Morgunblaðið - 16.11.1975, Blaðsíða 19

/Sævar Baldursson/
/____í Karnabæ: /
„Fólkið
sjálft ákveð-
ur nvað
er í tízku”
Framkvæmdastjóri Karna-
bæjar er Sævar Baldursson.
Hann hefur starfað hjá fyrir-
tækinu frá þvf að það var stofn-
að fyrir tæpum 10 ðrum. Karna-
bær var fyrsta sérverzlun hér á
landi, sem tók að verzla með föt
handa ungiingum eingöngu, og
þeir eru sjálfsagt margir sem
muna þá byltingu, sem varð
þegar fyrsta Karnabæjarbúðin
var opnuð uppi á Skólavörðu-
stfg. Þá hafði landinn lftil
kynni haft af þeim verzlunar-
brag, sem þar var frá upphafi,
— popp — og Bftlaöldin var
runnin upp — og þar með
breyttist margt. Sfðan popptón-
arnir fylltu fyrst Karnabæ og
streymdu út á götu eru Karna-
bæjarbúðirnar f Reykjavfk
orðnar þrjár, aðrar fjórar eru
úti á landi — á Akureyri, Isa-
firði, Akranesi og f Vestmanna-
eyjum, en þar að auki eru
margar verzlanir um allt land,
sem selja ekkert annað en
vörur frá Karnabæ. Þá rekur
fyrirtækið verzlunina Bóna-
parte f Reykjavfk, sem er sér-
verzlun með karlmannaföt og
flest það sem hæfir sérverzlun
fyrir karlmenn, og fataverk-
smiðju, þar sem vinna 35 stúlk-
ur. Þegar fyrsta Karnabæjar-
verzlunin var sett á laggirnar
voru það unglingarnir, sem
meðtóku nýjungarnar, sem þar
komu fram, en hinir eldri
komu svo f kjölfarið.
Við spurðum Sævar hvernig
á því stóð, að hann komst inn í
hringiðuna á frumstigi:
Hjá Karnabæ
frá uppbafi
— Ég hafði alltaf haft gaman
af því að spekúlera i fötum. Það
var eiginlega tilviljun, að ég fór
að vinna í Karnabæ þegar fyrir-
tækið var stofnað. Ég var þá 18
ára og mér fannst þetta óskaþ-
lega spennandi. Þetta var svo
nýtt og þetta var öðruvfsi en
allt annað. Þá datt engum i hug,
að þetta æði mundi draga þann
dilk á eftir sér sem síðar kom á
daginn. Maður hélt, að þessi
ósköp liðu hjá á nokkrum mán-
uðum, en það var nú eitthvað
annað. Eftir að nýjabrumið fór
svo að fara af þessu 1967—68,
þá fór fólkið fyrst að verða
gagnrýnið og hugsa um gæði og
annað þess háttar. Síðan hefur
það haldizt og við gerum
ákveðnar gæðakröfur til alls
þess, sem við seljum.
— Hvernig verður tfzka til,
Sævar?
Fólkið ræður
— Það er fólkið sjálft, sem
ákveður hvað kemst i tízku. Það
er af sem áður var þegar ein-
hverjir tízkupostular í Paris
réðu lögum og lofum I tízku-
heiminum. Við förum á sýn-
ingar mörgum sinnum á ári — í
London, Paris, New York,
Kaupmannahöfn, Köln, Dússel-
dorf — og á skósýningar í
Mílanó og Þýzkalandi. Á stóru
sýningunum er geysilegt úrval.
Þær fara þannig fram, að þeir,
sem þar sýna og eru yfirleitt
með stór fyrirtæki, framleiða
til dæmis 60 til 70 sýnishorn af
siðbuxum, pilsum eða kjólum.
Síðan hangir þetta á sýningun-
um, innkaupastjórarnir skoða
og gera sínar pantanir, og þá
fyrst er farið að framleiða það,
sem greinilegt er að hefur
gengið i augun á innkaupastjór-
unum, því að það er það sem
seljast mun. Þvi, sem enginn
eða fáir lita við, er einfaldlega
sleppt og aldrei er búið til
nema þetta eina sýnishorn, sem
síðan lftur ekki dagsins ljós.
Svo koma fötin, sem verða fyrir
valinu, á markaðinn mörgum
mánuðum seinna, og þá slær
sumt í gegn, án þess að nokkur
víti raunverulega hvers vegna.
Svo getum við aftur tekið svona
dæmi eins og upplituðu tízk-
una, eða gallabuxnatízkuna.,
Hún byrjaði þannig að fræg
tízkumódel í fríi birtust allt í
einu í þessu í St. Tropez. Það
var gapað og sumir urðu
hneykslaðir, en á svipstundu
var þetta orðið eitt æðisgengið
„craze“. Allir voru komnir i
gallabuxur, blússur og jakka úr
denim-efnum og þetta er enn i
tízku, líklega af þvi að þetta er
svo þægilegur klæðnaður. Svo
kom til dæmis Gatsby-tizkan.
Hún breiddist út á skömmum
tima úti, en hingað kom hún
ekki fyrr en farið var að sýna
myndina hér. Nú höfum við
ekki útfært svoleiðis hluti mjög
nákvæmlega — það er frekar
hægt að segja, að við höfum
þetta til hliðsjónar og aðlögum
það því, sem við vitum að
gengur hér.
