Morgunblaðið - 23.04.1977, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 23 APRIL 1977
Karlakórinn Stefnir með tónleika
Píanótónleikar
Selmu Guðmunds-
dóttur í Austur-
bæjarbíói í dag
Selma Guðmundsdóttir heldur
píanótónieika á vegum Tónlistar-
félagsins í Austurbæjarbíói i dag
og hefjast þeir kl. 14.30.
Þetta eru fyrstu opinberlegu
tónleikar Selmu í Reykjavik. Hún
lauk einleikaraprófi frá Tón-
listarskólanum i Reykjavík árið
1972, en stundaði þar nám undir
leiðsögn Ásgeirs Beinteinssonar
og Árna Kristjánssonar.
Selma hefur á undanförnum ár-
úm stundað framhaldsnám í Salz-
burg, Hannover, Prag og Nizza.
Á tónleikaskránni eru verk eft-
ir Schubert, Liszt, Schönberg,
Schriabin og Schumann.
— B.Ú.R.
Framhald af bls. 44
togveiðum. Að vísu yrði skipið
gert út til þeirra veiða í sumar og
væri búið að gera fjögurra ára
klössun á skipinu. T.d. hefði vélin
verið tekin upp og gert við gír
skipsins. Ákveðið væri að Þor-
móóur goði yrði á togveiðum í
sumar, en hvað siðar yrði væri
ekki vitað. Sagði hann að enn
gæti jafnvel komið til greina að
breyta skipinu í rækjutogara.
Gert er ráð fyrir, að togarinn, se
B.U.R. hefur áhuga á að láta Stál-
vík smiða, verði með 470 rúm-
metraiest og verði búinn fiski-
kössum eingöngu. Enn hefur ekki
verið ákveðið endanlega hvaða
tæki verða í skipinu.
— Finnland
Framhald af bls. 1
áherzlu á að skjót lausn deilunna
væri brýnt hagsmunamál finnsku
þjóðarinnar. Hann skirskotaði til
atvinnuleysisins, sem nú er meira
en nokkru sinni og hefur verkfall-
ið við raforkuverin aukið á upp-
sagnir.
Verkfallið og samúðarverkföll
hafa lamað atvinnulíf Finnlands,
sérstaklega hafa smærri fyrirtæki
og landbúnaður orðið alvarlega
fyrir barðinu á þeim. Sáttasemj-
ari átti i dag fundi með deiluaðil-
um.
Flugvirkjar hjá Finnair eru í
verkfalli og hafa verulegar trufl-
anir þvi orðið á innanlandsflug:
en utanlandsflug hefur að mestu
gengið samkvæmt áætlun. Þá boð-
uðu vinnuveitendur verkbann á
30.000 starfsmenn í gisti og
veitingahúsum, en 18.000 starfs-
menn gisti- og veitingahúsa hófu
verkfall á fimmtudag.
— Sendiherra
Framhald af bls. 1
eftir að hafa hlustað á að stjórn
hans var sökuð um bandalag við
fasista til að koma í veg fyrir
friðsamlega sambúð.
Eftir lát Maos hafa sovézkir
leiðtogar hins vegar ekki gagn-
rýnt kinverska leiðtoga þó að
sovézk blöð hafi af og til gert
árásir á þá
— Ferðafélagið
Framhald af bls. 5
bókin 16 arkir. Þá kom fram
hjá Páli, að Haraldur Matthías-
son, menntaskólakennari, var
fenginn til að rita sögu félags-
ins og er fyrirhugað, að hún
birtist í næstu árbók félagsins.
Nú liggja fyrir handrit að
tveimur næstu árbókum og
fjallar önnur um Suður-
Þingeyjarsýslu austan Skjálf-
andafljóts, og hefur Jóhann
Skaptason, fyrrv. sýslumaður,
samið hana en hin er um öræf-
in eftir Sigurð Björnsson frá
Kvískerjum. Nokkrar fleiri ár-
bækur eru einnig í undirbún-
ingi.
