Helgarpósturinn - 27.10.1983, Síða 22

22
í kattarstað
að hafa yfir að ráða einhverjum
sem kastar frá sér öllum verkefn-
um, bara til að klóra heimilisharð-
stjóranum undir hökunni eða
gæla við hann, að ég tali ekki um
gullhamra og blygðunarlaus lofs-
yrði á viðkvæmum stundum.
Sjálf hefði ég sosum ekkert á móti
því að vera köttur svona stundum.
Auk allra annarra kosta er þetta
herrakyn sjálfstætt og hreinlynt,
að ekki sé nefnd greindin — én
það er kannski vissast að fara ekki
nánar út í þá sálma hér. Þetta
Hringborð hefur víst einhver tak-
mörk og ef þú, lesandi góður, átt
kött eða þekkir kattareiganda
ættir þú að vita að það er allt að
því endalaust hægt að lofa og
prísa þau dýr, og ekki síður segja
sögur af hverjum einstaklingi.
Kettir eru nefnilega jafn ólíkir og
þeir eru margir og ákaflega sterkir
persónuleikar. Að segja sögur af
kettinum sínum er ámóta og segja
sögur af barninu sínu — það er
takmarkaður áhugi hjá hlustend-
um, nema auðvitað þeim sem
þekkja viðkomandi.
Og eiginlega var þetta ekki ann-
að en inngangur, rétt til að gefa
lesanda þessa Hringborðs ein-
hverja nasasjón af því hvernig
kattareiganda líður. Einn af þess-
um sjálfstæðu, skemmtilegu og
heittelskuðu köttum gæti tekið
það upp hjá sér að fara að skoða
þennan sérhannaða heim sinn og
þá ekki tekið fullt tillit til vélknú-
inna málmskrímsla sem æða fram
og aftur um göturnar. í stuttu
máli: Þú, ágæti lesandi, gætir
orðið fyrir því slysi að aka á kött.
Ég veit mörg dæmi um ketti sem
skruppu að heiman — hef meðal
annars sjálf lent í því að bíða vik-
um saman eftir að frétta af vand-
lega merktu fressi, sem ekkert
hefur spurst til. Það er í sjálfu sér
í lagi að flakka um garða óg holt
og kalla á kisa (allir mínir kettir
hafa gegnt mér) eða stökkva fram
úr á nóttunni af því að maður
heldur að maður hafi heyrt
kattarmjálm. Það er auðvitað
ekki í lagi að missa dýr sem manni
þykir vænt um í einhverju slysi.
En það er auðvitað alls ekki í lagi
að fá ekki að vita um afdrif kisu.
Það þyrfti í versta falii ekki að
kosta meira en nafnlaust símtal,
svona ef einhver skyldi skammast
sín.
hrinoboróiö
í dag skrifar Magnea J. Matthiasdóttir
Það býr hérna hjá mér einstæð
þriggja barna móðir, sem virðist
vera svolítið þreytt á móðurhlut-
verkinu á stundum. Að minnsta
kosti er hún farin að sitja um að
stökkva út, þegar hún heldur að
enginn taki eftir,og æðir um gólf-
in eins og hvirfilbylur þegar sá
gállinn er á henni. Samt er hún
ósköp natin við ungana sína, grey-
ið, þegar þarf að sinna þeim; fóðr-
ar þá samviskusamlega þegar þeir
eru soltnir og þrífur þá hátt og
lágt oft á dag. Hún liggur líka oft
hjá þeim og horfir á þá sofa,
stundum þreytuleg (mér liggur við
að segja uppgefin) á svipinn,
stundum stolt og stundum
ánægjuleg. Ég hef samt einhvern
veginn grun um að henni þyki
þetta ekki alveg jafn ómissandi
reynsla og almennt er talið, þó
hún hafi látið það sem vind um
eyru þjóta þegar ég var að vara
hana við afleiðingunum í sumar.
Þá grét hún við dyrnar og dugði
ekki annað en komast út og slá sér
upp.
Litlu greyin eru ósköp geðug,
það vantar ekki, svört og hvít og
rétt byrjað að rifa í augun. Það er
enn hægt að dást að þeim með
tandurhreinni samvisku, því þeir
eru ekki enn komnir á það skelfi-
lega tímabil að komast úr kassan-
um sínum og vilja fara að skoða
heiminn. Sem betur fer verða allir
þrír farnir héðan fyrir nóvember-
lok (þeir skulu!!), því ég hef ekki
í hyggju að eiga önnur kettlinga-
jól með beinagrindina af jóla-
trénu kúlu- og skrautlausa í stof-
unni. Sá hópur kettlinga taldi
nefnilega að þarna hefði húsráð-
andi loksins séð villu síns vegar og
komið upp handa þeim sérstöku
leiktæki.
