Helgarpósturinn - 29.09.1983, Qupperneq 6

Bíladella
Steingrímur Hermannsson við HP: „Spurn-
ing hvort ekki væri rétt að breyta heimildar-
ákvæði í lögum um ráðherrabíla“.
Núverandi ríkisstjórn verður tíðrætt um að
þjóðin þurfi að herða sultarólina — nú sem
aldrei fyrr. Skemmst er að minnast orða for-
sætisráðherra, Steingríms Hermannssonar, í
sjónvarpseinvígi hans og Ásmundar
Stefánssonar forseta A.S.Í. að á meðan þjóðin
væri að vinna bug á verðbólguvandanum
þyrfti hún að leggja hart að sér.
í gær, miðvikudag, birti Þjóðviljinn frétt á
forsíðu undir fyrirsögninni „Bílakaup Stein-
gríms — Kjarabót á krepputímum — 700.000
kr. fríðindi“. Eins og fram kemur í þeirri grein
hefur Steingrímur Hermannsson forsætisráð-
herra keypt sér nýjan bíl. Vegna fríðinda sinna
sem ráðherra — en í þeim felst niðurfelling
aðflutningsgjalda — þurfti hann einungis að
greiða 500 þúsund krónur fyrir Blazer-jeppa
sem venjulegur borgariyrði að greiða fyrir
1200 þúsund krónur. — Fyrir Blazer forsætis-
ráðherrans mætti fá átta Skodabifreiðar, segir
Þjóðviljinn.
„Æsifregn Þjóðviljans kemur mér nú ekki á
óvart“, segir Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra í samtali við Helgarpóstinn.
„Það er rétt að ég hef orðið fyrstur núverandi
ráðherra til að færa mér þessa heimild í nyt, en
hins ber að gæta að á öllum málum eru tvær
hliðar. Það er annars vegar að ráðherrar geta
fengið bíl til afnota sem ríkið eigi, er> hins
vegar eiga þeir kost á að fá aðflutningsgjöld
felld niður og eru þá bílarnir eign'ráðherranna.
Þetta hefur verið misjafnt í gegnum árin, en
ég valdi síðari kostinn. Ég ferðast mikið, bæði
í sambandi við mitt starf og eins í einkaerind-
um, t.d. fer ég oft í fjallaferðir — og þá
skemmtilegra að vera ekki á ríkisbíl. Gamli
Blazerinn minn var orðinn of dýr í rekstri, við-
haldskostnaður á honum var að aukast. Þessi
nýi eyðir helmingi minna bensíni. Annars hafa
fjölmargir ráðherrar farið þessa leið og ég veit
ekki betur en bankastjórar ríkisbankanna
njóti sömu fyrirgreiðslu“.
Um árabil hefur verið ákvæði í lögum sem
heimilar niðurfellingu aðflutningsfjalda á
einkabílum ráðherra og starfsmanna í utan-
ríkisþjónustunni, en reyndar mun einnig
kveðið svo á að ef bílarnir eru seldir innan
þriggja ára verði sú upphæð sem gjöldunum
nemur að greiðast til baka. „Árið 1970 kom
heimild í tollalög um að felld yrðu niður að-
flutningsgjöld á bifreiðum ráðherra og sendi-
ráðsstarfsmanna", sagði Björn Hafsteinsson
deildarstjóri í tolladeild fjármálaráðuneytis-
ins, „og hafa vitaskuld margir notfært sér
hana. Hins vegar lagði Tómas Árnason fyrr-
verandi fjármálaráðherra fram tillögu á sín-
um tíma um að lögum yrði breytt, giltu aðeins
fyrir starfsmenn í utanríkisþjónustunni, enþá
tillögu dagaði einhvers staðar uppi. Það er
auðvitað ekki hægt að segja um það svona á
stundinni hversu margir hafa fengið felld nið-
ur þessi gjöld. Sumir ráðherranna hafa setið í
Enn sem komið er ná fundahöld aðeins til
stríðsmanna. Það eru fulltrúar hersveita
Líbanonstjórnar, kristinna falangista, drúsa
og shiíha sem fjalla um ráðstafanir til að
- tryggja vopnahléð. Þá fyrst þegar þeim hefur
verið komið í kring, eru talin skilyrði fyrir
stjórnmálaforingjana að ræða raunverulega
friðargerð í marghliða borgarastyrjöld og losa
landið við erlenda hersetu, sem fylgt hefur í
kjölfar innanlandsátakanna.
