Morgunblaðið - 15.02.1977, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRUAR 1977
Utgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framl* væmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson
Stóriðjuáform
Alþýðubandalags
Gunnar Thoroddsen iðnaöarráöherra flutti athyglis-
veröa ræðu við fyrstu umræðu um stjórnarfrum-
varp um járnblendiverksmiðju þar sem hann fjallaði um
ýmsar þær fullyrðingar, sem talsmenn Alþýðubandalags-
ins hafa sett fram að undanförnu um stjóriðjumálin.
Eins og skýrt var frá í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins
s.l. sunnudag virðist svo sem beint samband sé á milli
þeirrar herferðar, sem Alþýðubandalagið hefur að
undanförnu staðið fyrir gegn stóriðju á íslandi og leyni-
fundar, sem kommúnistaflokkar í V-Evrópu efndu til í
desember s.l. þar sem slík herferð var skipulögð undir
yfirstjórn sérstaks fulltrúa sovézka kommúnistaflokks-
ins.
í ræðu þessari fjallaði Gunnar Thoroddsen m.a. um
þær umræður, sem orðið hafa um álbræðslu við Eyja-
fjörð og þá fullyrðingu eins þingmanns Alþýðubanda-
lagsins, að hann hefði bent erlendu stórfyrirtæki á
Eyjafjörð, sem heppilegan stað fyrir slíkt iðjuver.
Iðnaðarráðherra upplýsti, að það hefði verið í orkuráð-
herratíð Magnúsar Kjartanssonar, sem hinu erlenda
fyrirtæki hafði verið vísað á rannsóknarkosti á Austur-
landi og Norðurlandi og þá sérstaklega við Eyjafjörð.
Hins vegar kvaðst Gunnar Thoroddsen hafa lagt áherzlu
á, að stefna núverandi rikisstjórnar væri sú, að slíkt
iðjuver skyldi hvergi reist gegn vilja heimamanna og
rifjaði í því sambandi upp ummæli sín viö undirritun
lánasamnings við Norræna fjárfestingarbankann er
hann sagði: „Þegar um stóriðju á Islandi er að ræða
eigum við að fara með gát og varkárni. Með fámennri
þjóð býr uggur í sambandi við erlent fjármagn og erlend
áhrif, sem því kunna að fylgja. I annan stað þarf að gæta
þess, að stjóriðja raski ekki byggð né byggðajafnvægi né
dragi um of vinnuafl frá öðrum atvinnugreinum. Þá
verður að gera strangar kröfur um hollustuhætti og
mengunarvarnir. Að því er stefnt, að þessi sjónarmið
ráði ferð við þá verksmiðju, sem nú er fyrirhugað að
reisa.“
Þá fjallaði Gunnar Thoroddsen stuttlega um hag-
kvæmni stóriðjuvera fyrir íslenzkan þjóðarbúskap og
varpaði fram þeirri spurningu hver vildi nú vera án
sementsverksmiðju, kísilgúrverksmiðju, áburðarverk-
smiðju eða álvers og gat þess, að frá upphafi til þessa
dags, hefðu gjaldeyristekjur íslendinga af rekstri álvers-
ins numið um 24 milljörðum króna, fyrirtækið hefði gert
okkur kleift að reisa ódýra og hagkvæma virkjun og í
álverinu starfi nú um 600—650 manns.
Gunnar Thoroddsen sagði, að það hefði dregizt alltof
lengi, að hreinsitæki yrðu sett upp í álverinu. Engin
breyting hefði á orðið í þeim efnum, meðan ráðherra
Alþýðubandalagsins sat í embætti orkuráðherra.
Iðnaðarráðherra kvaðst á síðasta fundi með fulltrúum
álversins hafa lagt áherzlu á aðeins eitt mál, hreinsitæki,
og á næsta fundi bæri félaginu að leggja fram ákveðnar
tímasettar áætlanir um uppsetningu slíkra tækja.
