Morgunblaðið - 26.03.1993, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. MARZ 1993
35
Asta Þórðar- .
dóttir — Minning
Fædd 19. október 1921
Dáin 17. raars 1993
Tengdamóðir mín, Ásta Þórðar-
dóttir, lést að kvöldi síðastliðins
miðvikudags eftir tveggja sólar-
hringa legu í Landspítalanum.
Ekki var ég viðbúinn því að
kveðjustund hennar væri svo nærri
í þessari tilvist, enda var hún ætíð
hin hressasta og aldrei í vandræðum
með að fara allra sinna ferða. En
enginn veit hvað bíður við næsta
leiti nema Guð almáttugur.
Þegar ég kom heim úr vinnu síð-
astliðinn mánudag sat tengda-
mamma í eldhúsi að spjalli við Þóru
konu mína. Voru þær meðal annars
að rifja upp gamla tíma og var af
mörgu að taka. Hún var hýr og
skrafhreifin að vanda og lék á als
oddi, hafði meira að segja komið
sjálf í strætó fyrr um daginn. Ekki
var ég búinn að vera lengi inni
þegar áfallið reið yfír. Var hún flutt
á spítala og horfin yfir móðuna
miklu tveimur sólarhringum síðar.
Mikið má ég þakka fyrir að hafa
kynnst svo góðri konu sem Ásta
var. Strax við fyrstu kynni kom í
ljós þetta hlýja og glaðværa við-
mót, sem hafði svo mannbætandi
áhrif á alla sem umgengust hana.
Einhvem veginn kom alltaf fram
hjá mér einhver léttur andi þegar
ég hitti hana og var ég þá oft óspar
á að slá á létta strengi. Var hún
ávallt tilbúin að taka vel á móti
glensi mínu, sem stundum mátti
þó flokkast undir stríðni. Það var
sama hvers var óskað, alltaf reyndi
hún að uppfylla það. í raun varð
ég að gæta mín, því að oft hafði
ég gaman af að láta á það reyna
hversu langt ég kæmist. Þetta hefði
ég aldrei gert, nema af því hversu
vel hún tók öllum mínum dyntum.
Barnelsk var hún með eindæm-
um, enda var hún í sérstöku uppá-
haldi hjá öllum barnabömunum og
alltaf tilbúin að gefa þeim tíma,
bæði til að hlýða á frásagnir þeirra
eða veita þeim ánægju með lestri,
spilamennsku eða öðru sem börn
hafa ánægju af.
Gaman er að minnast þess sem
tengdapabbi sagði, að stundum
þegar hann kom heim í hádegismat
og eitthvert barnabarnið var í um-
sjá hennar var hann gjarnan spurð-
ur hvort hann ætlaði ekki að fara
að drífa sig í vinnuna svo að amma
gæti haldið áfram þar sem frá var
horfíð við skemmtan og leik. Þetta
lýsir vel hversu vel þeim leið í nær-
veru hennar. Ekki er öllum gefín
sú gæfa að geta ósjálfrátt náð slíku
sambandi við smáfólkið í þessum
þeytingi sem tröllríður öllu í lífí
fólks.
Fyrir tæpum 12 árum byggðu
þau hjónin Ásta og Jakob bústað á
Brúarvöllum í Svínavatnshreppi í
A-Húnavatnssýslu og tóku böm
þeirra, Þóra, Þorsteinn, Óskar og
Halldór, og tengdabörn virkan þátt
í því starfi, enda allir áfjáðir í að
skapa ánægjulega aðstöðu á þeim
stað. Þar í sveit er Jakob fæddur
og uppalinn, og ekki er langt þaðan
á æskuslóðir Astu, en hún ólst upp
á Ysta-Gili í Langadal, sem er nærri
Blönduósi. Oft var farið þangað í
vitjun, eins og ég kallaði það, og
var greinilegt að Astu var það mik-
ils virði hversu nærri hún var æsku-
stöðvum sínum þegar dvalið var á
Brúarvöllum.
Margar eru þær stundirnar sem
við áttum saman á þessum stað og
á ég erfitt með að hugsa mér að
þar eigi ég ekki lengur kost á að
njóta glaðværðar og hlýju hennar
á komandi árum. En eitt er víst að
oft munu minningar um hana fljúga
um huga minn, þegar staðið verður
I við Svínavatn með veiðistöng í
hendi og Langadalsíjallið hennar,
eins og hún oftast sagði, blasir við
I sjónum meðan beðið er eftir við-
brögðuin úr vatninu við undirleik
öldugjálfurs og fuglasöngs úti á
vatni.
