Helgarpósturinn - 08.12.1983, Blaðsíða 17

►mundsson
í Helgarpóstsviðtali
Já, hún er það þegar tekið er tillit til þess
að undanfarið hefur skýrsluraunsæið verið
ríkjandi og samfara því hefur helsta krafan
til bókmennta verið sú að þær fjalli um eitt-
hvert ákveðið vandamál, svo sem barsmíðar
á konum eða alkóhólproblem á fjölmiðlum.
Ókei, það er allt gott og blessað, en slíkt lif-
ir sjaldnast sem ÍDÓkmenntir. Stundum er
eins og söguþjóðin hafi týnt sagnalyklunum.
En núna, alls staðar um allan heim er sagna-
andinn að koma aftur yfir nútímann. Mögu-
leikar til sagnagerðar eru fleiri en nokkurn
tíma áður. Nýjar brautir hafa opnast.
Þess vegna tala menn kannski ekki um að
vera nýstárlegir þegar þeir fást við hina
ævafornu iðju að segja sögur. I dag renna
saman hin forna söguhefð mannkyns og þær
tæknilegu nýjungar sem modernistarnir
ruddu braut. Indverski rithöfundurinn
Salman Rushdie segir að í dag segi menn
sögur án þess að gleyma því sem Joyce og
Proust gerðu, þ.e.a.s. sagan er ekki raun-
sæisleg einföldun, heldur rúmar allt. Ég held
að í nútímabókmenntum hafi þessi þróun
hafist með Blikktrommu Gúnther Grass, sem
kom út 1958. Á þeim tíma voru moderni-
starnir ríkjandi og þeir sögðu að sagan væri
dauð, allt hefði verið gert áður og nútíma-
veruleiki væri í eðii sínu andsögulegur.
Fjölnismenn og fyllerí
Nú ert þú búsettur í Kaupmannahöín.
Huernig er ad starfa sem íslenskur rithöfund-
ur í útlöndum?
Það er allt í lagi. Það eru mjög margir rit-
höfundar sem búa ekki í heimalöndum sín-
um. Af ýmsum ástæðum náttúrlega. Ég var
búinn að búa á íslandi í ‘tuttugu og tvö ár,
þegar mér fannst kominn tími til að snúa
kíkinum við og horfa á hlutina heima úr dá-
litlum fjarska.
Það er lítil hætta á að íslendingar í Dan-
mörku missi tengsl við landið sitt. Þeir víkka
þau frekar út, því hér eru svo margir og
koma alls staðar að af landinu.
Ég var búinn að þvælast dálítið um áður
en ég settist að hér; hjálpa Færeyingum að
skipa upp fiski, grafa skurði fyrir Norðmenn
og aðstoða Frakka við vínuppskeruna.
Þegar ég kom til Kaupmannahafnar byrj-
aði ég á því að brjóta niður sundlaug með
loftbor og var um tíma ávaxtasali í grænum
slopp og hreingerningamaður hjá sjóhern-
um. Svo hef ég við og við sótt bókmennta-
kúrsa í hálskólanum.
Þú hefur þá ekki upplifaö neitt kúltúr-
sjokk?
Nei, en þetta eru ákaflega ólíkir staðir
Kaupmannahöfn og Reykjavík. Fyrir mér er
uppvöxtur í Reykjavík góður bakgrunnur.
Maður fór snemma í könnunarleiðangra í
gegnum borgina upp á eigin spýtur. Á slíku
hafa börn í stórborg eins og Kaupmanna-
höfn litla möguleika.
Mér finnst gott að búa í Kaupmannahöfn.
Borgin er stórt kúltúrgallerí. Hér er auðvelt
að fylgjast með bókmenntum, mikið þýtt og
margt vel þýtt og hér er öll menningarum-
ræða á talsvert hærra plani en heima.
Nei, fyrir mér er það ekkert mysteríum að
vera skáld í Kaupmannahöfn. Án þess að
taka eftir því hef ég bara runnið inn í ritstörf-
in. Fjölnismenn og fyllerí, í dag er það bara
brandari fyrir mér eða eitthvað í sögubók-
um. Tímarnir eru breyttir, þó auðvitað séu
þeir til sem halda að klukkurnar hafi stöðv-
ast á síðustu öld.