Framhald á bls. 46
/Guðlaug
/ Baldursdóttir
/ í Popphúsinu:
Breiddln
í fatavali meiri
— ÞÆR breytingar, sem mér
finnast einna eftirtektarverð-
astar varðandi fatasmekk fólks
eru, að nú er eiginlega fráleitt
að segja að þetta eða hitt sé í
tfzku. Breiddin í fatavali við-
skiptavina er miklu meiri en
var fyrir fáeinum árum. Fólk
lætur hvorki segja sér eitt né
neitt, en kaupir að sfnum sjálf-
stæða smekk. Þvf er þó ekki að
leyna að buxnatfzkan — og þar
á ég fyrst og fremst við galla-
buxurnar — er allsráðandi sem
fyrr.
Þetta segir Guðlaug Baldurs-
dóttir, einn eigenda Popphúss-
ins og Buxnaklaufarinnar. I
Popphúsinu er einkum á boð-
stólum fatnaður fyrir kvenfólk,
og Guðlaug segir það áberandi
að nú orðið sé aldur þeirra, sem
kaupa sér flikur i þeim verzlun-
um sem voru áður nefndar
„táningaverzlanir", miklum
mun hærri en fyrir örfáum ár-
um. í Buxnaklaufinni eru svo
buxur af öllu tagi, bæði fyrir
kvenfólk og karla, svo og bolir,
en áður
peysur og ýmis annar varning-
ur.
Gallabuxur hafa
unnið sér
ákveðinn sess
— Mér fannst gallabuxnasal-
an vera mikil fyrir tveimur ár-
um, eða svo, en hún eykst jafnt
og þétt og ýmsar breytingar
hafa verið því samfara. Þar á ég
einkum við, að fyrir nokkrum
árum þótti mörgum sem galla-
buxur væru aðeins notaðar sem
hálfgerður drasl- eða slarkfatn-
aður. Nú orðið hafa gallabux-
urnar unnið sér ákveðinn sess
— hlotið ákveðna'wiðurkenn-
ingu neytenda, ef svo má að
orði komast og það hefur ger-
breytt myndinni. Enda hafa
snið og efni orðið æ fjölbreytt-
ari og allur frágangur vandaðri,
svo að gallabuxur þykja nú
sjálfsagður klæðnaður við flest
tækifæri. I sambandi við galla-
buxurnar hefur aldurinn hækk-
að mikið og þessi tízka höfðar
til miklu stærri hóps en var. I
Popphúsinu verzla konur á öll-
um aldri, enda kappkostað að
vera með flíkur sem hverri og
einni er að skapi.
Föt fyrir
kvenfólk
og punktur
Sú skipting sem var áður
milli aldurshópa kvenna til
dæmis virðist nú nánast horfin,
enda getur 35 ára gömul kona
haft vöxt á við átján ára stúlku
og engin ástæða til að hún
klæði sig öðruvísi eða virðuleg-
ar, bara vegna þess að hún er
komin yfir þrftugt. Fyrir
nokkrum árum var þessi skipt-
ing mjög áberandi. Þá voru föt
fyrir „táningastúlkur, föt fyrir
ungar stúlkur, föt fyrir konur“.
Nú eru það hreinlega föt fyrir
kvenfólk og þar með punktur.
Hvað varðar kjólaval kvenna þá
fer nú senn í hönd sá timi,
þegar kvenfólk fær sér slíkan
fatnað, þegar jól og árshátiðar
fara að nálgast. En einnig þar
er allt með öðrum brag en áður,
frjálsara og léttara í staðinn
fyrir þessar föstu formúlur,
sem voru fyrir því hvernig
„jólakjóllinn" eða „sparikjóll-
inn“ ætti að vera.
Popphúsið hefur starfað í sex
ár, en síðan settu eigendur þess
einnig Buxnaklaufina á lagg-
irnar. Vörur eru aðallega
keyptar frá Skandinaviu, Eng-
landi, Italíu og nokkuð frá
Bandaríkjunum.
Sportlegar
skyrtur
— Hið sama frelsi gildir um
karlmannafatnað, segir Guð-
laug.
— Skyrtur eru að sjálfsögðu
sfgildar, enda þótt þar hafi orð-
ið breyting á. Nú eru sérstak-
lega vinsælar — og hafa verið
um langa hríð — sportlegar
skyrtur, sem hæfa vel og fara
snyrtilega með gallabuxum.
Köflóttar skyrtur með eins kon-
ar kúrekasniði og flónelsáferð,
opnar i hálsinn. Ekkert hálstau.
Þá eru bolir af öllu tagi og
varðandi öll þessi föt er ég
aidrei að tala um neinn
ákveðinn aldurshóp, heldur
er þetta fólk á öllum
aldri sem við sögu kemur.
Varðandi bolina voru í sumar
einlitir bolir en nú eru að koma
röndóttir rúllukragabolir sem
kvenfólki hefur sérstaklega
fallið i geð.
— Hvað litina snertir eru
engar umtalsverðar breytingar
alveg upp á siðkastið. En sé
haft i huga hvernig þetta var
fyrir fáeinum árum má auðvit-
að segja að þar hafi og komið til
breyting. Þá voru meira brúnir
og svartir litir sem bar á. Nú er
það að visu svo að skærir litir
eru ekki endilega eftirsóttastir,
en allavega bjartari litir, fleiri
tónar. Einhvern veginn þeir lit-
ir, sem fólki finnast hressandi
og lífga dálítið upp á umhverf-
ið.
— Sé á heildina litið, sagði
Guðlaug Baldursdóttir — þykja
mér ekki nein umbrot i tízk-
unni um þessar mundir. Það
sem er númer eitt, tvö og þrjú,
eru gallabuxurnar, vandaðri og
betri í sniði, þannig að flestir
geta fengið við sitt ha'fi. En
allra jákvæðast þykir mér þó
vera það aukna sjálfstæði i
fatavali, sem fólk sýnir og ég
minntist á áðan.