Helgarpósturinn - 27.10.1983, Blaðsíða 20

Hilmar Helgason er fæddur í
Reykjavík þ. 14. febrúar 1941.
Foreldrar hans eru Helgi Gíslason
bryti og Aðalbjörg Ásgeirsdóttir.
Þau eignuðust tvo syni, Hilmar og
Birgi sem er tveimur árum eldri.
Móðir drengjanna fór að heiman
þegar Hilmar var sjö ára og hóf að
búa með öðrum manni. Þessi
atburður hafði mikil áhrif á
Hilmar; faðirinn vann stöðugt á
sjónum og honum fannst hann
verða að taka ábyrgð á sjálfum sér
og bróður sínum frá þessum tíma.
Þrátt fyrir erfiðan uppvöxt, gekk
Hilmari vel í skóla. Hann gekk í
Barnaskóla Austurbæjar og tók
þaðan eitt hæsta fullnaðarpróf í
sögu skólans; 9.78. Hilmar var þó
enginn kúristi, en heldur enginn
fjörkálfur. Reynir Sigurðsson
hljóðfæraleikari bjó í sömu götu og
Hilmar, Úthlíð, þegar þeir voru
drengir: „Ég var aðeins eldri en
hann“, segir Reynir, „og þess vegna
vorum við ekki í sama árgangi í
skóla. Hins vegar lékum við okkur
mikið saman á þessum árum.
Hilmar hefur alltaf verið vel liðinn
og þegar þeir bræður fluttu í göt-
una voru þeir eins og skot teknir í
hópinn. Hilmar var félagslyndur og
við strákarnir vorum mikið saman í
fótbolta. Hilmar var frekar rólegur,
og hann var alls ekki neinn prakk-
ari. Ég man að eitt sinn kenndi ég
honum lagið Silver dollar á píanó. í
eina skiptið sem til stóð að gera eitt-
hvert verulegt prakkarastrik á
gamlárskvöld — mála öll bílnúmer-
in svört — var það fellt með lýð-
ræðislegri atkvæðagreiðslu og ég
held að Hilmar hafi verið feginn,
hann var nefnilega á móti þessu
uppátæki".
Áð loknum barnaskóla fór
Hilmar í Gagnfræðaskóla Austur-
bæjar og innritaðist eftir tvö ár í
landsprófsdeildina. Að eigin sögn
dvaldi hann þar aðeins í níu daga,
fékk vottorð frá sálfræðingi um að
hann fengi höfuðverk af því að
hugsa og fór á sjóinn. Hann sigldi í
eitt ár, en tók þá inntökupróf í 2.
bekk Verslunarskóla íslands.
Ásgeir Ólafsson forstjóri í Miðnesi
h/f var skólabróðir Hilmars i
Verslunarskólanum: „Við Hilmar
skemmtum okkur mikið saman á
skólaárunum. Hann var höfðingi
og vinur vina sinna. Ef Hilmar átti
aur, áttu allir aur. Menn leituðu
gjarnan til hans um hjálp og hann
var fljótur að redda málunum. Við
stunduðum böll og annað sem til
féll og oft fékk skólinn að víkja.
Hilmar var hress ungur maður,
félagslyndur og vel Iiðinn“.
Hilmar lauk 4. bekkjarprófi
Verslunarskólans, hélt aftur á sjó-
inn og var þar í eitt ár meðan hann
hugsaði hvað hann ætlaði að verða
þegar hann yrði stór, eins og hann
kemst að orði við HP. Hann hafði
unnið sumarvinnu hjá Ásbirni
Ólafssyni og réð sig þangað sem
fastan sölumann. „Það var reynsla
sem var tíu sinnum betri skóli en
námið í Verslunarskólanum", segir
Hilmar, og bætir við: „Ásbjörn var
vanur að segja við mig að ég mundi
alltaf hafa mitt fram, það væri bara
spurning um hvort ég vissi hvað ég
vildi“.
Árið 1962 giftist Hilmar Katrínu
Thorarensen, og sama ár hóf hann
störf hjá tengdaföður sínum Stefáni
Thorarensen sem rak samnefnda
heildverslun og verslunina Týli.
Framkvæmdastjóri fyrirtækisins,
Sigurður Jörgensen, minnist
Hilmars frá þessum tíma á eftirfar-
andi hátt: „Hann var frábær starfs-
maður, duglegur, hugmyndaríkur
og afkastamikill. Hilmar sá um
ljósmyndavörudeildina og fórst
það vel úr hendi í byrjun. Hann fór
hins vegar að drekka óhóflega mik-
ið á þessum árum og að lokum var
komið í óefni; ósannsögli var áber-
andi og ekki staðið í skilum, við-
skiptavinir fengu ekki vörur eins og
um var samið og þar fram eftir
götunum. Hilmar sá þó að sér að
lokum og fór á Freeport-sjúkrahús-
ið í Bandaríkjunum árið 1975.