í sumar er ætlunin að endur-
byggja elzta skála félagsins í
Hvítárnesi og verður skálinn
aðeins byggður upp en ekki
stækkaður en leitazt verður við
að viðhalda svip skálans
óbreyttum. Þá verður einnig
settur niður skáli í Hrafntinnu-
skeri til að auðvelda göngu-
mönnum að ferðast milli Land-
mannalauga og Þórsmerkur, en
á sl. ári var sams konar skáli
settur niður á Emstrum, nálægt
Syðri-Emstruá.
Davíð Ólafsson sagði á fund-
inum að við stofnun Férðafé-
lagsins fyrir 50 árum hefðu
menn séð ástæðu til að hvetja
fólk til útivistar og gönguferða
og enn væri ástæða til að hvetja
fólk til að leggja stund á þá
líkamsrækt, sem því væri sam-
fara að vera úti og ganga um
náttúru landsins.
— Zaire
Framhald af bls. 1
þá er ég reiðubúinn til að senda
hermenn."
Vestrænir diplómatar sögðu f
dag, að Marokkó-og Zairemenn
hefðu í gær farið yfir Lubudifljót,
sem er síðasti farartálminn frá
náttúrunnar hendi á leið þeirra
til Kapanga. Framrás stjórnar-
hersins er án teljandi bardaga og
virðist sem andstæðingarnir gufi
upp þegar stjórnarherinn nálgast.
Einu verulegu farartálmar hans
eru jarðsprengjur.
— Hjón
Framhald af bls. 44
sem ók, hafi fengið aðsvif undir
stýri.
Sigurður gegndi fjölda
trúnaðarstarfa, sat m.a. í hrepps-
nefnd Fljótshlíðarhrepps frá 1934
til 1974 og var oddviti í 20 ár. í
sýslunefnd var hann kjörinn 1942
og í stjórn Sláturfélgs Suðurlands
sama ár, þar sem hann var vara-
formaður.
— Samningamálin
Framhald af bls. 44
það flókið að um misskilning gæti
verið að ræða. Ef ég héldi því
fram, væri ég að brigzla mönn-
unum um heimsku. Enn sem kom-
ið er höfum við hvorki fengið svör
við þessu síðasta atriði né tillög-
unum í heild.“
Einn af fulltrúum í samninga-
nefnd ASÍ kvað málið algjörlega
hafa snúizt við frá í fyrradag,
hvað svo sem komið hefði fyrir í
hópi atvinnurekenda — eins og
hann orðaði það. Einn úr hópi
vinnuveitenda kvað misskilning
hafa átt sér stað, rætt hefði verið
um rauð strik í svipuðum dúr og
gilt hefðu í samningunum, sem
væru að renna út, en menn ekki
gætt sín á að hugmyndir ÁSÍ eru
nú í grundvallaratriðum allt aðr-
ar en þá.
Jón H. Bergs, formaður Vinnu-
veitendasambands íslands kvað
viðræður um vísitölumálið nú
vera á mjög viðkvæmu sigi. „Það,
sem við sögðum á fimmtudag, var
að við tókum jákvætt undir það að
hugmyndir Alþýðusambandsins
yrðu athugaðar. Þeirri athugun er
ekki lokið. Ég veit ekki á þessu
stigi málsins að hve miklu leyti
þessar hugmyndir geta komið að
notum. Við erum að athuga þær
en á þeim eru áreiðanlega gallar
bæði fyrir launþega og launa-
greiðendur. Ef til vill eru þar
einnig kostir, en þetta viljum við
kanna nánar.“
Fundirnir á Loftleiðum í gær
voru að mestu óformlegir, þ.e.a.s.
samninganefndirnar hittust lítt.
