Morgunblaðið - 23.04.1977, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 23 APRlL 1977
Umsjón: Pétur J. Eiríksson
Punktar úr
ársskýrslu
Seðlabankans
0 BRÁÐABIRGÐATÖLUR benda til þess að þjóðarfram-
leiðsla ársins 1976 hafi aukist um tæp 2% miðað við 2%
samdrátt hennar 1975. Vegna batnandi viðskiptakjara jukust
þjóðartekjur hins vegar um 5.4% árið 1976, en árið á undan
lækkuðu þær um 6%.
0 Útflutningsverð tók að hækka i lok ársins 1975 og varð að
meðaltali rúmlega 18% hærra 1976 en 1975. Jafnframt hélt
innflutningsverð áfram að hækka, þó hægar væri, þannig að það
var að meðaltali um 5% hærra 1976 en 1975. Viðskiptakjörin
fóru því batnandi i heild og voru að meðaltali 12.7% betri 1976
en 1 975. Langt er þó í að þau séu eins góð og 1 973 og í byrjun
árs 1974
0 Bötnun viðskiptakjara átti þátt I að draga úr viðskiptahalla
við útlönd þannig að hann nam tæpum 2% af vergri þjóðar-
framleiðslu 1976 en var um 11.5% á árunum 1974 og 1975.
^ í heild jókst útflutningsframleiðslan á árinu 1976 um 9% og
munaði þar miklu um 1 2% aukningu álframleiðslu, en álverið var
rekið með fullum afköstum eftir samdrátt á álmarkaði 1974 og
1975
0 Að magni jókst sjávarútvegsframleiðsla I heild um rúm 9%
árið 1976. Verðmæti heildarframleiðslu sjávarafurða varð
hins vegar um 46% meira en 1975, að meðtöldum verðhækk-
unum á erlendum mörkuðum og gengissigi. Aukin rekstrar-
kostnaður hefur hins vegar dregið úr hagsæld sjávarútvegs.
0 Áætluð aukning landbúnaðarframleiðslu varð 3—4% meiri
en 1975 og bústofnsaukning varð töluverð.
0 Iðnaðarframleiðsla jókst nokkuð í heild á árinu og varð
umtalsverð aukning f iðnframleiðslu til útflutnings, eða allt að
16% að slepptri álframleiðslu. Verðlag þessa útflutnings
hækkaði verulega frá 1975 eða um 30% í erlendum gjald
miðli. Hefur greinin skilað stöðugt vaxandi hagnaði frá 1972.
0 Hagur heildverzlunar hefur að líkindum versnað eilítið frá því
1975, en hagur smásöluverzlunar hefur hins vegar vænkast
nokkuð, en staða hennar í heild var slök á árinu 1 975. Mikill
munur er þó á milli einstakra greina smásöluverzlana, en í heild
jókst velta verzlunar um 27%.
0 í árslok 1976 nam nettóskuld þjóðarbúsins um 99.300 m.
kr., eða sem samsvarar 39% af hvergri þjóðarframleiðslu
ársins.
0 Einkaneyzla er álitin hafa vaxið um 1% að magni frá árinu
1975, en þá minnkaði hún um 10%. Á árinu 1976 mun hafa
orðið lítilsháttar aukning á kaupmætti, einkum á siðari hluta
ársins, enda hneigðist einkaneyzla þá til aukningar á ný.
0 Samneyzla breyttist ekki að marki frá 1975. Nokkuð mörg
undanfarin ár hafði samneyzla aukist um 5—6% árlega. en á
árinu 1975 varð aukningin aðeins 2% og tæpast nokkur
1976.
0 Um 3% samdráttur varð í fjármunamyndun 1976 á móti
8.4% árið áður. Fjármunamyndun atvinnuveganna varð 17%
minni en< 1 975 og stafar það einkum af minnkandi fjárfestingum í
fiskveiðum, en samdráttur varð þó í flestum greinum atvinnufjár-
festingar. Nokkur aukning varð hins vegar í opinberum fram-
kvæmdum.
0 Nokkuð gekk á útflutningsbirgðir á árinu. Að vísu jukust
birgðir sjávarútvegs nokkuð en á móti komu minnkandi
birgðir hjá álverinu, landbúnaðinum og Kisiliðjunni. Birgða-
og bústofnsminnkun nam 1.250 milljónum króna en verð-
mæti útflutningsbirgða var í árslok 1976 13.205 milljónir
króna.
