Helgarpósturinn - 30.04.1987, Blaðsíða 6

eftir Óskar Guðmundsson
HARKA FÆRIST í HVALAMÁLIN
MILLIRIKJADEILAI Þi
7 marsmúnudi fóru 179 tonn af
hvalkjöti áleiðis til Japan frá ís-
landi. Þetta magn var í 7 gámum og
var þeim landaö úr Álafossi í frí-
höfninni í Hamborg í V-Þýskalandi
og áttu að bíða umskipunar. Um
ellefuleytið að morgni 20. mars var
búið að landa frystigámunum, en
klukkustundu síðar komu um 30
grœnfriðungar inn á lokað fríversl-
unarsvœðið, gengu beint að hafnar-
bakka númer 64 og rakleiðis að
ómerktum hvalagámunum. Þeir
opnuðu einn frystigáminn og
dreifðu bitum fyrir framan gáminn,
kölluðu á blaðamenn og sýndu
hvalinn. Hafnaryfirvöld í Hamborg
kyrrsettu þegar frystigámana. Það
er nefnilega bannað samkvœmt
alþjóðlegri samþykkt og þýskum
lögum að landa eða millilanda af-
uröum afdýrum sem talin eru vera
í útrýmingarhœttu. Þetta mál hefur
farið hljótt á Islandi, en engu að síð-
ur er þaö á góðri leið með að veröa
að viðkvæmu og erfiöu milliríkja-
máli.
Samkvœmt áœtlun vísindanefnd-
ar Alþjóba hvalveiðiráðsins var ís-
lendingum heimilað að veiða 120
hvali á sl. ári. Þar af 80 langreyöar
og 40 sandreyðar. Raunin varð sú,
að einungis fundust 76 langreyöar,
og telja hvalverndunarmenn að þaö
sé vísbending um slœma stööu
stofnsins hér við land.
DULARFULLIR GÁMAR
Samkvæmt upplýsingum sem
fram hafa komið eru þessi 179 tonn
í gámunum talin vera kjöt af um 40
hvaldýrum. Sumir telja þetta magn
vera að verðmæti milli 20 og 40
milijónir króna, en aðrir nefna tölur
allt að 100 milljónum króna. Eggert
ísaksson hjá Hvai hf kvaðst ekki
geta giskað á verðmæti þessara af-
urða þegar HP ræddi við hann í gær.
Þann 3. febrúar svarar Halldór
Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra
fyrirspurn frá Guðrúnu Helgadóttur
alþingismanni um sölu hvalafurða
frá íslandi. Þar kvaðst ráðherra ekki
sjá ástæðu til að veita upplýsingar
um hvert kjötið hefði verið selt,
hvenær það hefði verið.flutt út eða
yrði, né heldur hvert það færi. í ljósi
þessara upplýsinga fór hópur
manna af stað til að kanna hvernig
og hvert kjötið væri selt. Sam-
kvæmt upplýsingum HP hafði það
áður ekki hvarflað að þeim að leita
eftir þessum upplýsingum. Ráð-
herra hafi þannig komið þeim á
sporið.
Hvalkjötið reyndist sumsé flutt
með skipum frá Eimskip til Ham-
borgar, þar sem þau voru affermd
og biðu í fríhöfninni frekari flutn-
ings til Japans.
AFHJUPUN
GRÆNFRIÐUNGA
Grænfriðungar í Vestur-Þýska-
landi fjölmenntu inn í fríhöfnina í
Hamborg og veit enginn hvernig
þeir komust þar inn, né heldur
hvaðan þeir höfðu upplýsingar frá
Islandi, nema þangað komust þeir
og rufu innsigli á einum gámanna. f
ljós kom hvalkjötið, sem þeir rifu út
og dreifðu um jörðina. Þeir boðuðu
þegar til blaðamannafundar og
efndu til sýningar á „síðasta hvaln-
um frá Islandsmiðum". Birtust
myndir af þessari afurð í fjölmiðlum
ytra.
