Morgunblaðið - 03.12.1987, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 1987
Indriði fer á kostum
Békmenntir
Sigurjón Björnsson
Indriði G. Þorsteinsson: Keimur
af sumri. Reykholt. Reykjavík
1987. 167 bls.
Það er alltaf viðburður í bók-
menntalífí mörlandans þegar ný
skáldsaga kemur frá Indriða G.
Þorsteinssjmi. Enda þótt hann sé
listfengur og hagvirkur í öllum
skrifum sínum er þó skáldsagan
aðalsmerki hans. Því opnar maður
þessa bók með eftirvæntingu.
Þetta er ekki ýkja löng saga.
Hún gerist bersýnilega á heimaslóð-
um Indriða, en allar línur eru þó
svo dauft dregnar að staðsetning
verður óljós. En í sveit er þetta.
Bæir, þrír til ijórir koma við sögu
og fólkið á þessum bæjum, fáar
persónur alls. Tíminn er frá því síðla
vors og fram í sláttarbyrjun, — og
þetta gæti verið laust eftir þijátíu.
Og hvað gerist? Hver er fram-
vinda sögunnar og atburðarás? í
rauninni gerist ekkert sérstakt, en
samt ákaflega mikið, allt sem á að
gerast og allt sem þarf að gerast.
Það er varla nokkur söguþráður,
hvorki upphaf né endir, enginn sér-
stakur boðskapur eða skilaboð til
lesandans. Og samt er þetta ekki
ein af þessum dularfullu bókum þar
sem lesandann grunar eitthvert
hugvitssamlegt líkingamál, einhver
leynileg tákn sem hann er
Indriði G. Þorsteinsson
skíthræddur um að hann skilji ekki
í heimsku sinni. Nei, þessi saga er
einfaldleikinn sjálfur. Tjaldið er ein-
ungis dregið frá sögusviðinu
þennan skamma tíma milli sauð-
burðar og sláttar og okkur er boðið
að fylgjast með lífí og háttum fólks-
ins: Fjósasmiðurinn hamast í
moldarverkunum. Jóhann á Ána-
nesi eltist við Blesa sinn, stendur í
kosningavafstri og baksar við að
skjóta helsingja og tófu. Skóla-
strákamir tveir eiga í svolitlum
ástarævintýrum og ekkjan fer í rúm
til fjósasmiðs. Við lítum inn á ball
í sveitinni og horfum á klassísk
slagsmál. Og svo er kominn slátt-
ur, en rekjan er lítil...
Þetta er einfalt og fábrotið
mannlíf, en verður lesandanum
undarlega nálægt og nákomið.
Það orkar ekki tvímælis að Ind-
riði fer á kostum í þessari bók.
Hann virðist hafa efnið fullkomlega
á valdi sínu og gera nákvæmlega
það sem hann ætlar sér að gera.
Þegar í upphafí tekur sagan að
streyma fram létt og óþvinguð með
ákveðinni hrynjandi og þeim sama
takti og blæ heldur höfundur allt
til loka. Þó að Indriði haldi sér við
heimaslóðir hvað ytri umgerð varð-
ar verða þær hvorki honum né
lesandanum fjötur um fót, eins og
svo oft vill verða þegar staðreyndir
ganga til móts við skáldskap, —
Bókmenntir
Sigurður Haukur Guðjónsson
Texti og myndir: Pierre Probst.
Endursögn: Vilbergur Júlíusson,
skólastjóri.
Prentverk: Unnið á Ítalíu.
Útgefandi: Setberg.
Margur er drátthagur og það verð-
ur með sanni sagt um höfund
þessarar bókar, tign og fegurð Alp-
anna dregur hann fram á listilegan
hátt. En hann kann meir en gera
góðar myndir, virðist hafa afamæmt
auga fyrir spaugilegheitum lífsins,
svo að hláturtaugar titra. Lína er á
för til fjalla með vinum sínum, kött-
um og hundum, Snúð, Snældu,
heldur lyftir það í þess stað frásögn-
inni. Höfundur getur nýtt sér kosti
