skila þó vel sinu og
nokkrir standa sig framúrskar-
andi vel. Siguröur Jóhannesson
nær t.a.m. aö gera Þorgrimi
skáldi geysigóö skil. Allir þættir
karaktersins, skáldið, fyllibytt-
an og heimspekingurinn koma
velfram,aukþesssem Siguröur
„Sýning Garöaleikhiissins er
skemmtileg blanda atvinnu-og
amatörleikhúss”, segir Gunn-
laugur Astgeirsson m.a. I um-
sögn sinni um Karlinn I
kassanum.
kómfsku látbragði veröur sjálf-
ráttúr hin ágætasta skemmtun.
Karlinn I kassanum (er þaö
þaðan sem oröiö „kassastykki”
kemur?) var frumsýnt hér á
landi fyrir 50 árum. Þýöandinn,
Emil Thoroddsen, staðfærði
leikinn og aölagaöi efnið
islenskum samtima sinum. Þó
aö þaö megi vel skemmta sér
yfir fimmtugum húmor þá er
ýmislegt I staöfærslunni býsna
stað-og tímabundiö. Ég held að
þaö þurfi ekki aö gera mjög
miklar breytingar á textanum
he/garpósturinn
syngur flestum betur. Sigurður
Grétar stendur einnig mjög vel
fyrir sinu i hlutverki Madsais
klæöskerameistara og hið sama
má segja um Einar Guömunds-
son sem leikur Svein Jón skó-
smið. Löggurnar tvær eru
veigamiklar persónur og þeir
Ogmundur Þór og Magniís Ing-
ólfsson skila þessum hlutverk-
um einkar kostulega. Þdtt hér
hafi veriö teknir nokkrir útúr
þýöir þaö ekki aö aðrir hafi
staöiö sig slælega, þvert á mdti
getur hópurinn i heild vel viö
unaö, þar styöur hver annan.
Leikfélag Kópavogs varö 25
ára hinn5. janúars.l. og óska ég
þeim hér meö til hamingju (og
takk fýrirkampavinið). Liklega
býr ekkert áhugaleikfélag viö
jafngóöar aöstæöur og þau I
Kópavogi, gott hús og gnægð
áhorfenda i kallfæri. Þaö virðist
vera stefna félagsins að sjá ibú-
um höfuðborgarsvæðisins fyrir
léttmeti, sem er vissulega góöra
gjalda vert, en þaö væri samt
gaman aö sjá L.K. glima viö al-
varlegri verk þannig að ágætir
leikarar félagsins fengju aö
þroskast enn meira. SS
til þess aö færa hann nær okkur I
timanum. Það er óþarflega
margt sem missir marks vegna
timaskekkju, en hægur vandi
væri aö laga og þar meö skerpa
gríniö til mikilla muna.
Sýning GaröaleikhUssins er
skemmtileg blanda atvinnu- og
amatörleikhúss. Leikendur
skila sinum hlutverkum mis-
munandi vel, en munurinn
veröur aldrei meiri en sýningin
þolir. Leikstjóranum hefur tek-
ist að ná undarlegu jafnvægi i
hópnum. Þó að þaö sé tildæmis
töluvert langt á milli stjörnu-
leiks ABalsteins Bergdal i gervi
sérvitringsins Friömundar
Friöar og góörataka Magnúsar
Ólafssonar sem grósserans og
þjóöfélagsmáttarstólpans
Péturs Mörland, þá veröur
samleikurþeirra alls ekki ójafn.
Gamalreyndir leikarar eins og
Sigurveig Jónsdóttir, Valdimar
Lárusson og GuörUn Al-
freðsdóttir skila sinum hlut-
verkum eins og viö er aö búast
meö ágætum. Guörún Þórðar-
ddttir leikur Dollý, aöal-
skvísuna i leikritinu, á þokka-
fullan og lifandi hátt. Tilþrifum
áhugaleikaranna er nokkuð
ja-öngur stakkur skorinn, enda
eru þeir flestir i smærri hlut-
verkunum, en eins og áöur segir
tekst aö brúa biliö á milli þeirra
og hinna sem læröari og
þjálfaðri eru. — G.Ast.