Fyrst komu Sýrlendingar til að rétta hlut
kristinna maroníta, sem fóru halloka fyrir
Palestínumönnum og vinstrisinnuðum
Bandarískur ofursti úr friðargæsluliðinu í
Líbanon ræðir við liðsforingja úr Líbanons-
her í Souk el-Gharb
I eitthundrað sjötugasta og níunda skipti á
áratug hefur verið gert vopnahlé í sundur-
tættu Líbanon. Fulltrúar helstu stríðandi
aðila eru að byrja að ræða, hvernig koma eigi
á eftirliti með að vopnahléð sé haldið, en það
tók þá sólarhring að koma sér saman um, hvar
sest skyldi niður til viðræðna.
Samkomulagið í Líbanon
veitir Assad
tangarhald á Bandaríkjastjórn
Líbönum. Svo komu ísraelsmenn í fyrra, til
að hjálpa falangistum, helsta stjórnmála-
flokki maroníta, að ganga milli bols og
höfuðs á Palestínumönnum. Síðan hefur svo
drifið að til höfuðborgarinnar Beirut herlið
frá Bandaríkjunum, Frakklandi, Ítalíu og
Bretlandi, sem á að reyna að gæta þess að
einhver einkaherinn sópi ekki á brott ríkis-
stjórnarnefnunni, sem þar var komið á laggir.
Um Ieið og ísraelsher hörfaði úr Chouf-
fjöllum austan og sunnan Beirut suður fyrir
ána Awali, var Israei ekki lengur í aðstöðu til
að hafa úrslitaáhrif á valdabaráttuna í
Líbanon. Að sama skapi jókst bolmagn Sýr-
lendinga, og Assad Sýrlandsforseti er einmitt
maðurinn til að notfæra sér slíka aðstöðu út
í <CS?.r.
í þrjár vikur barðist her stjórnar Amins
Gemayels við varðsveitir drúsa um yfirráðin
yfir úthverfum Beirut. Sýrlendingar sáu drús-
um fyrir þungum vopnum, sem gerðu þeim
fært að gersigra falangistalið, sem komið
hafði til fjallahéraðanna í kjölfar ísraelshers,
en var nú upprætt af mikilli grimmd, þegar
Israelsmenn hurfu á bak og burt.
Það sem mestum tíðindum sætir eftir síð-
ustu lotu borgarastríðsins er þó ekki sigrar
drúsa í fjöllunum, heldur að Líbanonsher
skyldi vera fær um að standast snúning bæði
þeim og Amal, varðsveitum shiíta. Herinn er
ekki árs gamall og skipaður liðsmönnum af
mismunandi trúflokkum, eins og vera ber hjái
stjórn sem gerir tilkali til að koma fram fyriri
hönd allra Líbana. í þriggja vikna bardögum
um bæinn Souk el-Gharb hélt Líbanonsher;
hlut sínum í stað þess að leysast upp eins og
andstæðingar hans höfðu gert ráð fyrir.
Bakhjarl Líbanonshers i átökunum voru
hersveitirnar í og umhverfis Beirut frá Banda-
ríkjunum og þrem Vestur-Evrópulöndum.
Fimmtudagur 29. september 1983
_f~lelgai-
, pósturinn
fleiri en einni stjórn, þannig að fræðilegur
möguleiki er að menn hafi fengið niðurfell-
ingu gjaldanna í hæsta lagi tvisvar síðan 1970.
Þess ber þó að gæta að ráðherrar sem sátu í
stjórninni 1978 til 79 færðu sér þessa heimild
ekki í nyt. Hins vegar má þess geta að heimild-
in gildir í eitt ár, að ég held, eftir að menn eru
jhættir að vera ráðherrar“.
Tíminn birtir í dag, fimmtudag, upplýsingar
um það hversu margir ráðherrar hafa notfært
sér þá heimild að kaupa bifreið án þess að
greiða af henni aðflutningsgjöld. Upplýsing-
arnar ná aftur til ársins 1970. Hafa verður í
huga að allmargir þeirra ráðherra sem hér um
ræðir hafa fært sér heimildina í nyt eftir að
ráðherratíð þeirra var lokið.
Árið 1970 nýttu þessir sér ákvæðið:
Emil Jónsson, 1. apríl
Magnús Jónsson, 27. apríl
Eggert G. Þorsteinsson, 16. apríl
Ingólfur Jónsson, 29. júní
Jóhann Hafstein, 6. nóvember
Bjarni Benediktsson (dánarbú) 11. nóvember.
