Helgarpósturinn - 22.12.1983, Síða 3

leikur forvitni á að vita um
þessa merkiiegu hátlð, jól-
in. Hún er fyrst og fremst
ætluð almenningi, jafnt
börnum og fullorðnum, en
kannski slður prófessorum
og fræðingum. Ég reyni að
grafast fyrir um sögulegan
uppruna hinna ýmsu jóla-
siða og það hvernig siðvenj-
urnar hafa breyst I tlmans
rás. Við getum til dæmis
nefnt jólatréð. Þessi siður
verður útbreiddur I Þýska-
landi á 18du öld og berst til
Norðurlandanna á þeirri
19du. Þegar hugmyndin
berst hingað til íslands
koma upp ýmis vandamál I
sambandi við framkvæmd-
ina — vegna þess einfald-
lega að hér voru ekki til
greniskógar. Þvl notuðust
Islendingar lengi vel við
spýtujólatrén sem margir
muna kannski eftir og slðar
við innflutt gervijólatré.
Fyrir utan fróðleik af
þessu tagi eru I bókinni
bæði gamlir og nýir bók-
menntatextar, Ijóð, sögur og
kaflar úr fornsögum, sem
tengjast jólahaldi á einn
hátt eða annan. Þannig er
bókin I aðra röndina lestrar-
bók um.jólin.11
Bók Árna um jólin er
skreytt fjölda mynda, bæði I
lit og svarthvltu, eftir Hring
Jóhannesson listmálara.
Bjallan gefur út.
„Kátt erájólunum, koma þau senn, — þámunu upp KtaGils-
bakkamenn..." Myndskreyting Hrings Jóhannessonar við
Gilsbakkaþulu, eitt af jólakvæðunum (jólabók Árna Björns-
sonar.
Greniskógar og
Hann Árni Björnsson
þjóðháttafræðingur er
kannski enginn jólasveinn,
nema þá svona rétt ( meðal-
lagi. En hann er löngu sest-
ur á trón sem helstur sér-
fræðingur (slenskur um
jólahald og flest sem við-
kemur iólum. Nú um daginn
spýtujólatré
sendi Árni frá sér bókina í
jólaskapi, en þar eru sögð
ýmis forvitnileg deili ájóla-
haldi að fornu og nýju;
Helgarpósturinn bað Árna
að fara nokkrum orðum um
bókina nýju.
„í bókinni reyni ég að
svara ýmsu því sem fólki
Eftir frumsýningu á kvikmyndinni Skilaboð til Söndru efndu aðstendendur myndarinnar til hófs þar sem
þessum tlmamótum varfagnað. Margt gestavari veislunni og héreraðalleikari myndarinnar, Bessi Bjarnason
i rökræðum við Halldór Laxness. Eflaust eru þeir að velta fyrir sér þjáningum rithöfunda. Milli þeirra stendur
eiginkona Bessa, Margrét Guðmundsdóttir leikkona.
rð/r gólfdúk,
saðgeragam
þaðbesta.

•• -
"Seitklebe?