Aida oa Edda
Þaö var eins gott, aö Verdi
gaf sér tima frá kúnum sinum
og lét undan þrábeiöni egypska
khedifans aö semja óperuna
Aidu I tilefni af opnun Súes-
skuröarins 1871. í þetta sinn
fékk hann aö ráöa miklu meira
en áöur um gerð textans og
gang leiksins og bar margt til:
enda en t.d.La Traviata, sem er
likt og eittstórt sigilt dæguriag.
Aida erekki siður full af gneist-
andi músik og sprúölandi laglin-
um, en músikin er I heild öUu
mikilUölegri en i eldri óperun-
um, þótt þar séu margir þrúö-
ugir kaflar.
Verdi er blátt áfram eyðslu-
samur á laglinur og notar
sumar þeirra fyrir leiöarstef.
Svo er um hiö munarfulla fylgi-
Eyrna lyst
éftir Arna Björnsson
Italia varoröin sjálfstæö, svo að
ekki þótti lengur þurfa aö rit-
skoöa þennan þjóðfrelsismann.
Auk þess var hann oröinn álika
gamaliog viöurkenndur og Kilj-
an, þegar hann fékk Nóbels-
verðlaun. Og óperan snerist um
fornegypskt efni, sem varla gat
talist stórhættulegt fyrir stjórn-
skipan I Evrópu, en minnir
raunar á sum hetjuljóö eddu-
kvæöa, þar sem saman bland-
ast landvinningar og ást. En
fyrir bragöiö er I Aidu meira
samræmi milli texta og tóna en
oft gat oröiö i ritskoöuöu óper-
unum. Hinsvegar tók Verdi ekki
þátt I frumsýningunni i Kairó,
af þvi hann þoröi ekki aö sigla
yfir Miöjaröarhafiö. Og svo var
honum alltaf illa viö aö skiljast
lengi við kýmar sinar.
Verdi hafði lært mikiö og
þroskast á þvi aö semja sinar
tuttugu eldri óperur, og þvi ger-
ir Aida meiri kröfur til áheyr-
stef Aidu, sem er uppistaöan i'
mildum forleiknum. Stolt stef
fylgir ævinlega framkomu
Amneris og annaö, þegar af-
brýöisemin gripur hana. Aria
hennar, „Komdu minn elskaöi
og geröu mig ölvaöa af ást” er
lostafull, aria Radamesar,
„Himneska Aida” er full af
blföu, „Ég sé þig aftur Aida
min” full af gleöi. Meö einföld-
um snilldarbrögöum nær Verdi
oftfram ákveönum litblæeinsog
i forspilinu aö 3. þætti, þar sem
tunglskinsnóttinni er lýst meö
deyföum fiölum, gripnum selló-
strengjum og einleiksflautu.
Söngur hofgyöjanna ýmist I dúr
og moll fyllir upp I myndina.
Verdi haföi mikið gaman af
marstakti og fær heldur en ekki
útrás fyrir þá gamansemi í lok
2. þáttar, þar sem hver marsinn
rekur annan með Sigurmarsinn
sem hápunkt. Mitt i þessu upp-
hefst voldugur alþýöukór, sem
styöurnáðunarbeiöni fanganna,
en myrkur keöjumars prest-
anna andæfir.
Flutningur þessa stórvirkis I
konsertformi 18. 2. tókst ágæt-
lega og eiga allir þakkir
skildar: Sinfdnlusveitin, Söng-
sveitin Fiiharmonía, félagar úr
Karlakór Reykjavlkur og
lúörasveitinni Svani, æfinga-
stjórinn Gary Di Pasquasio og
loks stjómandinn Jean-Pierre
Jacquillat. Ekki veröur þvi
neitað, aö Corneliu Murgu bar
af sem Radames. Þetta er
maöur sem þolir aö taka á af
öllum kröftum, svo aö engin
hljómsveit stenst honum
snúning, þvi þetta er falleg rödd
auk styrksins. Sieglinde Kah-
mann hélt sinum hlut lika
býsna vel, en fyrir minn smekk
má Aida þó vera öllu bliðari.
