Morgunblaðið - 27.08.1959, Blaðsíða 8

8
MORCVTSBLAÐÍÐ
Fimmtudagur 27. ágúst 1959
Að blása lífi
í Játinn“ mann
IMý lífgunaraðferð:
— blástursaðferðin
Inngangmr.
iÞAB er al'kunna, að laeknar
ýmsra landa hafa gripið til þess
ráðs við köfnuð börn, að blása
lofti í lungu þeirra með því að
leggja munn sinn að vörum
þeirra.
Eftir ýtarlegar rannsóknir hef-
ur Rauðikross Bandaríkjanna
mælt með blástursaðferðinni til
þess að reyna endurlífgun á köfn-
uðum börnum og ýmsir lækr.ar
vestra, hafa mælt með því að
nota þessa aðferð þótt um full-
orðna væri að ræða. í tímariti
ameríska læknafélagsins J. A. M.
A. (17/5, 1958) var skírt frá ár-
angri áðurnefndra rannsókna.
Síðan hafa ýms blöð vestra og í
Evrópu sagt frá þessari endurlífg
uðu björgunaraðferð, því ný get-
ur hún ekki að öllu leyti talizt
þar sem hennar er getið í sjálfri
Biblíunni, en þar segir svo er
Elía gerði furðuverk á nýdánum
sveini: „lagði sinn munn yfir
hans munn“, síðar segir: „Þvi
næst lauk sveinninn upp augun-
um“ (úr annarri Konungabók 4.
kapit. 34—36 versi). Nú hafa
margir bandarískir læknar, björg-
unarfélög og áhugamenn hafið
áróður fyrir því að almenningur
læri þessa lífgunaraðferð, sem
víða er kölluð munn við munn-
aðferðin, en verður hér nefnd
blástursaðferð. Flestir, sem ritað
hafa um aðferðina virðast sam-
mála um gildi hennar. Ekki er þó
þar með sagt að hún ryðji alger-
lega burtu þeim lifgunaraðferð-
um, sem kenndar hafa verið á
undanförnum árum og oft komið
að gagni, en dýrmæt viðbót er
hún og sjálfsagt fyrir alla að
nema hana og nota þegar aðstæð-
ur leyfa. Síðan blöð ytra hófu að
segja frá blástursaðferðinni, hef-
ur fólki, sem lærði hana eftir
myndum og frásögnum blaðanna
eingöngu tekizt að nota hana með
góðum árangri og má lesa í dag-
blöðum Norðurlanda um þó nokk
ur dæmi frá þessu sumrL
Ameríski læknirinn Peter Saf-
ar og samstarfsmaður hans Mart-
in C. McMahon björgunarstjóri
gáfu út fyrsta kennslukverið um
hina endurbornu blástursaðferð:
„A manual for emergency artific-
ial respiration", sem kom út í
Baltimore á sl. ári. í eftirfarandi
lýsingu á blástursaðferðinni er að
mestu stuðzt við bækling þann
að fengnu leyfi höfunda, sem
reynzt hafa mjög hjálpsamir um
útvegun á skýrslum, myndum og
frásögnum um aðferð þessa. Enn-
fremur hafa þeir sent sýnishorn
af öndunarpípu, sem lýst er hér
síðar.
Lífgun úr dauðadái.
Ef komið er að manni, sem
kafnað hefur af völdum kolsýr-
lings, rafmagns, drukknunar eða
annarra ástæðna — og enginn
læknir er við hendina, skulu leik-
men þeir, er fyrstir koma að slíku
slysi, hefja tafarlaust lífgunartil-
raunir á hinum kafnaða, en láta
aðra, sem nærstaddir kynnu að
vera, gera ráðstafanir til þess að
Amerískur læknir og samstarfsmenn hans, útbjuggu sérstaka
öndunarpípu úr plasti til notkunar við blástursaðferðina og
gerir það aðferðina aðgengilegri og áhrifaríkari, eins og sagt
er frá hér í greininni. Nemi úr Hjúkrunarkvennaskólanum
sýnir notkun pípunnar á þessari mynd með aðstoð gervisjúkl-
ings. Þar sem ekki eru til slík kennslugögn, verður að láta
nægja að kenna eftir myndum og kvikmyndum.
