Morgunblaðið - 20.08.1963, Blaðsíða 13

Þriðjudagur 20. ágúst 1963
MORCUNBLAÐIÐ
13
Öhróður um
íslendinga
rekinn tii baka
Fjórðungsmót hesta-
manna á Austurlandi
1 VÍÐLESNU norsku vikufolaði,
„Vi Menn“ birtist snemma í sum
ar aðsent bréí írá norskum
manni, sem dvaldi á íslandi á
stríðsárunum. Tilefni bréfsins
var það, að skömmu áður hafði
„Vi Menn“ birt greinar um ís-
íand eftir Willy Breiniholst, eink-
ar velviljaðar og skemmtilegar,
>ar sem hann hrósar m. a. ein-
stakri gestrisni og hjartahlýju
Islendinga. Þessu hefur hinn
norski ' bréfritari, A. L. kallar
hann sig, átt bágt með að kingja
og hefur þessvegna svelgzt á bg
skrifað þá ónotalegustu grein,
sem ég hef séð birta i norsku
blaði urn ísland. — „A. L.“ læt-
ur þéss getið, að síðustu 30 árin
hafi hann heimsótt lönd í öllum
'álfum heims, „ Og með höndina
við hjarta get ég sagt, að hvengi
hef ég orðið fyrir jafn fullkomn-
Um durtshætti og ógestrisni í öllu
Viðmóti og á íslandi.“ Bréfritar-
inn, sem mun hafa verið farmað-
Ur á kaupskipi, eða jafnvel á
herskipi, segist hafa búizt við
því, að vegna gamallar frænd-
semi þjóðanna mundu íslending-
ar gera sitt til að „gera tilveruna
h.'artari fyrir okkur. En í staðinn
Virtust þeir telja það lífskyldu
Sína að fara með okkur eins og
hundaskít („noe hunden hadde
lagt p& gulvet“). — Allt er skrif
A.L. í þessari sömu tóntegund Og
lýsir því talsvert vel geðsmunum
hins hrjáða manns, Og gætu þeir
ef til vill gefið skýringu á því
hversvegna hann hefur ekki eign
azt vini eða áunnið sér alúð á
íslandi. Hann segir að lokum,
hð hann hafi undanfarin ár reynt
«ð endurskoða álit sitt á íslend-
Sm»um, en það hefur ekki tekizt
honum að breyta þvi. Og svo
iklykkir hann út með þessu: „ís-
lenzka þjóðin mun aevinlega
blasa við mér sem ógestrisnasta
fólkið sem ég hef hitt, og ísland
það land, sem ég á ekki eina ein-
ustu notalega endurminningu
frá, eftir margar heimsóknir.“
— Eins og vænta mátti hefur
þessari köldu kveðju, sem segja
*ná að beri vott um stirða geðs-
fnuni sendandans, verið mót-
mælt. „Vi Menn“ hafa fengið svo
möng bréf út af skrifi þessu, að
það segist ekki geta birt nema
lítið brot af þeim. En þrenn and-
mæli hefur blaðið birt. Þau tvö
fyrstu 1 blaðinu 24. júlí og það
þnðja 7. ágúst. — Kol'björn
Spilhaug skrifar:
„í „Vi Menn“, 5. júní las ég
mér til mikillar furðu bréf A. L.
wm ástandið á Islandi á stríðsár-
unum. — Ég starfaði á íslandi
meir en ár (1943—44) og reynsla
mín af samvistum við íslendinga
er þveröfug við það seim A. L.
skrifar.
Éig á aðeins góðar minningar
um samveru mína við íslend-
inga, bæði í sveitum og í bæjun-
um. Mörg vináttuibönd urðu til
þá, og margir okkar halda enn
sambandi við fslenzka vini okk-
ar og oft er okkur boðið að koma
í heimsókn til íslands. Ég veit
þess dæmi að íslendingar hafa
boðizt til að taka þátt í ferða-
kostnaðinum, ef við viljum
(koma. «— Eins og kunnugt er
giftust margir Norðmenn islenzk
um konum, sem að því er ég
bezt veit kunna vel við sig í
Noregi. — Á stríðsárunum var
Unnin víðtæk hjálparstarfsemi
fyrir Noreg á Islandi. Þeir ls-
lendingar eru óteljandi, sem hafa
fekið þátt í henni, og þ.að hlýt-
ur að vera sárt fyrir vini okkar
é íslandi að láta sletta framan í
sig jafn ennislágum ásökunum og
þeim, sem A. L. ber á bOrð.“
„Nordimann" birtir annað bréf
í sama blaði:
„Ég las með vaxandi ógeði hina
beisku lýsingu A. L. á „ógest-
risnasta fólkinu“ sem hann hef-
ur nokkurntima hitt fyrir — í
mörgum ferðum sínum til ís-
lands á stríðsárunum. — A. L.
