Morgunblaðið - 14.03.1987, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MARZ 1987
ÞINGBRÉF
eftir STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Viðskiptafríðindi - fiskveiðiréttindi:
Sjávarvörur og
Evrópubandalagið
Saltf iskur um 30% útflutnings til EB
Evrópubandalajfið er lang
mikilvægasta viðskiptasvæði
íslendinga. Nálægt 40% út-
flutnings okkar fer á þetta
markaðssvæði. Um það bil
helmingur innflutnings kemur
þaðan.
Ríki Evrópubandalags og
EFTA keyptu samtals 54% út-
flutnings okkar 1985. Þaðan
komu hvorki meira né minna
en 71% innflutnings okkar á
sama ári. Á fyrstu tíu mánuðum
liðins árs var saltfiskur 30% _af
heildarútflutningsverðmæti ís-
lendinga til ríkja Evrópubanda-
lagsins.
Viðskiptastaða okkar gagn-
vart þessu markaðssvæði vegur
þungt í þjóðarbúskap okkar og
almennum lifskjörum. Eftir að
Spánn og Portúgal, stærstu
saltfiskkaupendur okkur,
gengu í Evrópubandalagið, hef-
ur vægi þess enn aukizt.
Það var þvi að vonum að
Karl Steinar Guðnason (A.-Rn.)
bar fram fyrirspurn til Matt-
híasar Bjarnasonar, viðskipta-
ráðherra, um hagsmuni okkar
á þessu markaðssvæði, að þvi
er varðar tolla á íslenzkar sjáv-
arvörur. Þingbréf í dag er
byggt á efnisatriðum úr svör-
um viðskiptaráðherra við þeirri
fyrirspurn.
Tollfríðindi
sjávarvöru
Spánn og Portúgal gengu í
Evrópubandalagið í upphafi næst-
liðins árs. Þessi nýju aðildarríki
eru aðalmarkaður fyrir íslenzkan
saltfisk. Það skiptir viðskipta-
hagsmuni okkar mjög miklu,
hvem veg tollar á innfluttar sjáv-
arvörur á þetta markaðssvæði
þróast.
Strax og sýnt var að Spánn og
Portúgal höfðu hug á aðild að
Evrópubandalaginu lögðu íslenzk
stjómvöld þunga áherzlu á það
að halda tollfríðindum fyrir salt-
físk - og að fá tollfijálsan kvóta
hjá bandalaginu aukinn.
Þrátt fyrir þessa viðleitni var
lagður tollur á saltfisk, saltfisk-
flök og skreið í júlí 1985, en
fríverzlunarsamningur Islendinga
við Evrópubandalagið nær ekki
til þessara vara.
I umræðum um breytingar á
fríverzlunarsamningi íslands og
Evrópubandlagsins ræddu fulltrú-
ar bandalagsins hugsanlega
tengingu fríverzlunarsamnings
við fískveiðiheimildir á ísland-
smiðum, en bæði Spánverjar og
Portúgalar eiga mikla fískveiði-
flota.
íslenzk stjómvöld léðu ekki
máls á slíkum tengslum milli við-
skiptafríðinda og fískveiðirétt-
inda. Ekki er hægt að byggja þau
á texta hafréttarsamkomulagsins.
Þau yrðu og vafasöm með tilliti
til GATT-samkomulagsins. ís-
lenzk stjómvöld vitnuðu og til
orða Finn Gunderlach, fram-
kvæmdastjóra sjávarútvegsmála í
framkvæmdanefnd Evrópubanda-
lagsins, sem hann viðhafði á fundi
í Reykjavík, þessefnis, að banda-
lagið hygðist ekki tengja saman
viðskiptafríðindi og fískveiðirétt-
indi.
Skammtíma
ákvarðanir
í júní 1986 tók bandalagið
ákvörðun um 40 þúsund tonna
viðbótarkvóta á saltfíski með að-
eins 3% tolli . Sérstök vandamál
komu þvi ekki til, varðandi út-
flutning á íslenzkum saltfíski á
markaðssvæðið. Ákvarðanir um
tollfríðindi af þessu tagi em hins-
vegar teknar til skamms tíma í
senn, þann veg að framtíðin er
ekki ráðin.
Á fundi viðræðuaðila í desem-
ber síðast liðnum fítjaði bandalag-
ið enn upp á þeim möguleika, að
skiptast á viðskiptafríðindum og
fískveiðiréttindum, en ekki var léð
máls á því af hálfu íslendinga.
Vitnað var til þess að bæði
Bretar og V-Þjóðveijar hafí fyrir
Iöngu viðurkennt í reynd, að físk-
veiðiréttindi væri ekki að fá á
Islandsmiðum. Kröfur um þetta
efni af hálfu Evrópubandalagsins
kæmu því undarlega fyrir, með
hliðsjón af íslenzkum aðstæðum.
Á það var einnig bent af hálfu
íslendinga að það væri vissum
ríkjum Evrópubandalagsins mjög
í hag að"fá saltfísk. Ef mikil óvissa
ríkti um toll á saltfiski á markaðs-
svæðinu gæti framleiðsluþróun
hér á landi knúið á um aðra
vinnslu fískjar en í salt.
- „Lífið er saltfiskur" var eitt sinn sagt. Saltfiskur var fyrr á tíð
þungamiðjan í skjaldarmerki íslendinga. Enn í dag vegur salt-
fiskurinn þungt í þjóðarbúskap okkar. Helztu markaðir islenzks
saltfisks eru i dag i ríkjum sem eru innan Evrópubandalagsins,
Portúgal og Spáni.