I ræðu sinni fjallaði iðnaðarráðherra nokkuð um upp-
haf járnblendiverksmiðjunnar og benti á, að það hefði
verið orkuráðherra Alþýðubandalagsins, sem hefði valið
bandarískt stórfyrirtæki til viðræðu um byggingu þeirr-
ar verksmiðju og að I bréfi til hins bandaríska stórfyrir-
tækis, hefði orkuráðherra Alþýðubandalagsins harmað
drátt á málinu og látið í ljós von um, að úr mundi rætast
að kosningum loknum. Þá minnti Gunnar Thoroddsen á,
að í janúar 1974 hefði orkuráðherra Alþýðubandalagsins
svarað fyrirspurn á Alþingi um stjóriðju á Norðurlandi á
þennan veg: „Ég tel það ákaflega mikilvægt atriði, að
meiri háttar fyrirtæki af slíku tagi rísi ekki aðeins hér á
Suðvesturlandi heldur einnig á Norðurlandi og á Aust-
fjörðum, þar sem aðstæður eru vissulega hentugar, bæði
á Norðurlandi og Austfjörðum."
Eins og þessi frásögn ber með sér hefur það verið
staðfastur ásetningur orkuráðherra Alþýðubandalagsins
að koma upp, auk járnblendiverksmiðju í Hvalfirði,
stóriðjufyrirtækjum á Norðurlandi og Austurlandi. En
nú er Alþýðubandalagið utan stjórnar og boð koma frá
kommúnistum í V-Evrópu um að hefja áróður gegn
stóriðju. Þeim boðum er hlýtt. En enginn maður getur
tekið mark á fjarstýrðum boðskap manna sem fyrir
aðeins þremur árum höfðu uppi áform um stórfellda
stóriðju um land allt.
56 áður óþekkt tón-
verk eftir Sigvalda
Kaldalóns komin út
Sigvaldi Kaldalóns og eiginkona hans, Margrét Kaldalóns.
NÝLEGA komu út átt-
unda og níunda heftið í
söngvasafni Sigvalda
Kaldalóns tónskálds og
læknis. I heftum þessum
er að finna 27 einsöngs-
lög, 26 kórlög, valsinn
,,Þrá,“ „Ljóð án orða“ og
tónverkið „Kaldalóns-
þankar" sem er í fjórum
þáttum, samið fyrir
píanó, fiðlu, harmonium
og kór. Öll eru tónverk
þessi í frágangi og radd-
setningu Sigvalda sjálfs,
nema valsinn „Þrá“ og
„Ljóð án orða“ sem eru í
útsetningu Carl Billich.
Langflest þessara nýút-
komnu sönglaga hafa
aldrei heyrst áður, og er
því hér um áður óþekkt
framlag Sigvalda Kalda-
lóns til söngiðkunar að
ræða. Páll Halldórsson
organleikari annaðist
nótnaritun, en Hallgrím-
ur Jakobsson kennari
SúMpMMhfn
KAI nAI ÓN<i
Kápa 9. heftis söngvasafns
Kaldalóns, en þetta hefti er sfð-
asta heftið f útgáfu nýrra söng-
laga eftir Sigvalda Kaldalóns.
Ilústeikningin á kapuforsfðu er
af húsi þvf sem Sigvaldi
Kaldalóns fæddist f.
skrifaði texta. Setning
fyrirsagna og prentun er
unnin af Litbrá.
Áður hafa komið út sjö
hefti með 143 sönglögum
Sigvalda, hið fyrsta
þeirra kom út árið 1916
og það sjöunda árið 1971.
Eins og kunnugt er, var Sig-
valdi Kaldalóns læknir að
mennt og gegndi hann embætti
héraóslæknis frá Ármúla við;
Isafjarðardjúp, Flatey á Breiða-
firði og Grindavík. Á þessum
stöðum samdi Sigvaldi mörg
sinna bestu laga, en ferill hans
sem tónskálds nær yfir meira
en 40 ára timabil, eða frá þvi
rétt eftir aldamótin og fram
undir síðustu æviær, en Sig-
valdi Kaldalóns lést árið 1946,
sextíu og fimm ára að aldri.