Anna JúIIana vann þarnanýjan
sigur sem Amneris, sem er
miklu dramatiskari persóna en
titilhlutverkiö. Varla tókst
henni þó aö túlka nógu skörp
skilmilli mildi og heiftar, enda
óhægt um vik, þegar engu er
unnt aö beita nema röddinni.
Jón Sigurbj ömsson túlkaöi vel
hinn uggvænlega æðstaprest, og
allt var í góöum sóma hjá EUnu
Sigurvinsdottur, Guömundi
Jónssyni, Kristni Hallssyni og
Mávi Magnússyni.
Smávinir fagrir
Eftir þetta fimbulverk var
einkar notalegt aö una sér viö
pfanóspil Eddu Erlendsdóttur
um hádegisbiliö daginn eftir I
Norræna húsinu. Hún lék írúm-
an hálftima 6 smáverk eftir
frönsk tdnskáld frá árunum
1891-1915. Þaö eru timaskiptin
milli rómantikur og impress-
ionisma.Eddasetur efnisskrár
„Edda leynir töluvert á sér sem
áður”, segir Arni Björnsson
m.a. I umsögn sinni um pianó-
leik Eddu Erlendsdóttur.
sinar vel saman. Verkin voru
Landslag eftir Chabrier,
Næturljóö op. 63 nr. 6 eftir
Fauré, etýöa fyrir 5 fingur og
önnur fyrir brotna hljóma eftir
Debussy, Gosbrunnar og Haf-
meyja eftir Ravel. Það var
mjög þekkilega fariö meö þetta
allt saman, og Edda leynir tölu-
vert á sér sem áöur.
Nýmúsik
Mirgum velviljuöum finnst
biöin örðin nokkuö löng eftir
því, aö nútimatónskáld fram-
leiöi stórverk, sem njdti al-
mannahylli á borð viö sumar
bækur eöa málverk. Þetta á
ekkert fremur viö um
Islendinga en aöra. Hlutfalls-
lega mun nútimatónlist sýndur
öllu meiri áhugi hér en viöast
annarsstaöar. Hinsvegar hafa
stjórnvöld sumsstaöar haft
framsýni til aö styrkja þessa
iðju myndarlega, t.d. i Hollandi.
Þvf aö mUsik, sem fyrir aðeins
þrem áratugum þótti fram úr
hófi óáheyrileg, t.d. eftir Jón
Leifs, —ekki vildum viö vera án
hennar núna.
A tónleikum Musica Nova- i
Norræna húsinu á sunnudaginn
lék bráðung Anna Málfriður
Sigurðardóttir Glorlu fyrir
pianó eftir Atla Heimi Sveins-
son. Þaö er nú svo meö hann
Atla, að ef hann ætlar sér ekki
beinlinis aö gera eitthvaö
„ljótt”, þá verða verk hans ó-
vart falleg. Hann hefur nefni-
lega hlotiö dálitinn skammt af
náöargáfu, sem hann losnar
ekki við, jafnvel þótt hann feg-
inn vildi.
BiII Gregory og Sveinbjörg
Vilhjálmsdóttir fluttu svo 5
stykki fyrir básúnu og pianó
eftir Emst Krenek, og mætti
skilgreina sum þeirra sem
likamlegt samband þessara
tveggja hljóöfæra. Aö þvi loknu
lék Gunnar Kvaran serenötu
fyrir selló i’ 9 köflum eftir Hans
Werner Henze. Þetta er gagn-
orður maöur, þvf ekki tók nema
stundarfjóröung aö Ijúka þessu
af, og var þaö vel gert I öllum
skilningi.
Loks kom verk eftir Kardlinu
Eiriksdóttur fyrir sópran,
flautu, klarinett, selló og pianó
viö 6 ljóö eftir Þorstein frá
Hamri. Ekki leynir sér kunn-
átta og vandvirkni Karólinu i
allri hljómskipan. En þetta var
erfitt til söngs fyrir Signýju
Sæmundsdóttur, þótt hún stæöi
sigvel.ogæöi oftgreindust ekki
oröaskil, sem ekki var von. Það
væri þvi engin furöa, þótt mörg-
um þætti þægilegra aö lesa ljóö
Þorsteins án þessarar tón-
setningar eða kannski
nokkurrar annarrar.