Morgunblaðið - 15.02.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRUAR 1977
Magnús Torfi Olafsson:
Skattafrumvarpið
skref 1 rétta átt
• Alþýðuflokkurinn boðar breytingartillögur
og nýjan veltuskatt á atvinnurekstur
• Framhald skattalagaumræðna í neðri deild
Afnám tekjuskatts
á launatekjum
Gylfi Þ. Gíslason (A) sagði
m.a.: I stjórnarsáttmála sinum
lofaði núverandi ríkisstjórn að
koma fram breytingum á ranglát-
um skattalögum, sem sett vóru á
valdaferli vinstristjórnarinnar og
enn gilda. Siðbúið skattlagafrum-
varp ríkisstjórnarinnar fjallar
ekki um það, sem meginmáli
skiptir, afnám tekjuskatts af
launatekjum, öðrum en hátekj-
um. Tekjusköttun hefði áður fyrr
þjónað tilgangi sem stighækkandi
skattur til tekjujöfnunar í þjóðfé-
laginu. Þessu hlutverki væri
naumast lengur til að dreifa, enda
skattþrep aðeins tvö. Þvert á móti
væri tekjuskattur nú nær ein-
vörðungu launamannaskattur,
auk þess sem hann viðhéldi veru-
legu þjóðfélagslegu misrétti.
Tekjujöfnun væri nú fyrirkom-
ið með öðrum hætti, gegnum
tryggingakerfi, ókeypis skólavist,
niðurgreiðslur og fleira þesshátt-
ar. Ef afnámi tekjuskatts væri
fylgt eftir með hækkun barna-
bóta, sem eðlilegast væri, mætti
betur fyrir koma tekjujöfnun en
gegnum tekjusköttun, sem svo
meingölluð hefur reynzt.
Á sl. ári hefðu tekjuskattar á
almenning numið 6.600 m. kr., en
allur atvinnurekstur í landinu
hins vegar aðeins greitt 2.900 m.
kr. í tekjuskatta samtals, 40—
45% af atvinnurekendum hefðu
alls engan tekjuskatt greitt.
Rökin fyrir afnámi tekjuskatts
væru fyrst og fremst þessi:
1) Afnám misréttis milli skatt-
greiðslna launamanna og atvinnu-
rekstrar.
2) Tekjuskattur hefði lamandi
áhrif á vinnuvilja.
3) Hann drægi úr nauðsynleg-
um sparnaði.
4) Óhóflegur kostnaður fylgdi
álagningu hans og innheimtu.
5) Af um 60.000 m. kr. rikis-
sjóðstekjum á sl. ári hefði tekju-
skattar aðeins gefið 6.600 m. kr.
eða rúmlega 10% af heildartekj-
um. Heildartekjumissir rikissjóðs
við afnám tekjusköttunar gæti
numið samtals innan við 8000 m.
kr., ef allt væri með reiknað.
En hvern veg á að mæta þessum
tekjumissi rikissjóðs, spurði þing-
maðurinn. Hann svaraði á þessa
leið.
1) Tekjuskattur á fyrirtæki og
hátekjur yrði áfram um 800 m. kr.
Söluskattur verði óbreyttur, 20%,
en hann hefði átt að lækka um
2%, sem var sérskattur vegna
náttúruhamfara í Vestmannaeyj-
um og Neskaupstað. Hvert sölu-
skattsstig gefur 1400 m. kr. i ríkis-
sjóð.
3) Bein rekstrarútgjöld rikis-
sjóðs eru um 10 milljarðar. Þar að
auki greiðir rikissjóður um 20
milljarða í ýmsa fjárfestingar-
sjóði. En má nefna verulegar út-
flutningsbætur á landbúnaðaraf-
urðir. Þessi útgjöld mætti öll
skera niður að einhverju marki —
og koma þannig við sparnaði í
rikiskerfinu til að nota hluta af
tekjumissinum.
4) Breyttar reglur um fyrn-
ingarfrádrátt og vaxtafrádrátt
skapa verulegan tekjuskattsauka
af hátekjum og atvinnurekstri.
5) Leggja mætti 1% veltuskatt
á atvinnurekstur til ríkissjóðs,
sem gefið gæti um 3 milljarða í
tekjur.
4) Ef enn skorti á, til að brúa
bilið, mætti framkvæma afnám
tekjuskatts á allan almenning í
áföngum, t.d. á 2 til 3 árum.
Kostir þessa frumvarps felast
einkum í því, að greint er á milli
tekna af vinnu og tekna af at-
vinnurekstri. Ennfremur I nýjum
reglum um fyrningar og skatt-
lagningu sölugróða. Vaxtafrá-
drætti er breytt til bóta, þó að það
ákvæði þurfi frekari athugunar
við.