I ljós kom við þessa uppljóstrun
grænfriðunga, þegar þýsk tollayfir-
völd fóru að kanna málið nánar, að
hvalkjötsflutningurinn var ólögleg-
ur, þ.e. gagnvart þýskum lögum og
alþjóðlegum samþykktum sem
Vestur-Þýskaland á aðild að. Sam-
kvæmt þeim er nefnilega bannað
að flytja um landið allar afurðir dýra
eða píantna sem eru friðaðar eða
taldar vera í útrýmingarhættu
(„Convention on international trade
in endangered species of wild fauna
and flora", heitir þessi alþjóðlegi
ÞÝSK YFIRVÖLD BÁÐU UM VIÐ-
BÓTARSKJÖL FRÁ ÍSLANDI. VIÐ-
BÖTARSKJÖLUNUM EINNIG
VÍSAÐ FRÁ. ÍSLENSK STJÓRN-
VÖLD EIGA HLUT AÐ BROTI Á AL-
ÞJÓÐLEGRI FRIÐUNARSAMÞYKKT.
MILLJÓNA KRÓNA VERÐMÆTI
LIGGJA ENN í FRYSTIGÁMUNUM í
HAMBORG. ÆTTI AÐ EYÐILEGGJA
FARMINN STRANGT TIL TEKIÐ
SAMKVÆMT ÞÝSKUM LÖGUM.
ÞÝSK YFIRVÖLD í KLEMMU; KALLA
YFIRSIG STIRÐARA SAMBAND VIÐ
ÍSLENSK STJÓRNVÖLD - EÐA
EFNA TIL MÓTMÆLABÁLS UM-
HVERFISVERNDARFÓLKS í ÞÝSKA-
LANDI.
samningur). Þannig að í V-Þýska-
landi var litið á flutning kjötsins sem
ólöglegan verknað af hálfu íslend-
inga. Evrópubandalagið ásamt flest-
um ríkjum Sameinuðu þjóðanna (91
ríki) hafa samþykkt þennan samn-
ing. Þar á meðal öll Norðurlanda-
ríki, nema ísland.
ÓGLÖGGIR PAPPÍRAR
Það kom mörgum spánskt fyrir
sjónir, að merking farmsins var með
óljósum hætti og v-þýsk tollayfir-
völd stöðvuðu frekari flutning
farmsins þegar í stað. Fréttir af þess-
um viðburðum í fjölmiðlum á ís-
landi voru mjög takmarkaðar. Þó
kom fram, að flutningsskjöl með
þessum farmi voru með ófullnægj-
andi hætti, rangar upplýsingar eða
engar. í Þjóðviljanum var haft eftir
Jakob Lagerkranz frá Greenpeace,
að farmskjölin hefðu hljóðað upp á
„Frozen seaproducts and frozen
fish“, frystan fisk og sjávarafurðir.
Enn aðrar heimildir frá Þýskalandi
herma, að skjöl væru mjög ófull-
nægjandi með þessum farmi og
fjarri því að segja frá því að hér væri
um afurðir hvals að ræða. Hins veg-
ar var haft eftir Kristjáni Loftssyni í
fjölmiðlum um miðjan aprílmánuð,
að á farmskjölum hefði staðið „fros-
ið hvalkjöt" eins og alltaf áður, en
fyrirtækið hefði flutt kjöt þessa leið
í áratugi. „Ég hélt þetta væri frí-
verslunarsvæði og um þau væri
frjáls flutningur," sagði Kristján og
kvað fyrirtækið hafa flutt 20 þúsund
tonn af hvalkjöti á mörgum árum og
þetta væri í fyrsta skipti sem svona
kæmi fyrir.
Talsmaður Greenpeace í Þýska-
landi sagði samtökin hafa afrit af
farmskjölunum. í blaðaviðtali var
haft eftir talsmanni þýska sendiráðs-
ins í Reykjavík að lögin í Þýskalandi
gerðu ráð fyrir undanþágum og
hefðu vestur-þýsk yfirvöld beðið um
gleggri upplýsingar um farminn og
fleira tengt hvalveiðum íslendinga.
6 HELGARPOSTURINN