kunnugleikans án þess að verða
bundinn af honum. Það geta aðeins
góðir listamenn.
Stíll Indriða er orðinn mætavel
taminn. Hann er knappur, eins og
oft er sagt, en án þess að vera
höggvinn. Þar er meðalhófíð vand-
ratað. Orðheppni Indriða og snjöll
tilsvör bregðast ekki heldur hér.
Persónulýsingar Indriða hafa
löngum verið rómaðar. Hann þarf
ekki mörg orð til að persóna spretti
ljóslifandi undan penna hans: fjósa-
smiðurinn, þjarkur í moldarverkum,
handleggjastuttur og lágur til hnés-
ins, fátalaður, en étur eins og
maskína rúgbrauðssneiðar með
Lappa, Kol og Kóp. Ævintýrin láta
ekki á sér standa, og eftir tilsögn
hjá kennara, í listum skíðamanna,
telja þau sig fær í flest, taka sér far
með lyftum til hæstu tinda, og á
niðurleið hendir margt spaugilegt
atvikið. Kópur skráir sig til stökk-
keppni, og nær slíku flugi, að hann
hreinlega hverfur úr allra augsýn.
Meðan leit að kappanum stendur,
situr har.n í vellystingum hjá góð-
hjarta blómarós, kjamsandi á
bakkelsi hennar. En það er ekki að-
eins leikið á skíðum, menn keppa í
leikni á sleðum, skautum, og hörð
er baráttan um, hver getur fegurstan
snjókarlinn gert. Að dvöl lokinni er
efnt til fagnaðar og þeim veittur
heiður, er heiður ber. Það er Kópur
m Jttgtnt) M
Metsölublað á hverjum degi!
Lína og vinir henn-
ar í vetrarfríi
þykkum og feitum lengjum af
reyktu hrossakjöti... Er hann ekki
kominn?
Ég ætla ekki að teygja lopann
lengur um þessa ágætu sögu.
Fræðileg úttekt hennar heyrir öðr-
um til. En ég trúi því tæpast að
hún fari fram hjá bókmenntafræð-
ingum.
Lærdómsríkt þykir mér hins veg-
ar að fá í hendur bók sem er
tvímælalaust fagurt listaverk, en
inniheldur samt fæst af því sem
mest er gambrað um nú á tíð að
þyki nauðsynlegt. Hún geymir enga
pólitík, enga samfélagsádeilu eða
umbótastefnu. Hún flytur engan
sérstakan boðskap. Hún er hvorki
karla- né kvennabókmenntir. Hún
er fjarri því að vera spennusaga eða
átakaverk. Þó að ástin komi við
sögu fyrirfínnast ekki kynlífslýsing-
ar. Ekkert morð er framið. Helstu
stórmæli eru þau að Ragnar í Öðr-
umdal nefbrotnar og meri háls-
brotnar.
er mestan dýrgripinn ber heim.
Textinn er svona til uppfyllingar
og. nánari skýringa, en endursögn
Vilbergs er bráðvel gerð.
Þetta er fögur bók um lífsglaða
stelpu og félaga hennar, bók sem
gaman er að skoða með spurulu
bami, og því líkleg til þess að freista
lítilla bama, aftur og aftur, til þess
að hreiðra um sig í fangi mömmu
eða pabba, afa eða ömmu, og biðja
þau að skoða hana með sér á ný.
Prentverkið allt vel unnið.
.

: ■

mmm&i
JMAtllBlERSU
hcscum
KtJUSPRIG DURCH
FRISCHHAITE
PACKUNG
FORPACKADI
AROMBEVARANDE
F.OUE
sEPOStotlíMiEfi
SPflOHETEN
VERSDDOR
VERPAKKING
INFOLIE
FOLIEPOSE BEVARER
FRISKHEDEN
FRAIS GRACE AU
SACHET EN
ALUMINIUM

■mn-

-

/ Bögglast þú vid flók-
inn undirbúning þeg-
ar von er á vinum?
Gerðu þér lífið létt og
gestunum gott með að
bjóða þeim girnilegt og
stökkt
mms
Bugles með maís- og
ostabragði; tilbúið beint
úr pakkanum 1 skálina.
Ljúffengt eitt sér eða með
ídýfu.
A TASTtUKE KNASfííc 9 G
smaakt'als SASORA^12 9 &
STERDE •' TOSTADD