minn góður! Það getur alls ekkf
verið skemmtilegt að leggja
svona ritmennsku á sig — nú á
jessum tímum vaxandi samhugar
meðal þjóðanna eftir fimibulvet-
urinn — til þess eins að spúa
svona beisku og gömlu galli? —
Annars hefur þetta náð tilgang-
inum. Nokkur hundruð ísland-
ingar í Noregi eru sárir út af
þessari einhliða „gagnrýni“. Við
Norðmenn sem þekkjum landið
og þjóðina blygðumst okkar er
við lesum þetta. I móttökunni hjá
sendiherra Islands i Osló 17. júní
heyrðum við mörg og beisk um-
mæli um skrif hr. A. L.
Það er nú þrátt fyrir allt svo,
hó- í veröldinni, að sumir eiga
auðvelt en aðrir erfitt með að
umganigast menn og skepnur.
Sumir eru andfúlir — sumir ropa
súru. Þetta er kannske ekki þeim
sjálfum að kenna — þó að oft
sjái maður auglýst meðul gegn
slíku, bæði í „Vi Menn“ og víð-
ar. Viljið þér ekki reyna eitthvað
af þessum meðulum, herra A. L.?
Bréf Pers Varins læknis
Hinn ágæti íslandsvinur Og
einn þeirra Norðmanna, sem
m jst kynni höfðu af íslending-
um á stríðsárunum, dr. Per Var-
vin, hefur mótmælt A. L. í bréfi,
sem „Vi Menn“ birti 7. ágúst:
Hann skrifar:
„A. L. birtir í blaði yðar 5/6
ummæli um ísland og íslend-
inga, sem telja verður. bæði vill-
andi og ósönn. Það hlýtur að
vera eitthvað bogið við slíkan
mann sem samkvæmt eigin upp-
l.'singum hefur verið í norska lið
inu á Islandi á stríðsárunum, og
hefur tekizt að komast undan
'hinni alkunnu íslenzku gestrisni.
Ég starfaði á íslandi í ca. ZVz
ár sem læknir í norska liðinu
þar, Oig leyfi mér þessvegna að
andmæla sumum verstu illmæl-
unum sem A. L. ber á borð.
íslendingar hafa gamallar
menningar sinnar og hinnar
fögru tungu að gæta. Það er
varla hægt að lá þeim, þó að
þeim stæði nokkur uggur af am-
erískum áhrifum, eftir að
erlent lið svo þúsundum skipti
var sezt að í jafn fámennu landi.
Ég tel það ekki tiltökumál þó
nokkurrar varúðar gætti gagn-
vart einkennisbúnu gestunum.
En íslenzka þjóðin var alhuga
með okkur í baráttunni gegn
nazismanum.
Það er heldur ekki rétt að
Norðmönnum hafi verið neitað
um afgreiðslu á veitingastöðum
á íslandi. Það kemur ekki heim
við mína reynslu, og mér finnst
það einkennilegt og ráðgáta, að
A. L. skuli hafa tekizt að fá
neitun þegar hann bað um að fá
„'kandinaviska" máltíð. Ég bjó
á Hótel Borg í 6 mánuði og var
oft gestur þar síðar og sá þá
jafnan menn úr norska hernum,
liðsforingja og óbreytta liðs-
menn. sem sátu þar yfir glasi Og
skandinaviskum mat og fengu
sér svo snúning með fallegum ís-
lenzkum stúlkum.
En sem kunnugt er hefur Óli
norski ekki svo sjaldan þann
leiða vana að þurfa að slást og
verða uppvöðslusamur þegar
hann hefur fengið sér neðan í
því. Þegar svo er ástatt er mönn-
um neitað um afgreiðslu alls
staðar í veröldinni. Ég veit ekki
hvort svo hefur verið ástatt um
A. L. Það kom því miður oft fyr-
ir, að norska herlögreglan varð
að skerast í leikinn gagnvart full
um og uppvöðslusömum Norð-
mönnum á ýmsum matstöðum í
Beykjavík.
Og svo peningarnir! Jú, er það
ekki ótækt, að íslendingar skyldu
Héraði, 22. júlí
FJÓRÐUNGSMÓT hestamanna
á Austurlandi var háð að Egils-
stöðum á laugardag og sunnu-
dag 20. og 21. júlí. Að mótinu
stóðu Hestamannafélagið Frey-
faxi Fljótshéraði og Hestamanna
fél. Hornfirðingur, auk Búnaðar
sambandanna á svæðinu, sem
sáu um kynbótasýningarnar.