Hófleg bjartsýni á
framhaldið
íslendingar hafa og leitað eftir
lækkun tolla á saltsfld og söltuð-
um ufsaflökum, en EBE-tollar
hafa hækkað á þessum vörum frá
því fríverzlunarsamningur var
gerður 1972. Tollur á nýjum og
ísuðum flökum er 18% á sama
tíma og tollur á frystum íslenzk-
um flökum er enginn. Tollur á
ísuðum skarkola, fluttum út í
gámum, er 15%. Sérfríðindi okkar
á ísuðum físki ná aðeins til hezltu
vörutegunda, karfa (2%) og
þorsks, ýsu og ufsa (3,7%).
Að sjálfsögðu leggja íslending-
ar áherzlu á tollfrelsi fyrir allar
sjávarafurðir. Hinsvegar bendir
fátt til þess, að sögn viðskiptaráð-
herra, að „nú sé betri aðstaða til
að fá fram meiri viðskiptafríðindi.
Þeir aðilar, sem mest áhrif hafa
innan bandalagsins, fiskimála-
deildin og sjávarútvegshagsmun-
ir, leggja allt kapp á að selja
aðgang að mörkuðum, aukin við-
skiptafríðindi, gegn fískveiðirétt-
indum og taka þá ekki tillit til
sérstöðu íslendinga".
Ráðherra sagði hinsvegar að
rétt væri að vera hóflega bjart-
sýnn á framhaldið, þ.e. að fulltrú-
ar Evrópubandalagsins muni
öðlast aukinn skilning á íslenzkum
aðstæðum með nánara „samstarfi
við bandalagið á ýsmsum svið-
um“. „Ríkisstjómin viil efla
vinsamleg samskipti við Evrópu-
bandalagið og eru í gangi virðæð-
ur milli íslands og annara
EFTA-landa við bandalagið um
víðtækt samstarf á mörgum svið-
um á grundvelli samþykkta
ráðherra EFTA-landa og Evrópu-
bandalagsins í Lúxemborg í apríl
1984. Til dæmis er nú unnið að
gerð samnings um samstarf á
sviði rannsókna og iðnþróunar".
Keppendur úr ræðuliðunum vinna að undirbúningi keppninnar ásamt
tveim leiðbeinendum úr Stefni.
Kappræðufundur
í Hafnarfirði
Krístniboðsvika
Börn í skólanum á kristniboðsstöðinni í Pókot.
„Á AÐ leggja niður félagslíf í
skólum'* er efni kappræðna, sem
fram fara laugardaginn 14. mars
á hádegisverðarfundi sem
Stefnir, félag ungra sjálfstæðis-
manna í Hafnarfirði, efnir til.
Kappræðuliðin eru skipuð nem-
endum við Flensborgarskóla,
sem voru meðal þátttakenda í
nýafstöðnu ræðunámskeiði
Stefnis.
Kappræðurnar eru síðasti liður
ræðunámskeiðsins og er öllum vel-
komið að sitja hádegisverðarfund-
inn og fylgjast með. Fundarstaður
er veitingahúsið A. Hansen og hefst
fundurinn kl. 12.00 stundvíslega.
Matarverð er 350 krónur.
ÁRLEG kristniboðsvika verður
haldin í Reykjavík dagana
15.—22. mars. Það er Samband
íslenskra kristniboðsfélaga, sem
stendur að þessari viku. Vikur
sem þessar hafa verið haldnar
um áratuga skeið til að vekja
athygli á starfi kristniboðssam-
bandsins, en íslenskir kristniboð-
ar eru að störfum í Kenýu og
Eþíópíu á vegum þess, samtals
þijár fjölskyldur.
Starf kristniboðssambandsins
verður kynnt á samkomum, sem
verða hvert kvöld vikunnar, frá
sunnudegi til sunnudags, að undan-
skildu mánudagskvöldinu. Fyrsta
samkoman verður á sunnudag í
husi KFUM og KFUK á Amt-
mannsstíg 2B og hefst kl. 20.30.
Þar mun Guðjón Kristjánsson,
læknanemi, segja nokkur orð, Skuli
Svavarsson, formaður kristniboðs-
sambandsins, mun segja frá því
markverðasta í starfinu að undan-
fömu og Ijalla um hveijar framtíð-
arhorfur eru. Séra Jón D.
Hróbjartsson, sóknarprestur, mun
flytja hugvekju og sönghópur ungs
fólks syngja. Eftir samkomuna mun
Skúli Svavarsson svara fyrirspum-
um um starfíð og kristniboðssam-
bandið, en hann hefur sjálfur verið
kristniboði í Eþíópíu og Kenýu í
samtals 14 ár. Hann þekkir því
starfið mjög vel og hefur mikla
reynslu að baki í fjölbreyttu kristni-
boðs-, þróunar- og hjálparstarfi.
Á þriðjudagskvöld verður sam-
koma í safnaðarheimili Árbæjar-
kirkju, á miðvikudagskvöld í
Seltjamamesskirkju og á fímmtu-
dagskvöld í Bústaðakirkju. Þannig
er ætlunin að kynna starfíð í hinum
ýmsu söfnuðum, en að sjálfsögðu
eru allir velkomnir á allar samkom-
ur vikunnar. Þijár síðustu samkom-
umar verða á Amtmannsstíg 2B,
eins og sú fyrsta.
Fjárþörf kristniboðssambandins
er mikil á þessu ári, en fjárhagsá-
ætlun þessa árs hljóðar upp á 7,5
milljónir, enda verkefnin mörg. Það
er von stjómarinnar að vel takist
til í fjáröflun í tengslum við kristni-
boðsvikuna.
(Fréttatilkynning)