Þess í stað sátu forystumenn
beggja á löngum fundum og
ræddu vandamálin. Á meðan á
þessu stóð notaði samninganefnd
ASÍ tómið, sem gafst, til þess að
ræða dagvistunarmál. Einhverjir
viðræðufundir hafa átt sér stað
um þau mál við ríkisvaldið, en
stefna Alþýðusambandsins er, að
dagvistunarmál hindri ekki at-
vinnuþátttöku fólks.
Nýr sáttafundur hefur verið
boðaður í dag klukkan 17.
KARLAKÖRINN Stefnir efnir til
söngskemmtunar í Hlégarði
laugardaginn 23. apríl og þriðju-
daginn 26. apríl kl. 21.00, báða
dagana, einnig syngur kórinní
minni en árið á undan. Síðan
sagði dr. Jóhannes:
„I árslok voru þó heildarskuldir
þjóðarbúsins erlendis, reiknaðar
á þágildandi gengi, komnar í 96
milljarða króna, sem jafngildir
nálægt 430 þús. króna á hvert
mannsbarn i landinu. Vegna auk-
inna útflutningstekna jókst
greiðslubyrðin minna á árinu en
við var búizt, en þó varð að verja
nálægt 15% af heildargjaldeyris-
tekjum ársins í vexti og afborgan-
ir af löngum erlendum lánum, og
mun það hlutfall fara enn hækk-
andi á næstu árum. Vaxandi er-
lendar skuldir eru þvi enn eitt
meginvandamálið í íslenzkum
efnahagsmálum."
Dr. Jóhannes Nordal fjallaði
um áhrif verðbólgu undanfarinna
ára á bankakerfið og sagði að lág-
ir raunvextir, sem á tímabili urðu
neikvæðir um allt að 24%, hefðu
haft i för með sér flótta fjár af
bankareikningum yfir í kaup á
fasteignum og neyzluvörum. Það
leiddi til þess, að ráðstöfunarfé
bankanna varð mun minna en
eðlilegt gæti talizt, enda hefði
hlutfall heildarinnstæða f inn-
lánsstofnunum af þjóðarfram-
leiðslu lækkað um nærri þriðj-
ung, úr um 40% í 27%. Þetta
hefði meðal annars orðið til þess
að auka ört hlutfall endurkaupa-
lána af heildarútlánum, sem enn
varð til þess að þrengja aðgang
atvinnuvega og aðila, sem ekki
hafa aðgang að reglubundnum af-
urða- og rekstarlánum, að lánsfé
bankanna.
Síðan sagði hann:
„Til að standa undir hlutfalls-
lega vaxandi endurkaupum ár frá
ári hefur Seðlabankinn á síðustu
árum orðið að hækka innláns-
bindingu svo að segja jafnt og
þétt, og hefur hún þó tæpast stað-
ið undir aukningu endurkaupa.
Er nú svo komið, að bindiskylda
innlánsstofnana er komin upp i
25% af heildarinnlánum, en það
er það hámark, sem hún má verða
lögum samkvæmt. Að óbreyttum
lögum getur Seðlabankinn þvi
ekki aukið endurkaup héðan í frá
hraðar en nemur aukningu þess
innlánsfjár, sem bindingin er
reiknuð af. Verði innlánsþróunin
óhagstæð á næstunni, gæti orðið
óhjákvæmilegt að lækka afurða-
lánin hlutfallslega miðað við
afurðaverðmæti, nema lögum
verði breytt og Seðlabankanum
leyft að auka bindiskyldu um-
fram 25%. Ekki má heldur
gleyma því, á innlánsbindingunni
er ekki ætlað það hlutverk eitt að
fjármagna endurkaup Seðlabank-
ans, heldur er hún almennt
stjórntæki í peningamálum til
þess fallið að draga úr aukningu
peningamagns og bæta gjaldeyris-
stöðu. Þessa hvort tveggja getur
einmitt orðið þörf nú á næstunni
vegna vaxandi þenslu, sérstak-
lega ef ekki tekst að draga veru-
lega úr skuldum ríkisjóðs við
Seðlabankann.
