Morgunblaðið - 16.11.1975, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR
263. tbl. 62. árg.
SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1975
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Portúgal:
Stjórnin telur um-
sátrið skipulagt
af erlendum aðilum
REYKVlKINGAR hafa ekki haft mikið af vetrarríki að segja það sem af er, enda
var ekki vanþörf á góðri tíð eftir sumarleysið. Nú hefur veturinn hins vegar boðað
komu sína svo ekki verður um villzt. (Ljósm. Sv. Þorm.)
Franscisco Sa Varneiro, leiðtogi
alþýðudemókrata, sem er næst-
stærsti flokkur landsins, hefur
ásakað ónefnda aðstoðarmenn
Carlosar Fabiaos yfirhershöfð-
ingja um að hafa undirbúið um-
sátrið sé aðdragandi vopnaðr-
ar valdatöku nú um helgina. Carn
eiro sagði á fundi með frétta-
mönnum í Oporto, að hann væri
þeirrar skoðunar, að ráðherrar og
þingmenn ættu að yfirgefa Lissa-
bon, þar sem ástandið í borginni
væri nú á þá lund, að hvorki ríkis-
stjórnin né þingið gætu sinnt
störfum sínum þar með eðlilegum
hætti. Hann sagði, að völdin i
landinu væru nú komin í hendur
þeirra sem hefðu götur borgar-
innar á valdi sínu, en herinn væri
þess ekki umkominn 'að halda
uppi lögum og reglum.
Auk Carneiros er Mario Soares,
leiðtog jafnaðarmanna í Portúgal,
f Oporto um þessar mundir, en
fylgi jafnaðarmenna og mið-
flokka er mest í norðurhluta
landsins.
Guardian í leiðara:
Lissabon—15. nóv.—Reuter
PORTÚGALSKA stjórnin hefur
lýst áhvggjum sfnum yfir 36
stunda umsátri þúsunda bygging-
arverkamanna um bústað forsæt-
isráðherrans og segir þessar að-
gerðir tefla löglegum yfirráðum f
landinu f tvfsýnu. Þá hefur
stjórnin sagt, að hegðun her-
manna f sambandi við umsátrið
vekji sérstakar * áhyggjur.
Stjórnin hefur lýst yfir samstöðu
og stuðningi við Azevedo og segir
umsátrið hafa verið pólitfzka að-
gerð, sem skipulögð hafi verið af
erlendum aðilum.
Solzhenitsyn
þjáist af
þunglyndi
Vfn, 15. nóvember. AP.
NÓBELSSKÁLDIÐ Alexander
Solzhenitsyn þjáist af þung-
lyndi, svarar ekki símhring-
ingum og bréfum, dvelst f al-
gerri einangrun á heimili sfnu
f Ziirizh og forðast jafnvel
samneyti við konu sfna og
börn samkvæmt áreiðanlegum
heimildum f dag.
Tilhugsunin um að fá aldrei
að fara aftur til Rússlands er
sögð valda þunglyndi Solzhen-
itsyns. Útlegðin leggst þungt á
hann og hann hefur oft kvart-
að yfir ágangi blaðamanna og
Ijósmyndara.
Þar sem þannig er komið
fyrir Solzhenitsyn er talið ólík-
legt að hann þiggi boð um að
sitja þing PEN-klúbbsins sem
hefst eftir tvo daga.
Eigum að styðja 200 mílurnar
London 15. nóvember AP.
9 Brezka blaðið the Guardian segir í leiðara I morgun, að brezka
stjórnin eigi að viðurkenna 200 mflur lslendinga þótt slfk viðurkenn-
ing verði að vera varkár til þess að hleypa ekki af stað skriðu meðal
annarra þjóða til einhliða útfærslu. Blaðið segir að auk tslendinga hafi
Perúmenn, Chilebúar og fleiri lýst yfir 200 mflna lögsögu og Bretar
séu af auðséðum landfræðilegum ástæðum hlynntir 200 mílum. Hins
vegar höfði þeir á sama tfma til úrskurða alþjóðadómstólsins f Haag
um að 50 mflna útfærsla Íslendinga hafi verið ólögleg. Þvf sé tilhneig-
ing hjá Bretum til að taka mismunandi afstöðu til mismunandi
lögsögu. Vegna olfuvinnslunnar í Norðursjó viðurkenni Bretar 200
mflurnar f grundvallarreglum, en ekki í framkvæmd, er hún komi illa
við Breta.
Ef Bretar ckki viðurkenni 200 I leika í för með sér um framtfðar-
mflurnar muni það hafa erfið- I samninga, þvf að þorskurinn hafi
ekki flutt sig út með útfærslunni.