Gylfi Þ. Gíslason, 19. nóvember
Auður Auðuns, 2. desember.
Árið 1971
Magnús Kjartansson, 1. október
Magnús Torfi Ólafsson, 19. október
Hannibal Valdimarsson, 4. nóvember
Árið 1972
Halldór E. Sigurðsson, 5. janúar
Einar Ágústsson, 5. janúar
Ólafur Jóhannesson, 6. janúar
Árið 1973
Björn Jónsson, 29. nóvember
Árið 1974
Lúðvík Jósepsson, 6. maí
Vilhjálmur Hjálmarsson, 11. nóvember
Árið 1975
Gunnar Thoroddsen, 8. janúar
Matthías Á. Mathiesen, 23. janúar
Halldór E. Sigurðsson, 27. maí
Magnús Torfi Ólafsson, 4. júní (sem fyrrver-
andi ráðherra)
Magnús Kjartansson, 17. júlí (sem fyrrver-
andi ráðherra)
Lúðvík Jósepsson, 2. ágúst (sem fyrrverandi
ráðherra)
Ólafur Jóhannesson, 7. nóvember.
Árið 1976
Geir Hallgrímsson, 18. mars
Einar Ágústsson, 23. júlí
isvsivii Fwn
VFIRSVIM
ERUEND
Þær tóku ekki þátt í bardögunum öðru vísi en
að svara árásum á sig, en það var stundum
gert með fallbyssum herskipa úti fyrir strönd-
inni og flugvélum af flugvélamóðurskipum.
Vopnahléi var loks komið á fyrir milli-
göngu Roberts McFarlane, fulltrúa Reagans
Bandaríkjaforseta, og Bandars bin Sultans
prins frá Saudi-Arabíu. Sýrlandsstjórn réð
mestu um vopnahlésskilmálana, og fékk því
meðal annars til leiðar komið að stjórn Shafiq
al-Wazzans forsætisráðherra í Beirut baðst
lausnar og er reiðubúin að víkja fyrir nýrri
: stjórn, sem samkomulag kann að nást um í
viðræðum leiðtoga trúflokkanna.
Assad Sýrlandsforseti er nú í sterkri að-
stöðu til að knýja á um markmiðin sem hann
hefur lýst yfir að fyrir Sýrlendingum vaki
gagnvart nágrannaríkinu. Þau eru að ísraels-
her yfirgefi Líbanon skilmálalaust og að i
Líbanon sitji stjórn sem taki afstöðu með öðr-
umArabarií jum gagnvart ísrael.
Ekki er þó þar með sagt að Assad hafi
algerlega frjálsar hendur að efna til nýrra
átaka í Líbanon, bjóði honum svo við að
horfa. Drúsar þáðu aðstoð Sýrlendinga í ný-
afstöðnum bardögum, en eru ekki undir þá
gefnir. Þar að auki geta endurnýjuð átök
drúsa og kristinna manna haft óheppileg
áhrif í Sýrlandi. Þar í landi byggja báðir trú-
flokkar, og fregnir hafa borist af að bardag-
arnir í Líbanon undarfarnar vikur hafi valdið
viðsjám meðal trúbræðra ófriðaraðila í Sýr-
landi.
A.nnað sem stuðla kann að málamiðlun í
Líbanon er breytt viðhorf kristinna maroníta.
Drottnunaraðstaða þeirra í landinu hefur
byggst á samkomulagi sem gert var við sjálf-
stæðistöku og veitti maronítum forseta-
embættið, vegna þess að þeir töldust fjöl-
mennasti trúflokkurinn í manntali frá 1933.
Síðan hefur ekkert manntal verið tekið í land-
inu, en talið er víst að nú séu shiítar fjöl-
mennastir. Herskái armurinn í Falangista-
• flokki maroníta, sá sem Bashir Gemayel veitti
forustu, vildi leita allra bragða til að halda í
forréttindi maroníta, og gekk í því skyni til
liðs við innrásarher ísraelsmanna í fyrra.
