Morgunblaðið - 20.08.1963, Blaðsíða 15

Þriðjudagur 2ð áeúst 1963
MORCUNBLAÐIÐ
15
Samtalið við
■
unga mannmn
Hann var utan aí landi — úr
litlu sjávarplássi — og var að fá
upplýsingar um ákveðið mál. —
Við fórum síðan að tala um dag-
inn og veginn, um dægurmál, en
þó aðallega um framtiðina. Þeir
eru margir eins og hann — ung-
ir, framtakssamir — en efnalitl-
ir — þekkja fáa og sjá ekki nein
ráð til þess að koma áhugamál-
um sínum fram — þessvegna
fórum við að ræða málin.
Hugmyndir eru ágætar og
nauðsynlegar. Það sagði einhver
að dýrustu lóðirnar væru und-
ir skýjaborgunum, sem aldrei
eru reistar. Jú, það er satt, en
það eru hamingjusamir menn,
sem eiga hugmyndir — eru stund
um uppi í skýjunum — hug-
myndaflug þeirra á sér lítil tak-
mörk. Þeir eru kallaðir ýmsum
nöfnum — draumóramenn,,
skýjaglópar og ýmislegt annað,
en engu að síður eru þeir nauð-
synlegir á öllum tímum. Hug-
myndir þeirra verða oft að veru-
leika. Að vísu sjá þeir það sjald-'
an sjálfir — þeir gleymast stund
um fljótt.
Við vorum að tala um þessa
menn. Við vorum að ræða um
hugmyndir um framkvæmdir og
framtíðina á íslandi. Ágætt og
mikið umræðuefni, sem aldrei
verður útrætt.
Þeir telja sumir að öll okkar
afkoma sé undir fiskveiðum kom
in. Þessvegna er aflabresturinn
svo þungt áfall — en ætti hann
ekki að verða til þess, að við
förum að hugsa með meiri al-
vöru um málin og reyna að finna
nýjar leiðir? — Fiskveiðar og
fiskvinnsla alls konar verða að
sjálfsögðu um langan aldur und-
irstaða atvinnuvega þjóðarinnar.
En miklu má þar breyta. Dugnað
ur fólksins er mikill — en vantar
ekki meiri reglusemi, meiri hag
sýni? Er ekki stundum lagt í of
mikinn kostnað og er ekki hægt
að gera aflann verðmeiri? Um
þetta allt hefir verið ritað og
talað mikið. Margir telja að svo
sé. Aðrir segja að um þessi mál
eigi aðeins útgerðarmenn og aðr-
ir, sem við fiskveiðar og fram-
leiðslu starfa, að leggja orð í
belg. „Þið getið að vísu borðað
fisk — en þið hafið ekkert vit
á þessu. — Hugsaðu um þitt og
láttu mig um hitt. — Þetta er
nú aðalreglan, þegar talað er um
endurskipulagningu, nýjar leiðir
— hvort sem um sölu eða fram-
leiðslu á fiskafurðum er að ræða
eða annað. Og þetta á ekki að-
eins við í þessu máli, heldur yf-
irleitt. Menn taka almennt mjög
óstinnt upp, ef óviðkomandi
maður gerist svo djarfur að
leggja orð í belg um mál, serh
hinn telúr sig hafa mesta þekk-
ingu á — að leita ráða er ekki
almennt gert hér á landi —
nema til-útlendinga — það þyk-
ir sjálfsagt og eðlilegt. Minni-
máttarkennd hefir lengi viljað
loða við.
Miklar breytingar eru að verða
' 6 öllum flutningum landa og
heimsálfa á milli. Stórar og hrað
fleygar vöruflutningaflugvélar
esu komnar til sögunnar, og nú
e>' verið að byggja þotur — flug-
vélar — til vöruflutninga ein-
göngu. — í Rússlandi eru þegar
komnar risaflugvélar, Fh 114 D,
sem hafa rúm fyrir 220 farþega,
auk farangurs á við tvo járn-
brautarvagna. Flugvélar þessar
fljúga 900 km á klst. — þetta
var árið 1958 — síðan hafa enn
orðið miklar framfarir. Vissu-
lega munu ekki mörg ár líða,
þar til við Islendingar munum
senda fiskflökin okkar glæný
með flugvéium til neytenda í
stóru borgunum í Evrópu og-í
Ameríku. Framfarirnar eru svo
stórstígar, að við eigum bágt með
að fylgjast með, en það er okkur
lífsnauðsyn að vita, hvað gerist
annars staðar — og reyna að
verða ekki aftur úr.
Ungi maðurinn hlustaði á þetta
allt með þolinmæði, stundum
líka með athygli. — Heima í
sjávarþorpinu hans fór unga fólk
ið flest í burtu, strax og því
óx fiskur um hrygg. Það var svo
lítið um leiki — atvinna var lítil
— helzt á sumrin við síld —
annars lítið við að vera. „Nokk-
ur atvinna var jú um árið, þeg-
ar félagsheimilið var reist, en
það er nú búið. Gamla fólkið,
miðaldra og börnin eru eftir.
Andrúmsloftið heima er allt
þrungið af vonleysi. Við vitum,
að við verðum að farji héðan. Um
þetta talar fólkið. Pabbi og
mamma eru hérna vegna hússins,
af vana og svo náttúrlega vegna
þess, að pabbi hefir dálítið að
géra — og svo er ódýrara að búa
hér heldur en í Reykjavík. Meira
að segja gamla fólkið fer líka
til Reykjavíkur. Þegar það verð-
ur lasið eða veikt, er það sent
suður. Við höfum hér ekkert
heimili fyrir það. — Ég vil ekki
fara að heiman, ég vil reyna
að hjálpa til við að byggja upp
þetta byggðarlag. Ættin mín er
héðan — hér hefi ég alizt upp
og ég trúi því, að hægt sé að
lifa hér mannsæmandi lífi, ef
tekið er á málunum með festu,
einurð og dugnaði“.