Tæpu ári síðar kom hann aftur til
starfa hjá heildversluninni en var þá
settur að vinna undir minni stjórn.
Það féll honum illa, því Hilmar er
maður stór í sniðum, og ári síðar
var fyrirtækinu skipt, þannig að
eiginkona hans fékk ljósmynda-
deildina og þau umboð sem henni
fylgdu og stofnuðu þau fyrirtækið
Hilmar Helgason h/f. Áð mínu
mati er Hilmar afskaplega þægileg-
ur í umgengni, glaðlegur og hjálp-
samur og hefði getað orðið snilling-
ur í viðskiptum ef hann hefði ekki
orðið áfenginu að bráð“.
Að sögn Hilmars drakk hann allt
frá 12 ára aldri en drykkja hans
verður alvarlegt vandamál um
miðbik sjöunda áratugarins þegar
hann gerist framkvæmdastjóri
skemmtistaðarins Lídó jafnframt
störfum sínum hjá heildverslun
Stefáns Thorarensen.
„Þegar ég hóf rekstur Lídó
komst ég í ánauð", segir Hilmar við
HP. „Ég þénaði meiri peninga en
nokkru sinni fyrr, og þóttist standa
með pálmann í höndunum. Þegar
við höfðum rekið Lídó sem vínlaus-
Hilmar
Helgason
an unglingastað um hríð, breyttum
við honum í vínveitingastað illu
heilli. Ég hélt nefnilega að ég gæti
drukkið jafnmikið og gestirnir, og
þannig upphófst mitt lífsfyllerí“.
Vilhjálmur Svan, diskótek — og
leiktækjaeigandi var þjónn í Lídó á
þessum árum: „Lídó var skrambi
góður staður. Ég þekkti Hilmar
ekki mikið en sá hann iðulega við
barinn. Sjálfur drakk ég úr hófi
fram á þessum tíma og við vorum
drekkandi sinn í hvoru horni salar-
ins. Síðar átti ég eftir að kynnast
Hilmari miklu betur, jregar við
störfuðum saman í SAÁ. En á
Lídó-tímabilinu sáum við hvor
annan í spegilmynd“.
Lídó-ævintýrið, eins og Hilmar
kallar það, endaði með gjaldþroti.
Hilmar, sem rak staðinn ásamt
Róbert heitnum Kristjánssyni
þjóni, greiddi þó sinn hluta
skuldarinnar á tveimur árum; 2.7
milljónir sem var íbúðarverð á þess-
um tíma. Lídó var lýst gjaldþrota í
kassettur

Gœði og verð
sem koma á óvart!
septembermánuði 1967. Þá var
Hilmar búinn að vera drukkinn
sleitulaust í eitt ár og átti eftir að
drekka upp á hvern dag næstu sex
árin. Hann hélt vinnu sinni hjá
tengdaföður sínum, og um þrítugt
hóf hann að byggja stærsta ein-
býlishús á íslandi; Fitjar á Kjalar-
nesi sem taldi heila 875 fermetra.
Kristinn Finnbogason keypti síðar
húsið og á það nú„Ég byggði húsið
til að sanna fyrir fjölskyldu minni
að allt væri í lagi með mig og ég
gæti eignast heimili", segir Hilmar
við HP. „ Þessi bygging var frið-
þæging".
Drykkjan fór að segja alvarlega
til sín og 32 ára gamall er Hilmar
lagður inná spítala vegna of-
drykkju. 35 ára gamall er hann bú-
inn að vera tíu sinnum á spítala af
völdum áfengissýki. Þegar til stóð
að leggja hann inn á Kleppsspítala
varð hann óttasleginn: „Það vildi
ég ekki, það hefði verið staðfesting
á því að ég væri geðveikur. Ég hafði
heyrt um spítala fyrir drykkjusjúka
1 Bandaríkjunum — Freeport — og
féllst á að reyna þá leið. Ég var lagð-
ur inn á Freeport þann 1. ágúst
1975. Þar með hófst ævintýrið
mikla.
Tími kraftaverkanna
ekki liðinn
Hilmar varð gagntekinn af hin-
um nýju aðferðum sem hann kynnt-
ist við Freeport-spítalann. Honum
fannst hann vera kallaður til að
vinna þessum nýju kenningum um
alkóhólisma brautargengi á íslandi.