Bashir var myrtur skömmu eftir að hann hlaut
Matthías Bjarnason, 21. september
Árið 1977
Vilhjálmur Hjálmarsson, 16. desember
Árið 1978
Gunnar Thoroddsen, 12. júlí
Halldór E. Sigurðsson, 2. ágúst
Matthías Á. Mathiesen, 3. ágúst
Matthías Bjarnason, 6. desember (sem fyrr-
verandi ráðherra)
Árið 1979
Ólafur Jóhannesson, 20. febrúar
Einar Ágústsson, 14. mars (sem fyrrverandi
ráðherra)
Geir Hallgrímsson, 20. mars (sem fyrrverandi
ráðherra)
Eins og sjá má á þessum lista er ekkert ný-
mæli að ráðherrar fái felld niður aðflutnings-
gjöld á bílum. Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra hefur notfært sér heimild sem
hann á fullan rétt á samkvæmt lögum. Hitt er
annar handleggur að forsætisráðherra hefði
varla getað valið sér óhentugri tíma fyrir bíla-
kaupin. Á sama tíma og forsvarsmenn ríkis-
stjórnarinnar ferðast um landið þvert og endi-
langt og spyrja: „Hvað er ríkisstjórnin að gera
fyrir þig?“ og boða þjóðinni að leggja hart að
sér í glímunni við skuldasúpu, greiðsluhalla
og tekjutap þá er einfaldlega klaufalegt að
gefa slíkan höggstað á sér. Á fundum með al-
menningi mun forsætisráðherra veitast örð-
ugt að útskýra hversu eðlilegt það var hjá rík-
issjóði að gefa honum 700 þúsund króna af-
slátt í nýjum bíl, þegar hann verður jafnframt
að útskýra kjaraskerðjngu launþega. Hætt er
við að mörgum þyki þetta „eins og blaut tuska
í andlitið“, eins og kemur fram í Þjóðviljanum
í dag í samtali við öryrkja sem hefur aðeins
rúmlega átta þúsund krónur á mánuði í ör-
orkubætur. Með hliðsjón af slíkum dæmum
verkar niðurfelling aðfíutningsgjalda á bílum
hálaunamanna á ráðherrastól sem fá 60 til 70
þúsund krónur í grunnlaun á mánuði fyrir ut-
an alls konar aukagreiðslur og risnu sem al-
gerlega óþarft bruðl.
„Annað mál er það hvort ekki væri rétt að
breyta lögum um þessa ráðherrabíla. Það
kynni að vera“, sagði Steingrímur Hermanns-
son forsætisráðherra að lokum.
forsetakjör, og við tók bróðir hans Amin, sem
er úr þeim hópi maroníta sem telur koma til
greina að endurskoða í samráði við aðra trú-
flokka samkomulagið gamla um valdaskipt-
ingu í Líbanon.
Þar á ofan eru herskáir maronítar illa leikn-
ir eftir að hafa sett traust sitt á ísraelsher. í
skjóli hans tóku liðsveitir falangista að
þjarma að drúsum í fjöllunum, en ísraels-
menn yfirgáfu fjalllendið án samráðs við
bandamenn sína og skildu þá eftir ber-
skjaldaða fyrir hefnd drúsa. Nú blasir við að
ísrael hefur einvörðungu haft skömm og
skaða af herferðinni til Líbanons, og þetta
kemur skýrt á daginn einmitt þegar verið er að
mynda nýja stjórn í landinu eftir að
Menachem Begin lagðist í þunglyndi og afsal-
aði sér völdum.
JVIestu skiptir þó fyrir framvindu mála á
þessum slóðum, að Reagan Bandaríkjaforseti
hefur tekið á land sitt nýjar skuldbindingar.
Hann hefur gert það að stefnumiði Banda-
ríkjanna að halda Amin Gemayel við völd í
Líbanon og beitt í því skyni hervaldi. En
framtíð stjórnar Gemayels veltur fyrst og
fremst á því, hversu honum tekst að semja við
skjólstæðinga Sýrlands meðal stríðandi afla í
Líbanon. Bandaríkjastjórn mun því fyrr eða
síðar komast í þá aðstöðu, að verða að velja
á milli gömlu skjólstæðinga sinna í ísrael og
hinna nýju í Beirut. Og það er Assad sem
ræður mestu um hvenær og á hvern hátt
Bandaríkin verða sett í klípuna.
Eins og til að sýna til hvers hann er vís, hef-
ur Assad einmitt þessa dagana verið að
þjarma að Palestínumönnum úr Fatah, sam-
tökum fylgismanna Jassirs Arafats. Þúsund
manna lið Fatah var rekið ásamt konum og
börnum úr Bekaa-dal, og fylgdu sýrlenskar
hersveitir hópnum upp í fjöll í Líbanon
nor.ðaustanverðu. Þar var Palestínumönnum
skipað að leggja niður vopn. Þegar þeir neit-
uðu var tekið fyrir aðdrætti þeirra á mat og
vatni, og héldu Sýrlendingar fólkinu í svelti
þegar síðast fréttist.