Gallar þess eru helztir: Áfram
er haldið samsköttun hjóna, þó í
breyttu formi sé. Alþýðuflokkur-
inn hefur um langt árabil beitt
sér fyrir og flutt tillögur um al-
gjöra sérsköttun hjóna, bæði
varðandi sértekjur og séreign
hvors hjóna um sig. Skattur á
einstæðum foreldrum hækkar
sem furðulegt er. Afnema á sjó-
mannafrádrátt, sem hlýtur að
koma fram í nýjum kaupkröfum
sjómannastéttarinnar.
Að lokum boðaði Gylfi breyt-
ingartillögur þingmanna Alþýðu-
flokksins við frumvarpið, m.a.
varðandi sérsköttun hjóna, en sú
tillaga myndi lögð fram f dag.
fliMnci
Frumvarp tvfmæla-
laust verulegt
skref í rétta átt
Magnús Torfi Ólafsson (SVF)
sagði framkomið skattlagafrum-
varp tvímælalaust spor I rétta átt.
Hann sagðist andvfgur stefnu Al-
þýðuflokksins um afnám tekju-
sköttunar, stighækkandi skatts,
er þrátt fyrir allt væri tekjujöfn-
un f þjóðfélaginu, einkum ef úr
helztu ágöllum núgildandi skatta-
laga væri bætt. Eyðsluskattar
koma hins vegar þyngst niður á
þeim lægst launuðu, þeim, sem
hafa flesta munna að metta. Af-
nám tekjuskatta verður og að
byggjast á þvf að fyllsta tekju-
jöfnun sé fyrir hendi í þjóðfélag-
inu. Því er hins vegar ekki að
heilsa.
Við höfum dæmi, víti til varnað-
ar í þessu efni. í Sovétríkjunum
eru engir tekjuskattar, rikistekj-
ur nær eingöngu teknar með
eyðslusköttum. Þar er tekju- og
kjaramisrétti meira en í nokkru
öðru sæmilega iðnvæddu þjóðfé-
lagi. Mér kemur spánskt fyrir að
Gylfi Þ. Gíslason vilji í þessu efni
feta i fótspor Stalins og annarra
sovézkra forsprakka!
Magnús vakti athygli á ýmsum
göllum gildandi skattakerfis og
þeirri óánægju, sem hvarvetna
gerði vart við sig, við framlagn-
ingu skattskráa. Þetta þyrfti ekki
að þýða óánægju með tekjuskött-
un sem slika, heldur úreltar regl-
ur og misrétti, sem lagfæra mætti.
Að þessu væri stefnt í frumvarp-
inu, þótt einstök atriði þess mætti
sð sjálfsögðu íhuga betur og um-
breyta.
Magnús taldi rétt að afnema
flesta núgildandi frádráttarliði,
— eins og frumvarpið gerir ráð
fyrir — sem sumir hverjir væru
undirrót misréttis. Tilkoma
skattaafsláttar, sem kæmi öllum
jafnt til góða, stuðlaði að afnámi
misréttis og jöfnuði. Gildandi frá-
dráttarreglur kæmu þeim fremur
til góða, sem tekjuháir væru.
Vaxtafrádráttur, skv. núgildandi
lögum, væri og undirrót misréttis.
Ákvæði frumvarpsins horfðu til
meira réttlætis. Hann taldi þó að
setja þyrfti ákveðið þak á vaxta-
frádrátt, miða hann t.d. við eðli-
lega vaxtabyrði af meðalíbúð. Þá
sagði Magnús að það væri f rétt-
lætisátt að skilja á milli launa-
tekna og tekna af atvinnurekstri,
þannig að tap á atvinnurekstri
kæmi ekki til frádráttar frá öðr-
um launatekjum skattþega við út-
reikning tekjuskatts.
Magnús Torfi sagði 50% regl-
una f skattlagningu hjóna van-
hugsaða frá upphafi. Hún hefði
skapað verulegt misrétti milli
kvenna á vinnumarkaði, eftir hjú-
skaparstétt, og milli heimila, eftir
því hvort annað eða bæði hjóna
ynnu úti. — Bent hefði verið á
ýmiskonar sérsköttunarleiðir.
Þær hefðu þó það sammerkt með
helmingaskiptareglunni að hjú-
skaparstétt hefði áfram fjárhags-
leg áhrif, m.a. með færanlegum
persónuafslætti milli hjóna. Þetta
Magnús Torfi Ólafsson
ÓlafurG. Einarsson
SUNNUDAGUR I9.DF.SKMBKR 1976
PrenlMnlója Morgunblaðsii
Skattalagafrumvarp lagt fram á Alþingi:
Tekjum skipt - afsláttur SH
í staó skattafrádráttaröíy
SsStei
ÉEL \4 I"Matthías A. Ma.hieHen á AlþingU . /\/\A
KÉmariSkattafrv. þyðir 1000
millj.kr.skattalækkun
411 * . __aifrv. ...
atriði er eitt flóknasta atriði
frumvarpsins, og íhugunarvert,
en mismunur verður varla umflú-
inn milli fólks i hjúskap annars
vegar og einstaklinga hins vegar,
eins og allt er f pottinn búið f
þjóðfélagi okkar.