Bretar muni ekki komast hjá þvf
að fallast á kvóta sem sé lægri en
þau 130 þúsund tonn á ári, sem
nýútrunnið samkomulag hafi gert
ráð fyrir. Þá segir blaðið að
verndunarsjónarmiðin séu veik-
asta hlið Islands, þvf að á fundum
NA-Atlantshafsnefndarinnar f
London um þessar mundir sé litið
á Islendinga sem helztu gikkina f
útrýmingu Norðursjávarsfldar-
innar. Hattersley eigi rétt á þvf að
fá að taka þátt f ákvörðun um
framtfðarveiðikvóta á þorski og
Norræni fjárfestingarbankinn
fær 200 milljarða til umráða
Kinkkhólml_1«; nbt _
Stokkhóimi—15. okt.—
FYRSTA aukaþing Norðurlanda-
ráðs hófst hér f dag og er aðalmál
þingsins tillaga norrænu ráð-
herranefndarinnar um stofnun
fjárfestingarbanka. Ráðgert er að
bankinn fái til ráðstöfunar 200
milljarða fslenzkra króna og
stofnfé hans verði 75mi!Ijarðar
fslenzkra króna. Framlag tslands
verður 200 milljónir.
Aukaþingið stendur aðeins einn
dag og auk fjárfestingarbankans
eru á dagskrá tvö mál, tillaga ráð-
herranefndarinnar um sameigin-
legan norrænan vinnumarkað og
skýrsla forsætisnefndarinnar um
norrænan kosningarétt og kjör-
gengi í sveitarstjórnarkosningum.
Tillagan um norræna fjárfest-
ingarbankann er umdeild og eru
það einkum hægri menn i Noregi
og Danmörku og flokkarnir lengst
til vinstri f Finnlandi, sem eru
andvígir stofnun bankans, en
mikill meirihluti er samt innan
ráðsins fyrir stofnun hans.
Aukaþingið hófst kl. 9 í morgun
Marokkó og Máritanía
takavið Spönsku-Sahara
Madrid—15. nóv.—Reuter
SPÁNN, Marokkó og Máritanfa
hafa komið sér saman um framtfð
Spænsku-Sahara. Samkvæmt sam-
komulaginu eiga Marokkó og
Máritanfa að taka við stjórn
landsins snemma á næsta ári, en
Spánverjar eiga að vera á brott úr
landinu fyrir 28. febrúar. Þangað
til munu þeir eiga fulltrúa f
stjórn landsins. Ljóst er, að alls-
herjaratkvæðagreiðsla um fram-
tfð landsins mun ekki fara fram
meðal fbúanna, en þess hafa
Spánverjar eindregið krafist til
þessa.
Alsír mótmælir samkomulaginu
harðlega og hefur hafnað öllum
ákvörðunum um málið, sem Alsír
á ekki aðild að. Joaquin Gutierrez
Framhald á bls. 47
að komast að þvf hvort Islending-
ar hafi tekið harðlfnuafstöðu sina
vegna eigin ofveiði við landíð.
Bretar og tslendingar muni hagn-
ast meira á þvf að haga fiskveið-
um sfnum út frá verndarsjónar-
miði þvf að ef keppnin um aflann
haldi áfram kunni svo að fara að
lokum að ekkert sé eftir fyrir
varðskip eða herskip að vernda.
Daily Telegraph segir f leiðara,
að kvfði Islendinga vegna útfærsl-
unnar sé skiljanlegur þvf að meg-
inhluti útflutnings Islendinga sé
fiskur og fiskafurðir. A móti
þessu komi þó að brezkir togarar
byggi ekki afkomu sfna sfður á
tslandsveiðum og að það hljóti að
vera til leiðir til að ná bráða-
birgðasamkomulagi, sem báðir
aðilar geti unað við þar til sam-
komulag hafi náðst um hafréttar-
mál á alþjóðavettvangi.
með setningarræðu Ragnhildar
Helgadóttur forseta ráðsins. í
upphafi minntist hún norska
þingmannsins Tönnes Andenæs
sem fórst i járnbrautarslysi er
hann var á heimleið frá Norður-
landaráðsþinginu í Reykjavík í
febrúarmánuði s.l.
Ragnhildur sagði í ræðu sinni,
að aukaþingið væri kallað saman
til að afgreiða svo fljótt sem auðið
væri tillögu ráðherranefndarinn-
ar um fjárfestingarbankann. Hún
sagði, að starf ráðsins nú væri í
hugúm margra dæma um hve
mikil alvara lægi að baki í skála-
ræðum um norræna samvinnu.
Matthias Á. Mathiesen fjár-
málaráðherra var einn ræðu-
manna í morgun og lýsti yfir
Framhald á bls. 47
Skoti tekinn
við Fœreyjar
Thorshavn 15. nóvember
frá Jogvan Arge.
Danska varðskipið
Vædderen tók I dag skozka
togarann Aberdeen Fisher að
meintum ólöglcgum veiðum
þrjár mflur fyrir innan 12
mflna landhelgi Færeyja
norður af eyjunum. Danskir
sjóliðar fóru um borð í togar-
ann skömmu eftir miðnætti og
fundu þá nýjan fisk á dekkinu.
Togarinn var færður til hafnar
í morgun og eiga réttarhöld f
máli skipstjórans að hefjast
sfðdegis.