Helgarpósturinn - 02.07.1982, Blaðsíða 5

irinrt Föstudagur 2. júlí 1982
5
Hann vill vissulega að kjör láglaunafólks-
ins séu sem best, en þekkir ekki pólitikina
nógu vel til þess að sjá fyrir sér valkosti við
kapitalismann. Hann á sér engar draum-
sýnir, t.d. um völd verkafólks yfir vinnu-
stað sinum. Hann berst bara fyrir fleiri
krónum, þessvegna gæti hann verið i hvaða
flokki sem er.
Guðmundur er mjög mislatur maður.
Hann gerir mikið fyrir marga og hefur að-
stoðað marga félaga sina i Dagsbrún. En
ýmis mál sem honum er trúað fyrir i
flokknum detta uppfyrir og gleymast”,
segir þessi Alþýðubandalagsmaður, og um
„menntamannaklikuna” segir hann:
„Guðmundur hefur drukkið i sig þjóðlegar
bókmenntir og menningu og af þvi stafar
þessi náttúrumikli still i skrifum hans. En
vegna pólitisks þekkingarleysis er heims-
sýn hans ákaflega þröng, i þvi eru tak-
markanir hans fólgnar. Hann á ekki i nein-
um deilum við menntamenn, og meðal and-
stæðinga hans i flokknum eru margir úr
verkalýöshreyfingunni, en honum hefur
tekist að stimpla alla andstæðinga sina i
flokknum sem menntamenn. Það er póli-
tisk réttlæting hans á samstarfi við borg-
araleg öfl innan verkalýðshreyfingarinnar
og birtist i þvi að vera i andstöðu við Al-
þýðubandalagið og sérstaklega Þjóðvilj-
ann. Guömundur er á margan hátt vel
menntaður maður, þótt óskólagenginn sé.
En ljúfleg samskipti við flokksfélaga eru
ekki hans sterka hlið”, segir þessi Alþýðu-
bandalagsmaður.
En sé leitað umsagna um Guðmund hjá
andstæðingum er ekki erfitt að fá jákvæðar
umsagnir.
„Það er ekkert nema gott um Guðmund
að segja, hann er skemmtilegur samninga-
maður og það er gott að vinna með hon-
um”, segir Torfi Hjartarson.fyrrverandi
sáttasemjari rikisins.
Barði Friðriksson hefur um langt árabil
setið andspænis Guðmundi við samninga-
borðið, framkvæmdastjóri Vinnuveitenda-
sambandsins um árabil.
„Sá snillingur”, voru fyrstu viðbrögð
Barða. „Ég segi ekki nema allt það besta
um hann. Hann er snjall samningamaður,
en sem maður og vinur er hann traustur,
skemmtilegur og góður. Ég ber fullt traust
til hans.” Og þegar hann var beðinn að rifja
upp skondnar sögur sem þeim hafi farið á
milli sagði hann: „Jú, það fór alltaf einhver
timi i það þegar við hittumst að segja hvor
öðrum sögur. En þegar ég fór að rifja þær
upp reyndust þær nú fæstar prenthæfar”,
sagði Barði og hló.
En þekktust er liklega vinátta Guðmund-
ar við Albert Guðmundsson, sem Alþýðu-
bandalagsmaður nokkur hefur haft þau orð
að um sé algert siðleysi, þvi hann sé
„samskonar figúra i fjandaflokknum.”
En Albert hefur þetta um vinfengi þeirra
að segja:
„Við Guðmundur höfum oftast átt sam-
leið. Hann hefur þannig hjartalag að það er
auðvelt að taka undir þau mál sem hann
ber fyrir brjósti. Við gerum báðir mikið af
þvi að reka erindi fyrir einstaklinga, fólk
leitar til okkar beggja með lik vandamál og
þá getum við oft hjálpað hvor öðrum við að
leysa þau.
Þótt við séum á öndverðum meiði i
flokkspólitikinni og höfum ólikar lifsskoð-
anir þá hefur það aldrei truflað okkar vin-
skap. Pólitik er aldrei til umræðu og enn
siður flokkapólitik. Enda eigum við samleið
að öllu leyti öðru en i pólitik.”
Það eiga þeir sameiginlegt, Guðmundur
og Albert, að til þeirra leitar mikill fjöldi
manna i vandræöum sinum og margur er
sá vandinn sem þeir hafa leyst.