Á fyrstu árum sinum sem
tónskáld samdi hann til dæmis
hið vinsæla lag „A Sprengi-
sandi“ og lagið „Heimir" er
einnig í hópi þeirra laga sem
fyrst komu út. Lög eins og
„avorvindur" og „ísland ögrum
skorið" eru frá því um 1930, en
af síðari lögum hans má nefna
„Suðurnesjamenn" og „Hamra-
borgin“.
Á þeim tima er Sigvaldi fer
að semja sín lög, var fátt um
íslenzk sönglög og 'féll þvi
ferskur og frjór hugur Sigvalda
vel að þörfum söngþyrstrar
þjóðar. Og liðlega sjötíu árum
eftir að Sigvaldi byrjar að fást
við lagasmið, birtast enn eftir
hann ný sönglög og tónverk
sem fæst hafa heyrst áður, og
eru þessi áður óþekktu tónverk
hans 56 að tölu. Er ekki að efa
að lög þessi eiga eftir að heyr-
ast á næstunni nú er þeim hef-
ur verið komið á framfæri, en
útgáfa tónverka þessara jafn-
framt lokaþáttur nýrra söng-
laga eftir Sigvalda Kaldalóns,
og eru útkomin tónverk hans
204 talsins. Útgefandi er Kalda-
lónsútgáfan.
Andrésar Andar leikarn-
ir á Akureyri 1 marz
t samvinnu við útgáfufyrirtæk-
ið Gutanberghus-Bladene i Dan-
mörku var á s.l. ári haldið skíða-
mót fyrir börn á aldrinum 7—12
ára er hlaut nafnið Andrésar
Andar leikarnir. Alls voru
keppendur á þessu móti 150 tals-
ins.
Framkvæmdaaðili er nefnd
áhugamanna um skiðaíþróttina,
þar sem m.a. eru fulltrúar frá
Skiðaráði Akureyrar og Skiða-
hótelinu Ákureyri.
Næsta mót er ákveðið 19. og 20.
marz n.k. og hefur undirbúningur
fyrir þetta mót staðið yfir nú um
nokkurt skeið bæði hér heima og í
Danmörku.
Auk þess að vera skiðamót er
ætlunin að þetta mót verði til þess
að auka kynni ungs skiðafólks
víðsvegar að af landinu og verði
einskonar vetrarhátíð barna, með
margvislegum skemmtiatriðum.
Keppt verður í svigi og stórsvigi
drengja og stúlkna I öllum aldurs-
árgöngum 7—12 ára. Allir kepp-
endur fá þátttökuviðurkenningu
auk þess sem sérverðlaun eru
veitt fyrstu keppendum í hverri
grein i hverjum árgangi. Einnig
er keppni milli héraða um fagran
grip sem Slippstöðin h.f. á Akur-
eyri gaf á s.l. ári.
öllum börnum he og skal senda
þátttökutilkynningu fyarir 12.
marz n.k. til Andrésar Andar leik-
anna, pósthólf 168, Akureýri.
Ið .iJÍ IdWI .maftiJ
Salt verksmid j an
stofnsett
1 DAG verður stofnfundur salt-
verksmiðjunnar haldinn I Kefla-
vík en 487 hlutafjárloforð eru til
staðar vegna fyrirtækisins, alls 44
millj. kr. frá sveitarfélögum, fyr-
irtækjum og einstaklingum upp á
alls 44 millj. kr. en í dag verður
gefið upp hve mikið fjármagn
rikissjóður mun leggja til.
7 sveitarfélög á Suðurnesjum
lofa 3.5 millj. kr„ 37 fyrirtæki lofa
í dag
23 millj. kr. og 43 einstaklingar
lofa 17 millj. kr.
Samkvæmt upplýsingum Gisla
Einarssonar fulltrúa i iðnaðar-
ráðuneytinu eru aðalverktakar
með mest hlutafjárloforð, 10
millj. kr.
Ríkisstjórnin stendur fyrir
stofnun undirbúningsfélagsins,
en áformað er að byggja tilrauna-
verksmiðju.