Það er trú mín að tekið hafi ver-
ið á móti tengdamóður minni með
Guðs elsku og hlýju á nýjum slóð-
um, þar sem leið okkar allra mun
liggja. Mun guð veita tengdaföður
mínum, Jakob Þorsteinssyni, og
börnum þeirra styrk. Minningarnar
um hana fylla sálu okkar friði.
Friðrik Sveinn Kristinsson.
Ég var á leið frá Blönduósi og
datt í hug á heimleiðinni að koma
við á Geithömrum hjá Guðrúnu og
spjalla við hana dágóða stund. Er
ég kom þar inn sagði hún mér frá
því, að Jakob hefði verið að enda
við að tala við sig og sagt sér að
Ásta hefði veikst skyndilega daginn
áður og tvísýnt væri með framhald-
ið. Kvöldið eftir var hún öll. Ósjálf-
rátt bregður manni við er dauðinn
heggur svo skyndilega í raðir
frændfólks og vina. Myndast þá
ákveðið tóm í tilveruna um sinn
þegar maður saknar góðs vinar og
kunningja.
Ásta Þórðardóttir, en svo hét hún
fullu nafni, var frá Ysta-Gili í
Langadal, fædd 19. október 1921.
Foreldrar hennar voru Þórður Jó-
sefsson og Kristín Þorfínnsdóttir
sem þar bjuggu og jafnframt síð-
ustu ábúendur þar áður en jörðin
fór í eyði.
Skjótt verður farið yfír sögu, því
fyrst þekkti ég Ástu eftir að hún
giftist föðurbróður mínum, Jakob
Þorsteinssyni frá Geithömrum.
Fluttust þau til Reykjavíkur þar
sem þau bjuggu allan sinn búskap,
lengst af í Giljalandi 20, í rúmgóðri
og notalegri íbúð. Fyrir rúmu ári
minnkuðu þau við sig og fluttu að
Sléttuvegi 13. Jakob starfaði sem
leigubílstjóri alla tíð, en Ásta sinnti
húsmóðurhlutverkinu og barnaupp-
eldi og gerði það með mikilli reisn
og myndarskap.
Bömin urðu fjögur, en þau eru:
Þóra, skrifstofustúlka, maki Friðrik
Kristinsson; Þorsteinn Þröstur,
prentari, maki Guðrún Óðinsdóttir;
Óskar, við störf í Bandaríkjunum,
maki Angela Jakobsson; og Hall-
dór, bankastarfsmaður, maki Birna
Guðjónsdóttir. Bamabarnabörnin
eru orðin ellefu.
Það var síðan fýrir rúmum tíu
árum að fjölskyldan öll sameinaðist
um að byggja sér vandað hús á
eignarjörð sinni, Brúarvöllum í
Svínadal. Eftir það breyttust mjög
hagir Ástu og Jakobs til að vera
meira í návist við átthagana. Hafa
þau undanfarin sumur og haust oft
dvalið þar langdvölum í ró og næði
frá ys og þys borgarlífsins.
Kynntist ég þá Ástu mikið, því
þá vomm við orðin næstu nágrann-
ar. Kom ég þá margoft til hennar
í kaffísopa og eitt er víst að ekki
var þagað á meðan. Ásta var fróð
um marga hluti, var afar minnug
á fólk, hafði mjög gaman af að
segja frá, hvort heldur það vom
ferðasögur, liðnir atburðir, kveð-
skapur eða frá líðandi stund. Hóg-
vær var hún mjög og gætti sín í
orðavali að meiða engan. Hún kunni
ógrynni af vísum og ýmsum kveð-
skap. Hagorð var hún sjálf, en flík-
aði því ekki mikið.
Ásta hafði mjög gaman af að
ferðast og hefur eftirtekt hennar
verið mikil þar sem hún fór um,
það heyrðist á frásögnum hennar.
Saman hafa þau hjón ferðast mikið
undanfarin tuttugu ár, til sólar-
landa og í bændaferðir víða um
Evrópu og haft af óblandna ánægju.
Hún er góð „amma“, sagði Jakob
eitt sinn við mig og það var örugg-
lega satt. Hún átti gott með að
tala við krakka og lék sér við þá.
Barnabömum sínum reyndist hún
betri en enginn.