0 Vísitala framfærslukostnaðar hækkaði um 32% að meðaltali á
milli áranna 1975 og 1976, en byggingarkostnaður um 25%.
Frá 1974 til 1975 hækkaði vísitala framfærslukostnaðar hins
vegar um 49% en árið þar á undan um 43%.
0 Árið 1976 varð viðskiptajöfnuður óhagstæður um 4.390
m. kr. þar af var vöruskiptajöfnuður óhagstæður um 4.630
milljónir króna, en þjónustujöfnuður hagstæður um 240 m.
kr. Fjármagnsjöfnuður var hagstæður um 7.695 m. kr.,
einkum vegna töku langra erlendra lána umfram afborganir.
Greiðslujöfnuðurinn varð því hagstæður um 3.350 m. kr. Eigi
að síður var gjaldeyrisstaðan I árslok enn neikvæð um 403 m.
kr. nettó. Viðskiptajöfnuður batnaði þó um 17.000 m. kr. frá
árinu 1 975.
0 Gjaldeyrisverðmæti útflutningsframleiðslu jókst um 29.3%
frá því 1975. Mest varð aukningin í framleiðslu iðnaðarvara og
áls eða rúm 34% hvors um sig. Framleiðsluverðmæti sjávaraf-
urða jókst um 29%.
0 Heildarverðmæti útflutnings jókst um 36.7% frá fyrra ári
og varð 73.500 m. kr. Mest varð verðmætisaukningin á
útflutningi áls eða 116%. Aukning útflutningsverðmætis
annarra vöruflokka nam 27%.
0 Verðmæti almenns innflutnings jókst um 4.4% 1976. Verð-
mæti olíuinnflutnings dróst saman um 1%, en verðmæti annars
innflutnings jókst um 5.4%. Frá 1973 hefur samdráttur olíuinn-
. .fjytninas.að/pagm til nucnið 2&,3.%, .....
I I I .I I ■ —......... I ■ .I I ■ lll.l—I
Ljósm. Kr. Ól.
VIÐGERÐARMENN VEGHEFLA A NÁMSKEIÐI — Þrjá fyrstu dagana f sfðastliðinni viku sðttu 18
menn námskeið hjá Heklu f viðgerðum á Caterpillarvegheflum. Pierre Wassermann, kennari frá
Caterpillar, stendur við kvikmyndasýningavélina, en fremst til vinstri er Hermann Hermannsson.
Hekla kennir á
C ater pillarvélar
FYRIRTÆKIÐ Hekla h.f. sem er umboðsaðili Caterpill-
ar-véla hér á landi hefur allt frá árinu 1966 staðið fyrir
námskeiðum fyrir kaupendur véla frá Caterpillar hér á
landi. Ýmist hafa þetta verið námskeið fyrir stjórnendur
vinnuvéla eða vélstjóra á bátaflotanum. Námskeiðin
hafa staðið yfir í þrjá til fjóra daga en einnig hafa verið
haldin lengri námskeið eða sem staðið hafa yfir í allt að
tvær vikur. í husakynnum Heklu að Laugavegi 170 hefur
verið innréttuð sérstök kennslustofa þar sem þessi nám-
skeið fara fram. Rúmar hún um 30 manns í sæti en reynt
er að takmarka fjöld þátttakenda f hverju námskeið við
20 manns.
í síðastliðinni viku var haldið á
vegum Heklu námskeið fyrir við-
gerðarmenn Caterpillar-veghefla
og stóð það í þrjá daga. Samtals
sóttu námskeiðið 18 menn víðs
vegar að af landinu en kennari á
ÍTALIR hugleiða nú þann
möguleika að gera þær
breytingar á gjaldmiðli sín-
um lírunni að 1.500 lírur
verða gerðat að einni og
hálfri, og er ekki óhugs-
andi að breytingin komi til
Áskriftir að
uppfinningum
STJÓRNENDUR fyrirtækja,
verkfræðingar, hönnuðir, tækni-
menn og aðrir sem þurfa að fylgj-
ast með tækniframförum og þró-
un í Bandaríkjunum gætu haft
gagn af New Technology Inde.
Það er listi sem frá og með þessu
ári er gefinn út annan hvern mán-
uð af Technology Clearing House.
í þessu nýja þjónusturiti er að
finna upplýsingar um nýjar vörur
sem kynntar eru í Bandaríkjun-
um auk nafns og heimilisfangs
framleiðandans. Fyrsta tölublað
NTI hefur komið út og í þvi eru
upplýsingar um 2.654 nýjungar.