Á laugardag var veður gott,
sólskin, einkum framan af og
suðlæg gola. Á. sunnudagsmorg-
un var austan strekkingur og tals
verð rigning og leit illa út. En er
lejð að hádegi þornaði upp og var
úrkomulaust s.d., en þokuloft og
kalsaveður, sem spillti nokkuð
fyrir mótinu.
Fyrri daginn fór fram sýning
kynbótahrossa, bæði á hryssum
og graðnestum. Voru sýndar og
dæmdar um 30 hryssur og 6
graðhestar. Afkvæmi voru
sýnd með 2 hestunum. Á laug-
ardaginn fór einnig fram góð-
hestakeppni.
I dómnefnd kynbótahrossa
voru: Þorkell Bjarnason hrossa-
ræktarráðunautur, formaður,
ráðunautarnir, Páll Sigurbjörns-
ekki veita Óla norska ókeypis?
A.L. gerist svo djarfur að stað-
hæfa, að allir þeir sem hann var
með hefðu verið sömu skoðunar
og hann um íslendinga. Ef svo er
n ' maður vænta þess, að þeir
láti til sín heyra hér í blaðinu.
Norðmenn sem settust að á ís-
landi eftir orustuna í Hafurs-
firði fluttu menninguna með sér
að heiman. Þeir varðveittu hana
Og ræktu hana í riti og ræðu. Þeir
höfðu einnig með sér þá eigind
sem við köllum gestrisni, og hafa
ekki gleymt henni allar þessar
aldir. Ég hafði mýmörg tækifæri
til þess að koma á ýmsa staði
víðsvegar um landið á stríðsár-
unum, og viðtökurnar sem maður
fékk á bæjunum voru svo hlý-
legar og gestrisnin svo ffamúr-
skarandi að því fá ekki orð lýst.
„Ertu Norðmaður? Vertu vel-
'kominn!“
Það má heita í grófasta lagi
að brennimerkja heila þjóð —
eins og A. L. gerir í hinum lúa-
lega skrifi sínu — á grundvelli
einstakra og mjög svo einkenni-
legra atvika, sem hann hefur
upplifað í íslandsferðum sínum.
— Dr. Per Varvin.“
— „Vi Menn“ telur ekki þörf
á að birta fleiri bréf um málið,
því að öll þau, sem borizt hafi
'hnigi í sömu átt og þau þrjú, sem
’birt eru hér að framan. En nú er
eltir að vita hvort A. L. eða ein-
'hverjir „með sömu reynslu" og
hann verða til þess að reyna að
færa sönnur á sleggjudóma hans.
ESSKÁ.
son og Egill Jónsson; ennfremur
Ingimar Sveinsson Egilsstöðum
og Sigfinnur Pálsson Stórulág.
Dómnefnd í góðhestakeppn-
inni skipuðu: Þorlákur Ottesen
Reykjavík, Áímann Guðmunds-
son Egilsstaðakauptúni og Hall-
dór Sæmundsson Bóli Austur
Skaft. Með nefndinni starfaði
ennfremur Bogi Eggertsson úr
Reykjavík.
Á sunnudaginn var almenn
samkoma er hófst kl. 2 sem
Pétur Jónsson á Egilsstöðum
setti með ræðu. Þá flutti ávarp
Steinþór Gestsson bóndi á Hæli.
form. Landssambands hesta-
manna, sem var gestur mótsins.
Síðan lýsti Gísli Þorkell
Bjarnason dómum á kynbóta-
hrossum, og voru þau sýnd jafn-
óðum og þeim riðið hring á sýn-
ingarsvæðinu. Úrslit í góðhesta-
keppni kynnti Bogi Eggertsson
úr Reykjavík og voru góðhest-
arnir einnig kynntir áhorfend-
um, með hringreið á sýningar-
svæðinu.
Af hryssum voru dæmdar
beztar: 1. Dögg, frá Höfn í Horna
firði, eigandi frú Guðrún Ing-
ólfsdóttir. 2. Yrpa, Haralds
Guðnasoiiar á Eyjólfsstöðum á
Völlum og 3. Elding, Sverris Þor
steinssonar Klúku í Fljótsdal.
Af stóðhestunum varð nr. 1
Blesi, eign Hestamannafél. Frey
faxi og 2. Sleipnir Þrúðmars Sig-
urðssonar bónda í Miðfelli Horna
firði.