Mér þótti vænt um að heyra
þetta og spurði: „Hvað heldur
þú, að hægt sé að gera þarna
hjá ykkur — mér hefir verið
sagt að þetta allt sé hálfgert
á hausnum, uppboðsauglýsingar
hafa birzt margar frá ykkur og
fólkið flyzt í burtu“.
„Jú, þetta er rétt. En við eig-
um þó marga möguleika. Fyrst
og fremst er ennþá nokkuð af
fólki eftir — og. ef við getum
bent því á verkefni, sem veita
atvinnu allt árið, þá er mikið
unnnið. Þá fær það aftur trúna
á framtíð staðarins og þá get-
um við hafizt handa“.
„En hvað viltu láta gera?“
„Við gætum sett upp verk-
smiðju til þess að fullvinna gær-
ur. Fjáreignin er talsverð þarna
og sláturhúsið okkar er ágætt.
Gæruverksmiðja þarf ekki að
vera stór — en í sambandi við
hana, þurfum við að koma upp
saumastofu. — Skinnin okkar
eru verðmæt — gærurhar eru
nú seldar að mestu saltaðar úr
landi. Fjármagnið þurfum við að
fá að láni, og þess vegna ætt-
um við að hafa samvinnu við
þá, sem kaupa skinnin fullunn-
in. Þeir ættu að vera fáanlegir
að lána fé til framkvæmdanna
gegn því, að þeir fái skinnin
með hagstæðu verði fyrir báða“.
„Já, þetta væri náttúrlega
ágætt svo langt sem það nær,
en ekki getur gæruverksmiðjan
ein stöðvað unga fólkið í því
að flytja til Reykjavíkur“ sagði
ég. —
„Það er rétt — en þessi verk-
smiðja er byrjun — meira kem-
ur á eftir. Fyrst þurfum við að
vinna bug á óhug og deyfð —
vonleysinu — og það gerum við
með nýjum framkvæmdum. —
Við getum notað hornin af kind-
unum til þess að gera úr þeim
hnappa og áburð á blómin úr
mergnum. Ennfremur væri hægt
að vinna verðmæt lyf úr kirtlum
kindanna. — Það er hægt að gera
óteljandi margt, ef hagsýni, fram
kvæmdaafl og íjármagn er fyrir
hendi".
Thelma, Laila og Lísa sýna fallega en
ódýra kjóla frá stærsta vöruhúsi Parísar
UM LEH5 og tízkuverzlanir í
París halda sýningar á nýj-
ustu kjólunum ásamt inni-
haldi þeirra, eru einnig mikl-
ar sýningar í stóru vöruhús-
unum. Þar eru kjólarnir í allt
öðrum verðflokki, flestir kosta
frá 450 Og upp í 4000 krónur.
Á þessum myndum eru
stúlkurnar í kjólum frá
Printemps vöruhúsinu, en það
eru kjólarnir, sem prýða göt-
ur Parísarborgar. Kjólum frá
tízkuverzlununum er hins
vegar meira tjaldað / síðdegis
drykkjum og á frumsýning-
um.
Þrjár af glæsilegustu sýn-
ingarstúlkum Parisar, Thelma
frá íslandi, Lísa frá Dan-
mörku og Laila frá Svíþjóð,
hafa valið sér af fötum
Printemps, módelkjóla, sem
allar konur vildu eiga.
Laila í skyrtukjólnum, ódýr, fallegur og sportlegur.
Thelma i heilli i>eysu, meS
skotthúfu og trefil í sama lit
— klæðilegur búningur.
Lisa í regnkápu og með
Sherlock Holmes húfu, sem er
feikna vinsæll haustklæðnað-
ur nú i París. Kápan og hatt-
urinn kosta samtals um 300
kr. islenzkar.
„Vissulega — en hvar ætlarðu
að fá fjármagnið?"
„Frá fólkinu sjálfu. Að vísu
á það ekki mikið fé, en við al-
menna þátttöku, starfrækslu, fá-
um við ómetanlegt afl — sam-
vinnu og samúð fólksins".
Samtalið við unga manninn
var miklu lengra. A hverjum
degi er nauðsynlegt að tala við
unga manninn, það er hann, sem
á að halda uppi atvinnu í land-
inu um ókomin ár. — Skylda
okkar hinna sem eldri erum, er
nú að leiðbeina og benda á,
einnig að vera með í framkvæmd
um í orði og í verki.
Við tölum oft um viðreisn •—
um viðskipta- og fjármálamögu-
leika, stundum líka um gengis-
Thelma í vélprjónuðum kjól frá Printemp í París, verð hans
um 450 isl. kr.
%
í
S
S
S
s
S
s
s
V
}
s
s
s
s
s
J
s
s
s
s
s
s
s
lækkun og skatta. Náttúrlega er
það ágætt að ræða þessi mál öll,
en þó held ég, að nauðsynlegast
sé núna að TALA KJARK í unga
fólkið, sem ætlar suður. Við þurf
um að gera mikið átak, til þess
að sem víðast um land verði
blómlegt atvinnulíf. — Áætlun
um það skulum við sjálf gera og
síðan framkvæma. — Við þekkj-
um okkar mál bezt, hversvegna
þurfum við svo oft að fara yfir
lækinn til þess að sækja vatn?
Gísli Sigurbjörnsson.
Stulka óskast
s t r a x.
Hressingarskálinn