Yfirleitt finnst mér það ein-
kenni á köttum að skoða heiminn
með þeirri sannfæringu að hann
sé sérhannaður með þá persónu-
lega og prívat í huga. Hver veit
nema það sé rétt. Að minnsta
kosti hefur þeim tekist bærilega
upp við að þjálfa mannkynið með
það fyrir augum að þurfa sjálfir
sem minnst fyrir lífinu að hafa.
Þá á ég að sjálfsögðu við dekraða
heimilisketti, sem þurfa ekki ann-
að en senda þræl sínum hornauga
og dilla rófubroddinum til að þeg-
ar í stað sé reiddur fram matur og
drykkur. Það er heldur ekki ónýtt
Fimmtudagur 20. október 1983
^pSsturinn
„Bráðum á
að dimma
en annars
vitum við
ekki margt...“
Nú gengur veturinn opinberlega í garð n.k. laug-
ardag og geta menn því Sem óðast farið að spá fyrir
hamförum veðurs með því að stúdera vetrarbraut-
ina eða kindagarnir sem nú eru nánast inni á hvers
manns heimili. Vetrarbrautina á að Iesa frá austri til
vesturs og þykir hún sjást best í nóvember. Henni
var foröum tíð skipt í þrjá hluta og vetrinum sömu-
Ieiðis. Þar sem voru þykkir kaflar í vetrarbrautinni
átti að verða snjóþungt um veturinn á samsvarandi
tíma. Þar sem hér á (átti) og ýmislegt að gerast á
þriggja mánaða fresti, s.s. að klina visitöluviðbiti á
laun og jaf na það síðan út með brennivínshækkun-
um, er ekki úr vegi að láta hina þrískiptu vetrar-
braut herma sér fleira en veðurútlit.
Þjóðskáldið Bjarni og
bygginarnefndin
Byggingarnefnd Reykjavikurborgar tókst nærri
að koma í veg fyrir að ég gerðist þjóðskáldleg i
þessum pistii af tilefni vetrarkomunnar og velti mér
upp úr myndhverfðri og gustmikilli samfaralýsingu
Bjarna Thorarensen í kvæðinu Veturinn. En skáld-
ið sá hann fyrir sér sem bringubreiðan fornkappa,
ítursterkan bindindismann, „riðinn frá heimum
miðnáttar, aflbrunni alheims ok ótta munaðarý
sem beitir afli „magnlítil moldarbörnin“ og „kem-
ur svo og kreistir í sterka jörðu járnarma ok jörðu
f/lÆTiRí I(&5-NA
LÁTA BÖRN'IN
SVONA ?
kyssir...!* Bjarni hefur þannig skynjað veturinn sem
jákvæðan nauðgara (fyrir þá sem ekki vita merkir
nauðgari kúgara og ofbeldissegg) sem heldur hér
öllu lifi í heilbrigðum járngreipum meðan á við-
dvöl stendur. En návist hans eykur jafnframt
hreysti þeirra sem sterkir og grandvarir eru fyrir
(þeirra sem hirða ekki um að elta uppi lystisemdir
af suðrænum uppruna): „Afl vex því öflga/er hann
þat nálgast /harðnar Fjörgyn hans /í faðmlögum“
Lengi vel trúði ég að þetta væri rétt, þ.e. að harka
vetrarins herti hráústan bakfisk og efldi heilbrigða
skynsemi. En síðan ég lenti.í því að kynnast suð-
rænni „Vellyst" að vetrarlagi, hef ég aldrei getað lit-
ið íslenskan vetur jákvæðum augum. Nú orðið er
hann í huga mér þrælapískari sem með hörku sinni
fær menn til að hella sér út í æ meiri vinnu í þeirri
von að það megi verða til að slæva það tilvistarlega
vonleysi sem vetrarhörkurnar kynda undir. („Is-
lændingene er arbejdsnarkomaner" segir enda
Danskurinn). — Þessi vetur verður einhver sterk-
asti bandamaður ríkisstjórnarinnar, ef hjárænu-
skap launþega fer fram sem horfir.
Hvernig getur þessi I^vensnift móðursýkst svona
út af honum Bjarna? hugsa nú áreiðanlega ein-
hverjar grandvarar hamhleypur í Vesturbænum
með sér, í kjölfar þess að Þórhailur Vilmundarson
prófessor og gjörvöll byggingarnefnd Reykjavíkyr-
þorgar hefur ákveðið að heiðra Bjarna amtmann
með þvi að sæma götur i Grafarvoginum nafngift-
um úr Velrinum og öðrum kvæðum hans. Innan
tíðar geta menn í bókstaflegri merkingu riðið eftir
Vetrarbrautinni hesti snjálitum.hossast áFjörgyn á
gömlum rússajeppa, spænt upp Fjallkonuveg á
nýjum Blazer meðan Ijóðúðin vætlar niður rúð-
urnar.