Ævi hvers og .eins er ekki ýkja
löng í tilveranni, þó er það svo að
einstaka manneskjur sem verða á
vegi manns verða minnisstæðari en
aðrar. Svo var um Ástu, það fylgdi
henni ferskur blær og heiðarleiki.
Við Nanna og fjölskylda okkar
viljum að leiðarlokum þakka Ástu
fyrir ánægjulegt nábýli undanfarin
sumur og haust, um leið og við
sendum Jakob frænda og fjölskyldu
hans innilegar samúðarkveðjur.
Halldór Guðmundsson.
Mig langar að minnast elskulegr-
ar ömmu minnar sem andaðist hinn
17. mars síðastliðinn. Betri ömmu
var ekki hægt að hugsa sér. Til
ömmu var alltaf gott að leita alveg
sama hvað bjátaði á, alltaf fann
amma ráð við öllu.
Þegar ég var yngri var ég svo
lánsöm að vera oft í pössun hjá
ömmu. Það voru góðar stundir sem
við áttum saman og kenndi hún
mér margt um lífið og tilvemna.
Við höfðum báðar mikla ánægju
af að spila og vom spilin mörg sem
hún kenndi mér. Hún hafði mikið
yndi af bókum og las hún mikið
fyrir mig.
Alltaf var jafn gott að koma í
heimsókn til ömmu og afa, höfðu
þau alltaf nógan tíma fyrir mig og
fékk ég alltaf jafn hlýlegar og ynd-
islegar móttökur. Amma sagði mér
oft sögur úr sveitinni þar sem hún
var uppalin og hafði ég mikla
skemmtun og fróðleik af.
Ógleymanleg verður mér stund
sem við áttum saman fyrir síðustu
jól þegar við bökuðum saman máls-
háttarkökur og höfðum báðar gam-
an _af.
Ég kveð ástkæra ömmu mína og
þakka af einlægni fyrir allt sem hún
hefur gefið mér og mun ávallt búa
innra með mér.
Elsku afí, ég og Hildur systir
biðjum góðan guð um að gefa þér
styrk, því að við vitum að missirinn
er mikill.
Ingibjörg Ásta Halldórsdóttir.
Margs er að minnast
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir iiðna tíð.
(V. Briem)
Er leiðir skiljast stöldmm við
gjaman við, minnumst, kveðjum og
söknum. Enn stöndum við á slíkum
vegamótum. Ásta hefur fyrirvara-
laust verið kölluð til að ganga þá
braut sem við öll að síðustu
göngum. Eftir stöndum við hin full
saknaðar og trega. Það er sem hluti
af okkur sjálfum hverfi með því
fólki sem frá fyrstu tíð hefur verið
þáttur í tilvemnni og Ástu hef ég
þekkt svo lengi sem ég man.
Guðrún Ásta fæddist 19. október
1921 að Ysta-Gili í Langadal. Þar
ólst hún upp og Langidalurinn var
henni ætíð öðmm stöðum kærari.
Foreldrar hennar voru hjónin Krist-
ín Þorfinnsdóttir og Þórður Jósefs-
son. Ásta var elst barna þeirra og
eina dóttirin. Eftir lifa bræðumir
Ingimar, Ragnar og Reynir, en einn
drengur dó í bemsku.
Ásta ólst upp við hin hefðbundnu
sveitastörf. Á unglingsárunum fór
hún gjarnan í kaupavinnu á sumrin
og jafnan minntist hún þessara
sumra og þess fólks er hún þá
kynntist með ánægju.
Leið hennar lá síðan í Kvenna-
skólann á Blönduósi eins og margra
annarra húnvetnskra yngismeyja.
Þá vom tækifæri til náms færri en
nú og vafalaust hefði Ásta kosið
lengra bóklegt nám ef sá möguleiki
hefði verið fyrir hendi. Hún var
bókhneigð, fróðleiksfús og minnug.
Árið 1949 hófu Ásta og Jakob,
föðurbróðir minn, búskap og eftir
það var ævinlega tilhlökkunarefni
og tilbreyting í hversdagsleikanum
þegar Ásta og Jakob komu norður
á sumrin með krakkahópinn sinn.
Ásta átti í ríkum mæli þá eiginleika
sem gerðu hana vinsæla meðal
þeirra sem kynntust henni. Hún var
glaðlynd, spaugsöm, ljúf í viðmóti
og umfram allt góðhjörtuð. Það
voru ekki síst börn sem löðuðust
að henni. Hún umgekkst þau sem
jafningja og lét þau gjarnan hafa
fmmkvæðið að samskiptunum.