Góðhestar: Nr. 1 Þokki, eig-
andi Gunnlaugur Sigurbjörns-
son Tókastöðum Eiðaþinghá, nr.
2 Blakkur, Ingimars Bjarnason-
ar Jaðri, Suðursveit, 3. Léttfeti,
Einars B. Björnssonar Eyjum í
Breiðdal.
Síðar um daginn fóru fram
kappreiðar á skeiðvelli Freyfaxa
á Þórsnesmóum. Þar mættu 21
hestur til leiks á stökki í 350 m.
vegalengd. 3 hestar voru reynd-
ir á skeiði en náðu ekki tilskild-
um tíma. Úrslit í stökkinu urðu
þessi: 1. Þytur á 26.8 sek. eig-
andi Gunnar Guðmundsson Hlíð
arbergi, Mýrum, A. Sk. 2. Gletta
á 26.9 sek. eig. Birna BenediktsT
dóttir, Beinárgerði, Vallahreppi
S. Mtfl. 3. Blesi á 27.1 sek.,eig.
Snæþór Sigbjörnsson, Gilsár-
teigi Eiðahreppi S.-Múl.
Vallarstjóri var Pétur Jónsson
á Egilsstöðum. Ræsir: Gunnar
Egilsson, Egilsstaðaflugvelli og
dómnefnd: Þrúðmar Sigurðsson,
Miðfelli, A. Sk„ Guttormur
Þormar, Geitagerði, N.-Múl. og
Bogi Eggertsson, Reykjavík.
Um kvöldið var dregið í happ-
drætti er Freyfaxi efndi til.
Vinningurinn var reiðhestur.
EFTIR því sem framkvæmd- 1
um við stórhýsi Silla og Vaida
og Útvegsbankans miðar
áfram breytir Austurstræti
meira og meira um svip, þar
verður stöðugt stórborgar-
legra um að litast.
Myndina tók Ól. K. M. í gaer
1 dag af framkvæmdunum. 1
Fjöldi manns var á mótinu og
margt hesta, m. a. úr Reykjavík,
úr Eyjafirði og Þingeyjarsýslu.
Margt manna og hestar úr A-
Skaft., frá Möðrudal og Víðidal
á fjöllum og víðast af Austur-
landi, nema Vopnafirði.
Bæði kvöldin var dansleikur
í Ásbiói á Egilsstöðum. Ölvun
var ekki mikil á þessari sam-
komu.
Hið óhagstæða veður spillti
mjög fyrir áhrifum og ánægju
af mótinu. Þrátt fyrir það mun
samkoma þessi hafa verið flest-
um þátttakenda nokkurs virði og
mörgum drjúgur skerfur í sjóð
góðra minninga, einkum þeirra,
sem enn finna leyniþráðinn, er
hangir milli hests og manns —
J. P.
Kappreiðar
í Dölum
ÞANN 7. júlí sl. hélt hestamanna
félagið „Glaður" kappreiðar að
Nesodda í Dölum. Skráðir voru
28 hestar til keppni.
Úrslit urðu þessi:
Skeið:
1. Hrollur, Sigurðar Ólafssonar,
Reykjavík, 24,8 sek.
2. Skeifa, Sigurborgar Jónsdótt-
ir, Hvanneyri, 25,0 sek.
3. Litla-gletta, Sigurðar Ólafs-
sonar, Rvík, 25,2 sek.
Folahlaup:
1. Brana, Guðm. Ágústssonar,
Kirkjuskógi, 20,3 sek.
2. Þokki, Guðnýjar Jónasdóttut,
Geirshlíð, 20,4 sek.
3. Faxi, Páls Egilssonar, Borg
arnesi, 20,4 sek.
4. Stjarni, Dagbjarts Dagbjarts-
sonar, Rvík, 20,9 sek.
300 metra hlaup:
1. Tilberi, Skúla Kristjórissonar,
Svignaskarði, 23,6 sek.
2. Blesi, sami eigandi 23,7 sek.
3. Sóti, Jóns Jósefssonar, Núpi,
24,1 sek.
4. Kópur, Ólafs Ragnarssonar,
Hundadal, 24,8 sek.
Beztan tíma hafði Móri, Skúla
Kristjánssonar í undanrás 23,1.
Veður var gott, enda mótið
fjölsótt. Dómnefnd skipuðu þeir
Gísli Þorsteinsson, Þorgeirsstaða
hlíð, Hjörtur Ögmundsson, Álfa
tröðum og Albert Finnbogason,
Erpsstöðum.
Ræsir var Jón Jósefsson, Núpi.
— B.