Atómskáld og.raflost
En víkjum nú að‘ öðrum skáldum sem hafa ekki
ætlað sér þá dul að kveða djörfung og dug í freðna
þjoð, heldur fremur efa og varkárni á viðsjálum
tímum. Stúdentaleikhúsið fagnar nefnilega vetrar-
komunni með dagskrá í tengsium við atómskáldin
svokölluðu, merkisbera formbyltingarinnar í ís-
lenskri ljóðagerð uríi miðbik aldarinnar. Menn
ættu endilega að orna sér við hugsjónaeld þessara
manna sem stökkbreyttu íslensku brageyra. Þessi
skáld voru (og eru) mun yfirvegaðri í málnotkun
sinni en Bjarni amtmaður, gerandi sér grein fyrir
að orð geta sprungið þegar minnst varir. í dagskrá
þessari sem ber yfirskriftina Hvers vegna láta börn-
in svona? fer Anton Helgi Jónsson t.d. með þrjú
ljóð Sigfúsar Daðasonar á svo rafmagnaðan hátt
að maður hreinlega fær lost (hvers kyns verður hver
og einn að eiga við sig). Þ.á m. ljóð II. úr Höndum
og oröum sem verður æ tímabærara með hverju ár-
inu, eftir því sem tungumálið og merkirigarmið
þess bólgna út og bresta. Það hefst svona:
Orð
ég segi alltaf færri og færri orð
enda hafði ég lengi á þeim illan bifur.
Tign munnsins segja þeir
þó þeir geri sér ekki ljóst að orð eru dýr
né með hverju þeir geti borgað.
I
Bráðum á að dimma
en annars vitum við ekki margt....
Þetta er lóðið í upphaft íslensks harðindavetrar
undir gildiskrepptri stjórn:
og reyndar vitum við mjög fátt
nema að bráðum £ að dimma -
Kartöflur í kreppu
Kjöt kemur mér ekki við, hvorki rauðbrúnt né
gulgrænt. Undanfarnar vikur hef ég mestmegnis
alið konuna á kartöflum með góðum árangri. Þær
eru saðsamar, ódýrar og fjörefnaðar. í bland við
lauk, egg, mjólk og krydd má gera þær að dýrleg-
um kreppukrásum sem allir opinberir starfsmenn
geta verið fullsæmdir af, sama hvar í launaflokki
þeir standa. Hér koma sýnishorn af slikum réttum,
eftir því sem rýmið leyfir, og svo framhald í næsta
blaði. Verði ykkur hikstalaust að góðu!
Kartöflubúðingur
Unaðslegur aðalréttur með brauði og smjöri og
e.t.v. einföldu hrásalati ef pyngjan leyfir. Handa
4-6.
6 vænar kartöflur
u.þ.b. 200 g ostur, gjarnan 100 g sterkur s.s.
Port Salut og 100 g veikur s.s. Gouda
1 lítill laukur
4 egg
4 dl mjólk
4 msk hveiti
salt og nýmalaður svartur pipar
timjan og múskat eftir smekk
nokkrar msk Parmesanostur (má sleppa)
nokkrar msk brauðraspur og smjörklípa
1. Hálfsjóðið kartöflurnar í saltvatni í 10 mín. Af-
hýðið þær og skerið í þykkar sneiðar. Smyrjið
eldfast fat, rífið ostinn og saxið laukinn smátt.
2. Raðið kartöflusneiðum yfir botn fatsins, saltið
og piprið, stráið lauk og osti yfir. Endurtakið þar
til yfir lýkur.
3. Þeytið eggin, sigtið og hrærið hveitið smátt og
smátt saman við svo ekki myndist kekkir, og að
lokum mjólkinni. Kryddið með salti, pipar, timj-
an og múskatdufti og hellið blöndinni yfir kart-
öflurnar. Stráið Parmesanosti og raspi yfir og að
lokum nokkrum örsmáum smjörklípum. Bakið
í u.þ.b. 45 mín. við 180 gr.
Kartöflur í kotasælu
Annar heitur aðalréttur handa 6-8. Eiginlega
sunnudagamatur, því kotasæla fæst ekki ókeypis.
6 stórar kartöflur
4 dl kotasæla
2 dl sýrður rjómi
1-2 hvítlauksrif
1 tsk salt
2 litlir laukar
2 dl rifinn ostur
paprikuduft
1. Sjóðið kartöflurnar þar til þær eiga svona 5 mín.
eftir í að verða fullsoðnar. Afhýðið þær og sker-
ið í Iitla teninga og blandið þeirn saman við kota- ,
sælu, sýrðan rjóma, marinn hvítlauk, salt og
saxaðan'lauk.
2. Hellið blöndunni í smurt eldfast fat og stráið
rifnum ostinum yfif. Kryddið með ögn af 1
paprikudufti og bakið við 180 gr. í u.þ.b.hálf-
tíma.