Hér er því vissulega komið :ð
miklum vanda. Kröfar um aukn-
Fólkvangi 29. apríl kl. 21.00 og f
Félgsgarði í Kjós þriðjudaginn 3.
mai kl. 21.00. Kórinn syngur lög
eftir þekkt íslenzkt tónskáld und-
ir stjórn Lárusar Sveinssonar.
ingu afurðalána hafa verið venju
fremur háværar að undanförnu,
ekki sizt frá landbúnaðinum, og
enn vantar allmikið á, að iðnaður-
inn njóti í þessu efni sömu að-
stöðu og hinir hefðbundnu at-
vinnuvegir. Það er þvi
óhjákvæmilegt, að þetta vanda-
mál verði tekið til gaumgæfilegr-
ar athugunar á næstunni og af-
staða tekin til þess, hvort æskilegt
sé að breyta lögum í þá átt að
auka svigrúm Seðlabankans til
þess að hækka bindingu og þá um
leið afurðalánafyrirgreiðslu sina
við atvinnuvegina, eða hvort
æskilegra sé að leita annarrar
lausnar á þessum vanda. Mér
virðist, að hér sé einkum um tvo
kosti að velja.
Fyrri kosturinn er reyndar sá,
sem ég hef nú lýst, þ.e.a.s. aukn-
ing almennrar bindiskyldu og enn
frekari útfærsla afurða- og
birgðalánakerfisins til þeirra at-
vinnuvega, sem taldir eru þurfa
mest á þeim að halda. Út frá hags-
munasjónarmiði þeirra sem for-
gangslána njóta, mundi slík breyt-
ing vafalaust vera talin hagstæð.
Á hinn bóginn mundi hún enn
auka þann hlut heildarútlána,
sem veittur væri með sjálfvirkum
hætti án mats á raunverulegri
lánsþörf hverju sinni. Jafnframt
yrði bæði þrengdur kostur allra
annarra lántakenda og dregið úr
ráðstöfunarrétti stjórnenda
banka og sparisjóða á þvi fjár-
magni, sem innstæðueigendur
hafa trúað þeim fyrir. Eftir þess-
ari leið væri því stefnt út i enn
meiri og formfastari skömmtun
lánsfjár en við höfum hingað til á
tt við að búa.
Hin leiðin stefnir til gagnstæðr-
ar áttar, þar sem markaðsöflin,
þ.e.a.s. framboð og eftirspurn á
lánsfé verði látin ráða mun meira
en nú um útlánadreifinguna. Til
að svo yrði, þyrftu einkum tvenns
konar breytingar að koma til frá
því kerfi, sem við nú búum við. í
fyrsta lagi yrði að stefna að því að
tryggja eigendum sparifjár, sem
raunverulega fjármagna útlán
bankanna, sómasamlega ávöxtun
á fé sinu, svo að innstæður i bönk-
um verði ætið samkeppnishæfar
við önnur sparnaðarform, sem al-
menningur á kost á. t öðru lagi
þyrfti að stefna að því að jafna
lánskjör sem mest, þannig að
hætt yrði að ýta undir eftirspurn
með óeðlilega hagstæðum láns-
kjörum. Með þsssum hætti gæti
tvennt áunnizt. Annars vegar ætti
útlánageta bankakerfisins að geta
aukizt verulega, en hins vegar
ætti lánsféð að nýtast betur til
arðbærs rekstrar og fjárfestingar,
þar sem allir sætu við sama borð
og eðlilegir raunvextir væru
greiddir af öllu lánsfé.