Áskriftarverð er um það bil
32.000 islenzkar krónur.
námskeiðinu, auk Hermanns Her-
mannssonar, yfirmanns þjónustu-
deiidar Caterpillar hjá Heklu, var
Pierre Wasserman, sem kom
hingað frá skóla Caterpillarfyrir-
tækisins i Genf en þar er hann
framkvæmda á næstu
mánuðum.
Gaetano Stammati, fjár-
málaráðherra Italíu, sagði í
síðustu viku að athuganir
ítalska seðlabankans hefðu
leitt það í ljós að hagstætt
gæti verið að fella þrjú
núll aftan af lirunni þannig
að verðgildi ,,nýlíru“ yrði
þúsundfalt á við þá sem nú
er notuð.
Fjármálaráðherrann benti á í
viðtali við sjónvarpið að hug-
myndir um að gera þessar breyt-
ingar á lírunni væru engan veg-
inn nýjar. Hann sagðist álíta að
ríkisstjórnin yrði fylgjandi breyt-
ingunni þar sem hún einfaldaði
reikningshald fyrirtækja og
stofnana og skráningu peninga-
veltu.
Hugmyndin um verðgildisaukn-
ingu lirunnar hefur verið til um-
ræðu á ítaliu undanfarnar vikur
eftir að hafa legið í þagnargildi
um árabil. Eftir seinni heims-
styrjöldina ákváðu ítalir að feta
ekki í fótspor Frakka og Grikkja,
sem hrundraðfölduðu gildi gjald-
miðla sinna, af ótta við óæskileg
áhrif á peningaskyn almennings.
fastur kennari. I samtali við
Sverri Sigfússon, framkvæmda-
stjóra Véladeildar Heklu, kom
fram að upphafið að þessu nám-
skeiðshaldi var að Hekla seldi
nær allar stærri vinnuvélar, sem
notaðar voru við byggingu Búr-
fellsvirkjunar. Þá var haldið nám-
skeið fyrir starfsmenn Heklu,
sem sinna áttu viðgerðum á vél-
unum og í framhaldi af þvi var
haldið námskeið fyrir stjórn-
endur vélanna og viðgerðarmenn
við Búrfell.
—Áhuginn fyrir þessum nám-
skeiðum varð strax það mikill að
við ákáðum að gera þessa starf-
semi að föstum lið í starfi fyrir-
tækisins. Það er ekki siður okkar
hagur en þeirra sem kaupa vélar
af okkur að vélarnar gangi eðli-
lega og bili ekki. Besta tryggingin
fyrir því að það gangi er að þeir,
sem vinna á vélunum kunni með
þær að fara. Sá er einmitt til-
gangurinn með þessum nám-
skeiðum, sagði Sverrir.
Eins og áður sagði hgfur Hekla
komið upp kennslustofu i hús-
næði sínu og auk þess að nýta
hana til íyrrnefndra námskeiða
er hún notuð fyrir námskeið, sem
haldin eru fyrir starfsmenn
Heklu og um þessar mundir
stendur t.d. yfir námskeið í ensku
fyrir starfsfólkið. —Það er þýð-
ingarmikið fyrir fyrirtækið að
hafa í þjónustu sinni vel menntað
fólk, þvi með því móti má -bæta
þjónustu fyrirtækisins, sagði
Sverrir. Auk hópa, sem sótt hafa
námskeið á vegum Heklu, koma i
heimsókn í fyrirtækið árlega hóp-
ar nemenda úr ýmsum verk- og
tæknimenntunarskólum, í vetur
hafa verið haldin námskeið á veg-
um Véladeildar Heklu fyrir vél-
stjóra á bátaflotanum og sóttu það
26 menn auk fyrrnefnds nám-
skeið fyrir viðgerðarmenn veg-
hefla, og nokkurra smærri nám-
skeiða.
—Kennsla á þessum námskeið-
um hefur verið i höndum starfs-
manna fyrirtækisins nema hvað á
þessu námskeiði fengum við er-
lendan kennara. Við vildum
gjarnan geta aukið verklega
kennslu en þar setur aðstaðan
okkur takmörk. Það er stefna
fyrirtækisins að halda þessu nám-
skeiðahaldi áfram og reyna að
auka og bæta þá fræðslu, sem við
veitum á þeim, sagði Sverrir að
lokum.
Italir huga að þúsund-
földun gildis lírunnar