Það má með réttu segja að heim-
ili þeirra Jakobs og Ástú í Reykja-
vík hafí verið fjölskyldumiðstöð í
höfuðstaðnum. Hjá þeim átti frænd-
fólkið alltaf vísa gistingu ef á þurfti
að halda. Þeir era ófáir sem nutu
aðhlynningar Ástu eftir læknisað-
gerðir og sjúkrahúsvist. Öllum þess-
um sjúklingum sínum sinnti hún
af slíkri kostgæfni að stundum varð
tilefni til smástríðni og gamanyrða.
Það voru ekki síst foreldrar mínir
sem urðu þessarar umönnunar að-
njótandi þegar með þurfti enda átti
hún einlæga vináttu þeirra og þakk-
læti.
Enginn átti þó lengur húsaskjól
undir þaki þeirra Jakobs og Ástu
en ég sem bjó þar í fjóra vetur. Það
var mér mikils virði, óframfæmum
unglingi sem í fyrsta sinn kom til
dvalar í höfuðborginni, að geta leit-
að til þess fólks sem ég þekkti og
treysti. Ég var frá upphafí sem ein
af fjölskyldunni og hef verið það æ
síðan.
Ásta tilheyrði þeirri kynslóð
kvenna sem var heima og gætti bús
og bama. Börnum sínum gaf hún
gott veganesti og Jakob reyndist
hún tryggur lífsförunautur. Börn
þeirra Jakobs em fjögur: Þóra, gift
Friðriki Kristinssyni, Þorsteinn
Þröstur, kona hans er Guðrún Óð-
insdóttir, Óskar Matthías, hans
kona er Angela Jakobsson, og Hall-
dór, kvæntur Birnu Guðjónsdóttur.
Bamabömin eru ellefu talsins.
Svo barngóð sem Ásta var að
eðlisfari gat ekki farið hjá því að
hún yrði fyrirmyndaramma. Mörg
barnabamanna hafa um lengri eða
skemmri tíma verið í pössun hjá
Ástu ömmu. Þau tóku við hana því
ástfóstri og töldu sig hafa á henni
þann einkarétt að Jakob afa var
jafnvel bent á að leggja sig eða
hafa sig til vinnu svo að hann yrði
ekki til truflunar. Ásta naut sam-
vistanna við barnabörnin og hjá
henni hygg ég að þau hafi eignast
þann fjársjóð sem mölur og ryð fá
eigi grandað.
Þegar börn Ástu og Jakobs uxu
úr grasi tóku þau að ferðast og
leiðir þeirra lágu víða. Ásta hafði
mikið yndi af þessum ferðalögum.
Hún hafði ágæta frásagnarhæfí-
leika og rifjaði oft upp ferðalög
þeirra hjóna*. Oft höfum við setið
og spjallað um lönd og þjóðir eða
önnur áhugamál og gjarnan farið í
bókaskápinn í leit að frekari fróð-
leik.
Fyrir rúmum áratug hóf fjöl-
skyldan að reisa sumarbústað norð-
ur á Brúarvöllum. Eftir það gerðist
Ástu og Jakob enn tíðfömlla norður
en áður og dvöldu þar stundum
nokkrar vikur í senn, ýmist tvö ein
eða samtímis einhveiju bama sinna.
Það var oft gestkvæmt á Brúarvöll-
um. Það var bæði frændfólk og vin-
ir úr nágrenninu og þeir sem áttu
leið um landið sem þar knúðu dyra
og þáðu veitingar. Jakob og Ásta
heimsóttu einnig frændfólkið í
Svínadalnum og margar stundir
áttu þau og foreldrar mínir hvert í
annars félagsskap í eldhúsinu
heima á Geithömram. Þar var
skrafað og skeggrætt, rifjaðir upp
gamlir tímar, hlegið og galsast.
Þessi litli hópur var tengdur sterk-
um fjölskyldu- og vináttuböndum
en nú hafa tvö stór skörð verið
höggvin í hann með stuttu millibili.