Það er skoðun bankastjórnar
Seðlabankans, að reynsla undan-
farinna ára vitni bezt um nauðsyn
þess að fara i vaxandi mæli inn á
síðari leiðina, ef bankakerfið á að
geta þróazt eðlilega og veitt öllum
atvinnurekstri í landinu viðun-
andi þjónustu. Á undanförnum
tólf mánuðum hafa verið stigin
tvö skref í þessa átt, sem ég held
Einnig mun kórinn fara i söng-
ferðalag austur um sveitir og
halda söngskemmtanir í Selfoss-
bíói laugardaginn 30. apríl kl.
15.00 og á Flúðum, Hrunamanna-
hreppi, sama dag kl. 21.00.
að bæði verði að teljast til veru-
legra bóta. Á ég þar annars vegar
við hækkun innlánsvaxta með
upptöku vaxtaaukareikninga og
hins vegar jöfnun lánskjara á við-
bótarlánum viðskiptabankanna
til atvinnuveganna. Ég er þeirrar
skoðunar, að halda verði áfram að
þoka sig í sömu átt með enn frek-
ari breytingum á vaxtakerfinu á
næstu mánuðum. En því er ég
orðinn margorður um þessi mál,
að allar breytingar á lánskjörum
og reglum koma við hagsmuni
margra aðila. Það er þvi nauðsyn-
legt, að sem almennastur skiln-
ingur sé fyrir hendi á tilgangi
þeirra og nauðsyn."
— Hin
eina rétta...
Framhald af bls. 24
myndum eða hugsjónum
höfundar á þeirri tíð koma honum
í uppnám og þá er strikað út, já,
jafnvel heilu kaflarnir skulu veg
allrar veraldar, en hér verður
þýðandinn að grípaí taumana, því
að þegar ritverk er þýtt á annað
tungumál hálfri öld eftir að það
sá fyrst dagsins ljós eru því tak-
mörk sett hverju höfundur fær að
breyta; gildi þess er m.a. það að
það er vitnisburður um tiltekinn
tima i lífi manns.
Það er erfitt að þýða. Að þýðá
Laxness er sérstaklega erfitt; orð-
auðgin er með ólíkindum og hæfi-
leiki hans til nýmyndunar orða
sýnist utan enda; engar orðabæk-
ur taka að fullu til allra hans
skrifa. Þeir þýðendur, sem eru
svo óheppnir að þýða verk Lax-
ness á mál sem hann er ekki
kunnugur, eru illa á vegi staddir.
Fyrir okkur hina er líka erfitt og
nokkurs konar þolinmæðisþraut
að fá handritið aftur i hendurn-
ar með svo miklum athugasemd-
um að það hvarflar helzt að manni
að leggja árar I bát enda skriftin
ekki sem læsilegust. En þegar
verkið er hafið fyrir alvöru á
maður uppbyggilegar samræður
við höfundinn sem koma að góðu
gagni við það verk sem unnið er
að. Og þegar farið hefur verið yfir
hundruð athugasemda og upp-
ástungna og þær annaðhvort
teknar til greina eða ýtt til hliðar
er siðasta skírslan eftir og hún fer
oft fram munnlega að loknum
góðum málsverði, yfir kaffibolla
og vænum vindli. Þetta síðasta
stig varpar gjarna ljósi á stöðu
verksins og þá hrynjandi sem að
var stefnt og i þessu samtali um
verk, sem lokið hefur verið við,
getur athugull hlustandi greint
útlínur nýs verks, sem ekki er
nefnt á nafn, en lætur þó finna til
nálægðar sinnar.
Að hafa þýðingarstörf að at-
vinnu hlýtur að vera hræðilegt og
með tilliti til þeirra launa. sem
bókaútgefendur bjóða, þýðir það
tvær — þrjár bækur á mánuði; en
að leggja sig allan fram við að
þýða mikinn rithöfund er eftir-
sóknarverð ánægja, einkum þegar
það hefur það i för með sér, að á
sinn hátt lærir maður íslenzku við
hinn einu réttu íslenzku
akademíu.
— Seðlabankinn
Framhald af bls. 44