fGBroanímiKN
Hverfisgötu 34 -101 Reykjavfk - Sfmi 14484 -13150
„Sýnist þér þetta ekki vera góölátleg svlvirða?"
— Ég hef ekki séð þetta leikrit sem þú ert að leikstýra.
„En þú færð tækifæri til þess 29. desember. Það heitir Sví-
virtir áhorfendur og er eftir Peter Handke. Þetta gæti veriö
forsmekkurinn að áramótaskaupinu. Við vonum að minnsta
kosti að þetta verði gott skaup og það er alla vega fjörlegt; I
þetta skiptið fá leikarar Stúdentaieikhússins ekki bara tæki-
færi til að leika heldur llka til að leika sér... og áhorfendur fá
tækifæri til að leika með.
— Hvenær er þetta verk samið?
„Peter Handke samdi Svlvirtir áhorfendur 1966. Hann hafði
þá nýlokiö laganámi en var I nánum tengslum við leikhús og
ieikara I Þýskalandi og París. Annars er hann austurrlskur.
Peter Handke blöskraði hvernig fariö hafði verið með leik-
arafram að þessu. Hann langaði til að virkjaleikara betursem
miðil og stokka upp þessa hefðbundnu afstöðu milli senu og
salar.
— Er hann að kryfja tungumálið eins og í Kaspar (Hauser)?
„Ekki sjálft tungumáliö heldur tungumál áhorfenda og leik-
ara, tungumál leikhússins, þetta hefðbundna, staðnaða form
leikhússins“.
— Er Handke enn að fást við þessa hluti—formið?
„Já, formið og innihaldið. Hann er einn af örfáum sem hafa
fengiö þetta tvennt til að haldast ( hendur þannig að það segi
okkureitthvaðsem skiptir máli um llf nútimamannsins. Hann
og Botho Strauss eru liklega tvö fremstu núlifandi teikskáld
Evrópu.
— Vildi Handke hneyksla áhorfendur i „Svívirtir áhorfend-
ur?“
„Nei, ekki fyrst og fremst það heldurvekja til llfsins með því
að þrýsta leikhúsforminu út á ystu nöf. Þetta nafn leikritsins:
Svivirtir áhorfendur, er hægt að túlka á fleiri en einn veg. Það
þarf ekki að þýða að áhorfendur verði svfvirtir, heldur að þeir
hafi verið svivirtir með þvi að byggja ósýnilegan vegg milli
salarog sviðs, þannig að áhorfendur hafaorðið hlutlaus aðili
f leikhúsi. Kannski er þetta f fyrsta sinn sem áhorfendum er
sýnd virðing, þvl að I gegnum allt leik.ritið er nærvera þeirra
höfö I huga. Það másegjaað þettasé, þegar allt kemurtil alls,
óður til áhorfenda".
— Það hefur hvílt mikil leynd yfir æfingum á þessu verki.
Er einhver sérstök ástæða fyrir þvi?
„Leyndin er ekki aðalmálið, heldur sú staða sem leikararnir
eru (. Hún hefur verið svo erfið að þeir hafa þurft þá kyrrð leit-
unar sem luktar dyr gefa“.
— Þettaerfyrstasviðsverkiðsemþúleikstýrir. Kvikmyndin
(Á hjara veraldar) hefur verið þinn miðill hingað til.
„Leikhúsið er mjög ólikur miðill kvikmyndinni, en ég hef
gaman af miðlum I öilum myndum. Ég tek á þessu verkefni áf
mikilli ánægju og ég er ekki slöur að læra en leikararnir.
Aðalatriðiö er að við höfum skemmt okkur mjög mikið. Þetta
hefur verið mjög erfitt fyrir leikarana en fjörkippir hafa verið
miklir meðal okkar og ég vona að það berist yfir til áhorfenda
hvað þetta hefur verið skemmtileg vinna“.
— Um hvað er leikritið?
„Það er um lif áhorfenda og áhorfendur. Það liggur í augum
uppi að það er fjörlegt“.
— Ertu ekkert hrædd um að áhorfendur verði hræddir?
„Mér hefur alltaf fundist billegt að herja á áhorfendur beint.
Það verður beitt öðrum brögðum en þeim verður fólk að kom-
ast að með þvi að koma á sýninguna".
— Ef ekki er herjað beint á áhorfendur, er þá komið aftan
að þeim?
„Ætli það sé ekki frekar, að það sé læðst inn um þá“.
Stúdentaleikhúsið frumsýnir Svívirtir áhorfendur í Tjarnar-
bæ (Tjarnarbíó) fimmtudaginn 29. desember. Krístín Jóhannes-
dóttir, sem er þekktust fyrir'kvikmynd sína, Á hjara veraldar, leik-
stýrir nú í fyrsta sinn á sviði, en leikarar í Stúdentaleikhúsinu bera
henni þá söguna að það sé eins og hún hafi aldrei gert annað.
Hvaða
svfviröa
er betta?
HELGARPÓSTURINN 3