Fyrir rúmu ári gerðu Jakob og
Ásta þá breytingu á högum sínum
að þau seldu húsið sitt í Giljalandi
20, þar sem þau höfðu búið í tvo
áratugi, og keyptu sér íbúð fyrir
aldraða. Þar hugðust þau eyða elli-
árunum. Því miður átti Ásta allt
of skamma viðdvöl þar. Sú mynd
sem ég á í huga mér af Ástu í síð-
asta sinn sem ég sá hana, rúmri
viku fyrir andlát hennar, lýsir henni
vel. Eins og oft áður kom ég til
þeirra Jakobs á sunnudegi. Þegar
ég fór fylgdi Ásta mér fram á stiga-
pallinn til þess að horfa á eftir mér
eins og vani hennar var. Þannig lét
hún góðar óskir fylgja gestum sín-
um úr hlaði. Við hlið hennar stóð
lítill sonarsonur hennar sem var í
heimsókn hjá ömmu og afa. Ekki
óraði mig fyrir því að þetta yrði
okkar hinsta kveðjustund.
Ég votta Jakob, frænda mínum,
og fjölskyldu hans mína dýpstu
samúð og bið Guð að gefa þeim
styrk í söknuði þeirra.
Ástu kveð ég með virðingu og
þökk. Minning hennar lifir og verð-
ur mér alla tíð dýrmæt. Hún var
góð kona.
Kristín Á. Þorsteinsdóttir.
Eftir því sem árin líða fjölgar
óðum þeim vinum og ættingjum
sem hverfa héðan úr heimi. Nú síð-
ast er það góð vinkona, Ásta. Hug-
urinn leitar til baka um nokkra
áratugi. Ég er stödd á Hótel
Blönduósi, ætla að fá far heim að
Torfulæk með rútunni sem er á leið
til Reykjavíkur. Til mín kemur ung
og falleg stúlka, glaðleg í viðmóti,
fáeinum árum eldri, og undrast ég
að hún taki unglingsstelpuna tali,
en þannig var Ásta. Aldrei neitt
kynslóðabil.
Ásta kunni vel að nota þær gjaf-
ir sem lífið gaf henni. Hún fæddist
og ólst upp í fögrum dal, átti góða
foreldra og góða bræður. Á upp-
vaxtarárum hennar var mikið af
ungu fólki í Langadal og gott fé-
lagslíf. Minntist hún þessara daga
með glaðværð og hlýju og hélt
tryggð við þetta fólk og dalinn sinn.
Síðast er ég hitti Ástu hafði hún
orð á því að gaman yrði að hittast
við 100 ára afmæli Holtastaða-
kirkju.
Árin liðu og Ásta hélt áfram að
fá góðar gjafir. Hún giftist góðum
og traustum manni, eignaðist fjögur
mannvænleg börn og síðast en ekki
síst barnabömin sem dvöldust oft
hjá henni og nutu mikils ástríkis
hjá ömmu og afa.
Eftir að við höfðum báðar stofn-
að heimili myndaðist góður vinskap-
ur milli heimilanna sem efldist meir
og meir eftir því sem árin liðu og
margar eru þær ánægjustundir sem
við hjónin höfum átt með Ástu og
Jakob, hvort heldur var á þeirra
fallega heimili, sem bar vott um
gestrisni, snyrtimennsku og hlýlegt
viðmót, eða í sumarhúsinu þeirra á
Brúarvöllum. Einnig var ánægju-
legt að vera með þeim á ferðalögum
utaiilands og innan.
Ásta var vel gefin kona og hafði
næmt auga fyrir því fagra í lífinu.
Hún dáði fagurt landslag og unni
fögrum ljóðum enda vel hagorð sjálf
þótt hún flíkaði því lítið.
Mig langar að setja hér með eina
vísu eftir Ástu sem hún sendi mér
eitt sinn er ég átti við vanheilsu
að stríða.
Eftir þungan vetur kemur vor
sem vefur þig í hlýjum faðmi sínum
þá lífið brosir léttast munu spor
því Ijósið vakir æ í huga þínum.
Góði Jakob. Það er þung raun
fyrir þig og aðra ástvini að missa
þessa góðu konu svo skyndilega,
en aldrei er svo svart yfír sorgar-
ranni, að eigi geti birt fyrir eilífa
trú. Við hjónin sendum ykkur öllum
innilegar samúðarkveðjur. Ásta
mín, far þú í friði, friður Guðs þig
blessi, hafðu þökk fyrir allt og allt.
Sigrún Einarsdóttir.
Sérfræðingar
í blómaslii’cyliiiguin
við öll ta’Lilæri
Skólavöröustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 19090