Elin eiginkona hans segir að það sé stöð-
ugur straumur af fólki sem vill hafa tal af
honum, jafnt á nóttu sem degi.
„En það er ekki alltaf leiðinlegt ónæði og
það er alltaf reynt að koma til hans skila-
boðum ef hann er ekki heima og náist ekki i
hann i sima er jafnvel komið”, segir Elin.
Jóhann Geirharðsson,sem er trúnaðar-
maður hjá Eimskip i Sundahöfn, segir að
Guðmundur sé maöur með stórt hjarta og
gjaldi fyrir það aö vissu leyti.
„Menn leita til hans með allskonar vand-
ræði; húsnæðisvanda, fjárhagsvanda fá
hann til að skrifa upp á vixla sem hann hef-
ur stundum orðið að borga. En það er mis-
jafnthvernig menn lita á hann, og jafnvel
þeir sem tala illa um hann hafa leitað til
hans”, segir Jóhann.
Meira að segja atvinnurekendur leita til
hans og fá hann til að setja niður deilumál á
vinnustað. Að sumra mati gætir hann þar
ekki alltaf hagsmuna verkamannanna.
„Hann breiðir út sinn stóra faðm og segir
„elskurnar minar” og allt fellur i ljúfa löö.
En ég viðurkenni, að verkafólkið hefur ekki
alltaf haft rétt fyrir sér”, segir .verkamaður
nokkur. Hann bætir þvi við, að oft vilji Guð-
mundur lika gleyma þessum smámálum
sem koma upp, þegar hann sest
ingaborðinu.
Nú eru um 30 ár siðan Guðmundur hefur
stundað verkamannavinnu þótt hann titli
sig verkamann isimaskrá. Hefur hann ekki
fjarlægst verkafólkið?
„Það tel ég alls ekki. Allt framundir það
að ég fór á þing var ég á verkamannakaupi
og ég var daglega meira og minna á vinnu-
stööunum og þekkti röskan helming Dags-
brúnarfélaga með nafni. Persónuleg tengsl
min við Dagsbrúnarmenn hafa alltaf verið
ákaflega náin”, segir Guðmundur um það.
Skúli Thoroddsen er ungur lögfræðingur
sem réðst til starfa hjá Dagsbrún siðastlið-
ið haust. Hann segist hafa átt náið og gott
samstarf við Guðmund þennan tima. „Ég
held að Guðmundur sé maður sem lifir eftir
þeirri meginreglu að vinna allt fyrir aðra
en hann sjálfan, einkum þá sem minna
mega sin. Hann er þeirra málsvari.”
Skúli er ekki sammála þeim sem saka
Guðmund um skort á róttækni. „Aðstæður i
verkalýðshreyfingunni eru þannig að rót-
tækni hans fær ekki notið sin. Hann gengur
eins langt og hann mögulega getur og jafn-
vel lengra. Agreiningur hans við mennta-
mennina i flokknum stafar af þvi að hann
skilur raunverulegar þarfir verkafólks og
tekur málstað þess. Það hefur farið i taug-
arnar á ýmsum.”
Um samband Guðmundar við óbreytta
Dgsbrúnarmenn segir Skúli: „Samband
Guðmundar við vinnustaöina hefur óneit-
anlega minnkaðá siðustu árum, sem stafar
af vinnuálagi við önnur störf og lasleika
hans. En ég fór á marga vinnustaðafundi
með honum i vetur og þar var honum tekið
sem þeirra manni. Margir verkamenn eru
óánægðir með hreyfinguna en þeir treysta
Guðmundi. Inn á milli iáta þeir hann fá það
óþvegiö en það er aldrei nein illska i þvi.
Þess ber lika að geta að hingað á skrifstof-
una koma margir i neyð sem eru sannfærö-
ir um að enginn geti leyst úr þeirra vanda
nema Guömundur. Og hann fer ekki i
manngreinarálit. Hann er fyrst og fremst
mannlegur.”
Sumir hafa haldið þvi fram, að per-
est að samn-
iiir»Hiir* hofiii’
sónulegur metnaður eigi stóran þátt i bar-
áttu Guðmundar. Um það segir hann:
„Persónulegur metnaður? Nei, andskotinn.