Magnús taldi ákvæði frum-
varpsins um breytingar á fyrning-
arreglum og skattlagningu sölu-
hagnaðar til bóta. Komið væri í
veg fyrir að hægt væri að marg-
fyrna sömu eign „með þvi að færa
hana milli vasa með gervieigenda-
skiptum". Enn væri þó of rikleg
fyrningarákvæði á lausafé. Hann
sagðist heldur ekki sjá rök fyrir
„3ja ibúða reglunni“, varðandi
leigutekjur og söluhagnað. Hann
fagnaði og ákvæði frumvarpsins
um meðferð varasjóþa í fyrirtækj-
um, að tap yrði þá fyrst frádregið
að varasjóður kæmi inn i mynd-
ina. Þetta ákvæði samsvaraði
hlutverki varasjóða.
Aðaláherzlu bæri að leggja á
kerfisbreytingu í meðferð skatta-
mála. Að einfalda skattkerfið. I
þá átt væri stefnt. Sakttyfirvöld-
um ætti nú að gefast betra tóm til
að framkvæma skatteftirlit, að sjá
svo um, rétt væri fram talið.
Breytingin tryggði ekki einungis
betri starfsaðstöðu starfsmanna
skattkerfis, heldur væri hún þann
veg líka trygging skattgreiðenda
fyrir meira skattalegu réttlæti.
Breyting á skattstofni til sam-
ræmis við útsvarsstofn væri rétt.
Það skref hefði hinsvegar mátt
stiga til fulls. Það auðveldaði og
skatteftirlit að verðbréf og spari-
fé yrði framtalsskylt, samkvæmt
frumvarpinu.
Sérsköttun
skýlaus krafa
Svava Jakobsdóttir (Abl)
minnti á þingsályktun, sem Al-
þýðuflokkurinn hefði flutt á þingi
1971—72, þess efnis, að stefnt
skuli að skattlagabreytingu um
samsköttun hjóna. „Vinni annar
aðili utan heimilis, skal hinum
reiknaður hluti tekna til skatts,
þó ekki hærri en helmingi“ tekna
maka hefði verið tillaga Alþýðu-
flokksins. Hún hefði hinsvegar
flutt tillögu um sérsköttun (sér-
tekna og séreignar hjóna). Þáver-
andi fjármálaráðherra, Halldór E.
Sigurðsson, hefði þá lofaó að sú
tillaga yrði tekin til meðferðar í
nefnd, er vann að heildarúttekt á
skattakerfinu. Það loforð getur
ráðherrann enn efnt, þó skipt
hafi um stól í ríkisstjórn.
Hiutur heimavinnandi kvenna
er mismetinn í frumvarpinu,
sagði Svava, eftir því, hve háar
tekjur makinn hefur. Kona lág-
launamanns er minna metin, eða
hennar heimastörf, en hátekju-
mannsins. Þau verðmæti, sem
verða til I störfum heimavinnandi
kvenna, eru og einskis metin til
skatts, skattfrjáls. Hvorugt þetta
stuðlar að skattalegu jafnrétti. Þá
vakti hún athygli á þeim mikla
kostnaði, sem útivinnandi konhr
yrðu fyrir vegna barnapössunar,
hvort heldur sem væri á dagheim-
ilum eða i heimahúsum.
Hún sagði að skattar einstæðra
foreldra myndu þyngjast ef frum-
varpið yrði að lögum. Hún nefndi
sem dæmi: Hjón með eitt barn,
þar sem maðurinn vinnur einn
úti. Tekjur 2 m.kr. Skattar 52.400
króna. Ef konan hefði fallið frá á
árinu og maðurinn stæði upp einn
með barn og heimili hækkaði
skatturinn í 211.000 króna. Þann-
ig væri heimavinnandi kona met-
inn sem baggi.
Svava sagði að sérssköttun allra
einstaklinga, í hjónabandi sem ut-
an, væri það sem koma þyrfti.
„Finni’ann laufblað
fölnað eitt, for-
dæmir hann skóginn.“
Ólafur G. Einarsson (S) sagði
frumvarpið lagt fram með góðum
fyrirvara, til umræðu og athugun-
ar meðal þings og þjóðar þann
veg, að sem flest sjónarmið mættu
koma til athugunar, áður en það
yrði afgreitt. Hann taldi þó óhjá-
kvæmilegt, að afgreiða frumvarp-
ið á þessu þingi, með eðlilegum
breytingum og að vandlega at-
Framhald á bls. 29
Ci t t lA
11 Jr’ f- i