Að hans mati hafði honum verið
ætlað nýtt forystuhlutverk og nú
reið á framar öllu að „þurrka“ alla
þá sem beðið höfðu lægri hluj/fyrir
Fimmtudagur 20. október
1983 JpiSsturÍnn
Bakkusi konungi. „Aðeins þremur
dögum eftir að ég kom til íslands
var ég floginn vestur með fyrsta
sjúklinginn“, segir Hilmar.
Fyrsti sjúklingurinn sem Hilmar
flaug með til Bandaríkjanna kemst
svo að orði við HP: „Við Hilmar
vorum vanir að drekka saman á
morgnana á bilinu 6—9 áður en
vinna hófst. Þegar ég frétti svo á
barnum mínum að Hilmar væri
kominn frá Bandaríkjunum og
hefði verið ódrukkinn 1 flugvélinni
til baka, þótti mér það lygilegra en
allt lygilegt. Það var allt i klessu i
mínum málum og ég fór sam-
dægurs til Hilmars til að líta á undr-
ið og biðja um hjálp. Tveim dögum
síðar sátum við i flugvélinni sem
flaug áleiðis til New York, ég
dauðadrukkinn og niðurbrotinn,
Hilmar edrú og sæll. Þessi ferð hef-
ur enst mér ennþá. í dag lít ég á
Hilmar sem lífgjafa minn“.
Nú fór Hilmar 1 gang fyrir
alvöru. Hann selflutti drykkju-
félaga sína í unnvörpum vestur um
haf, og fór að leggja drögin að stór-
átaki í áfengismálum hérlendis.
Annar „freeportarinn“ var Ewald
Berndsen, þekktari sem Lilli Bernd-
sen: „Hilmar bjargaði mér. Ég hitti
hann niðri í bæ einn daginn og sló
hann strax fyrir brennivíni. Hilmar
er ljúfmenni og drengur góður og
hann rétti mér peningana. Síðan fór
hann að ræða við mig og hann er
svo helvíti góður sölumaður, að ég
fór að hlusta á orð hans. Og áður en
ég vissi af var ég kominn vestur og
líf mitt gjörbreyttist eftir það.
Þannig bjargaði Hilmar mörgum,
satt best að segja held ég að Hilmar
hafi ekki hugmynd um hve mörgum
mönnum hann hefur bjargað frá
vísum dauða, með beinni þátttöku
„Ég er tveir menn: mannúólegur
bjargvættur sem vil helga mig
líknarmálum eingöngu og harðs-
viraður bisnessmaður. Þegar ég er
edrú er ég sá fyrri. En ég sætti mig
þó ekki við þann mann eingöngu;
mig langar í umsvif, völd, peninga.
En til að afla peninga verð ég að
vera fullur. Ég hata fátækt og ég
hata Mammon. Ég hata og elska
þessa tvo menn til skiptis. Ég er rót-
laus. Og ég kann aðeins einn hlut í
þessu lífi: Að selja".
Þannig lýsir Hilmar Helgason
sjálfum sér fyrir Helgarpóstinum.
Sumir viðmælendur greinar-
höfundar könnuðust við þessa lýs-
ingu. Allir báru honum vel söguna,
sögðu Hilmar vera hugmynda-
ríkan, Ijúfan, glaðlegan, þróttmik-
inn og hjálpsaman. Og allir hörm-
uðu harmleikinn — baráttu
Hilmars við Bakkus. Það er nefni-
lega ekki unnt að skrifa Nærmynd
af Hilmari án þess að snerta kjarn-
ann í lífi hans, alkóhólismann. Á
sínum tíma varð Hilmar Helgason
landsfrægur sem formaður og
aðaldriffjöður SÁÁ. Hann var
eldhuginn, hugmyndabankinn og
aðalhvatamaðurinn að breyttum
hugsunarhætti hérlendis gagnvart
sjúkdómnum alkóhólisma, sem áð-
ur hafði verið stimplaður sem
aumingjaskapur og rónaháttur. En
líkt og frami hans varð snöggur og
mikill, varð fall hans hátt þegar
hann „sprakk“ og fór eriendis um
tíma. En nú er hann kominn aftur
til íslands sem blómafræflakóngur
með stór áform í huga, stórfelldan
útflutning og heilsuræktarstöð í
Krisuvík á alþjóðlegan mælikvarða
og nýorðinn eigandi Mánu-
dagsblaðsins.
NÆR MYND