Ég er latur maður að eðlisfari og sennilega
ekki nógu metnaðarfullur. Metnaðarfullir
menn eru oft duglegir og hyggnir að spekú-
lera út frama og þviumlikt. Ég hef frekar
verið heldur óorövar sem er ekki vænlegt til
frama.”
Frá þvi haustiö 1979 hefur Guðmundur
setið á þingi, og það er haft á orði þar að oft
megi vorkenna honum þegar hann þarf að
greiða atkvæði málum sem ganga þvert á
hagsmuni verkafólks.
Þegar við bárum þetta undir hann,hugs-
aði hann sig lengi um en sagði siðan:
„Ég neita þvi ekki að ég hefði viljað hafa
hlutina öðruvfsi og oft á tiðum hefur mér
ekki liðið sérstaklegai vel.”
Um þingstörf Guðmundar hefur Öskar
Guðmundsson þingfréttaritari Þjóðviljans
þetta að segja:
„1 störfum sinum á Alþingi, eins og ann-
ars staðar.er Guðmundur J. ótrúlega mis-
tækur. Hann á til stórkostleg upphlaup þar
sem hann fjallar um málin af viðsýni og
bendir á nýja og óvænta fleti. 1 þeim
hamnum er hann mesta kjarkmenni og
skammar frakt heimsins eins og þegar
hann tók Friðjón Þórðarson dómsmálaráð-
herra og hans geldu stofnun i gegn i umræð-
um á Alþingi i vetur. En öðrum stundum er
hann bara einn i hópnum.
Það tekur þingmenn langan tima að kom-
ast inn i starfsstil Alþingis og þau véla-
brögð i málatilbúningi og málafylgni sem
þar eru viðhöfð. Guömundur er núna fyrst
að komast inn i þetta. Þaö kom sér þvi illa
fyrir Alþýðubandalagið þegar hann hvarf
af þingi vegna veikinda um miðjan vetur,
þegar mikið reyndi á tengsl verkalýðs-
hreyfingarinnar og þingræöisins. Hið form-
lega skipulag verkalýöshreyfingarinnar á
sér engan betri og eðlilegri málsvara á
þingi en Guðmund J. Guðmundsson.”
Kollega Óskars á Morgunblaðinu hefur
eftirfarandi að segja um þingmennsku
Guðmundar og má segja að þar sannist enn
einu sinni hve vel hann kemur pólitiskum
andstæðingum sinum fyrir sjónir. Stefán
Friðbjarnarson:
„Guömundur J. Guömundsson hefur far-
ið hægt af stað sem þingmaöur og ekki á-
stundað þann látbragðsleik i löggjafarsam-
kundinni sem stöku þingmenn iðka fyrir
fjölmiðla. Hann hefur hins vegar verið i
sviðsljósinu með fjarveru þegar óvinsæl
skattamál hafa verið á döfinni, samanber
fræga ferð til Stykkishólms. Ég tel fara vel
á þvi að þingmenn komi úr kviku atvinnu-
lifsins, hvort heldur sem er úr röðum
vinnuveitenda eða launafólks, slik lifandi
tengsl við þjóðlifið eru jákvæöari en jafnvel
besti hugur atvinnustjórnmálamanns. Guð-
mundur J. Guðmundsson kemur mér fyrir
sjónir sem gætinn og gjörhugull þingmaður
sem góðs má vænta af ef honum tekst aö
halda sér utan flokkshandjárnanna.”
Að lokum, Guðmundur J. Guðmundsson,
getur þú lýst sjálfum þér?
„Ég er hress og glaður og tel mig ekki
vera neinn pislarvott. Ég hef býsna góða
sjálfsstjórn, annars væri ég löngu dauður.
Það liggur yfirleitt nokkuð vel á mér og ég
þykist ekki taka hlutina of alvarlega og ég
geri oft grin að mönnum og málefnum,er
dálitiöstriðinn. Það mega metnaöargjarnir
menn ekki vera.
Einhvern timann sá ég i vikublaði athug-
un á þvi hverskonar mönnum ungar
stúlkur vildu helst giftast. Þar voru verka-
lýðsleiðtogar i áttunda sæti. Það fannst mér
ákaflega skrýtið. Ég vil vara ungar stúlkur
eindregið við þvi að giftast verkalýðsfor-
ingja. Og ungu fólki sem ætlar sér frama i
verkalýðsbaráttunni vii ég segja aö sú
braut er þyrnum stráð.”
mynd: Jim Smart