Við aðferð þessa er ávallt iögð mikil áherzla á það að sveigja
höfuðið aftur á bak og ýta neðri kjálka fram á við til þess að
halda opnum öndunarveginum. —
Blástursaðferðin er framkvæmd víð börn að mestu á sama máta og við fullorðna. Þó er sá
munur á, að hjálparmaður leggur munn sinn bæði yfir nef og munn sjúklingsins og blæs
miklu vægar, allt að 20 sinnum á mín. — Hjúkrrnarnemi sést hér Iæra blástursaðferðina á
gervi-sjúklingi.
ná í lækni. Auðvitað teljum vér
það siðferðislega skyldu vora að
bregðast svo við, sem hér er lýst,
en það er einnig skylda vor sam-
kv. landslögum. Nú eru rétt 140
ár liðin síðan Alþingi íslendinga
samþ. lög um þessi efni og er til
fróðleiks, birtur hér kafli úr
þeim: „Bæði eftir hlutarins eðli
og grundvallarreglum laga vorra
verður að álíta það almenna borg
araskyldu hvers þess, er býðst
færi á að bjarga manni, sem er
í lífsháska, að beita til þess þeim
meðulum, er hann fær til náð, og
sérstaklega skal það því vera
skylda hvers þess, sem sér mann
vera að drukkna, að gera tafar-
laust sjálfur, eða með tilstyrk
annarra, sem hann kallar til
hjálpar, allt það, er unnt er eftir
atvikum, til þess að ná manninum
upp úr og fá gerðar við hann líf-
gunartilraunir þær, er bezt eiga
við, og má heldur enginn, þegar
svo stendur á, skorast undan að
veita þá hjálp, sem hann getur
í té látið" .. (úr lögum nr. 45,
frá 4. ágúst 1819).
Blástursaðferðin
Leggið sjúklinginn á bakið.
Hreinsið slím úr munni og fjar-
lægið aðskotahluti.
Sveigið höfuð sjúklingsins aft-
ur á við, svo hökuna beri hæst.
Farið með þumalfingur vinstri
handar upp í sjúklinginn, opnið
munn hans og togið neðri kjálk-
ann fram
Jón Oddgeir Jónsson.
\ ' Á ÞESSU ári hafa mörg er- \
\ lend dagblöð sagt frá nýrri \
S lífgunaraðferð, sem ameríski i
| Rauði krossinn hefur viður-1
S kennt. s
S Þegar Morgunblaðinu varð i
'\ kunnugt um, að byrjað var á •
\ því að kenna aðferð þessa í s
s skóla einum hér í bæ á i
) síðastliðnum vori, snéri það ■
^ sér til viðkomandi kennara í s
S hjálp í viðlögum, sem aflað i
\ hefur sér upplýsinga frá ■
S Bandaríkjunum um þessi mál, s
S og bað hann segja lesendum i
) blaðsins frá blástursaðferðinni •
^ eins og hann ncfnlr hina nýju s
S munn við munn-lífgunarað- i
\ ferð. \
( Ljósmyndari Mbl., ÓI. K. s
S Magnússon, tók ljósmyndirnar s
) en teikningamaV eru • úr \
\ amerísku kennslukveri um ^
S blástursaðferðina. S
S )
S . )
ins með hægri hendi og haldið
kjálkanum fram og upp á við
með hinni. (Sjá hliðarmynd).
Dragið djúpt að yður andann,
Ieggið munn yðar þétt yfir opinn
munn sjúklingsins og blásið kröft
uglega ofan í hann.
Þér sjáið brjóstkassa sjúklings
ins þenjast (innöndun) — hættið
þá að blása og lungun munu
hjaðna að sjálfu sér (útöndun).
Á meðan útöndun á sér stað hjá
sjúklingnum, dragið þér djúpt að
yður andann og hef jið svo lungna
blástur að nýju. Blásið kröftug-
lega þegar um fullorðna er að
ræða, en vægara þegar börn eiga
í hlut. Við hvítvoðunga og ung-
böm nægir munnblásbur. Reynið
að blása 12—20 sinnum á mínútu.
Ef þér verðið að nota þessa aS-
ferð til þess að halda munni
sjúklingsins opnum, eru báðar
hendur tepptar svo þér lokið fyrir
nasir sjúklingsins með því móti
að leggja vanga yðar þétt að nas.
opunum, um leið og þér leggið
yður fram við að blása ofan í
sjúklinginn.
Aðferðin sem þessi mynd sýnir,
er og oft notuð til þess að halda
opnum munni á barni, sem blásið
er ofan L
Blástursaðferð við köfnuð börn
er beitt á sama máta og lýst er
hér að framan að því undanteknu,
að þá leggur hjálparmaðurinn
munn sinn bæði yfir munn og nef
barnsins, er hann blæs ofan í það.
Á þessari mynd sjáið þér að
neðra kjálka barnsins er lyft með
annarri hendi á meðan hjálparm.
notar hina hendina til þess að
þrýsta á bringspalir barnsins og
hindra þannig að loft, sem kynni
að fara niður um vélindið, þenji
magann um of. Þetta þarf og að
gera við og við ef þér sjáið mag-
Framh. á bls. 19.