Morgunblaðið - 15.12.1993, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 1993
Friðar-
sveitir í
tímahraki
MARGT bendir nú til að ekki
takist að mynda tíu þúsund
manna friðargæslusveitir allra
kynþátta til að hafa eftirlit með
fyrstu fijálsu kosningunum í
Suður-Afríku í apríl á næsta
ári, að sögn eftirlitsmanna frá
breska samveldinu. í ljósi þess
hve undirbúningurinn væri
skammt á veg kominn myndi
því einungis gefast um sex
vikna tími til að þjálfa friðar-
gæsluliðanna, ef þeir ættu að
vera tilbúnir fyrir kosningar.
Því gæti svo farið að menn
verði tilneyddir til að treysta á
sveitir suður-afríska hersins og
lögreglunnar til að tryggja ör-
yggi í kringum kosningamar.
Kafbátur
tæmdur
ÞÝSKI kafbáturinn U534, sem
danskir aðilar björguðu af hafs-
botni í Kattegat í ágúst, hefur
nú verið tæmdur. Ýmsar sögu-
sagnir um leynda fjársjóði nas-
ista í bátnum hafa verið afsann-
aðar, því ekkert slíkt hefur
fundist. Björgunin hefur hins
vegar kostað á milli 200 og 300
milljónir íslenskra króna.
Arafat með
efasemdir
YASSER Arafat, leiðtogi Frels-
issamtaka Palestínu, sagði í gær
að trúverðugleiki friðarsam-
komulagsins um Mið-Aust-
urlönd væri í hættu ef ísralear
drægju ekki sveitir sínar til baka
frá Gazasvæðinu og borginni
Jeríkó fyrir 13. apríl. Yitzhak
Rabin, forsætisráðherra ísrales,
hefur dregið í efa að ísraelum
takist að ljúka brottflutningi
heraflans fyrir þann tíma.
Sprenging
í London
TALIÐ er að írski lýðveldisher-
inn beri ábyrgð á sprengju sem
sprakk á jámbrautarteinum
vestur af London í gær. Olli
þetta miklum töfum á lesta-
rumferð frá borginni. Lögregla
í Belfast á Norður-írlandi fann
tæplega fimm hundmð kílóa
sprengju í gær og náðist að
aftengja hana áður en hún
sprakk. Er talið að sprengjunni
hafí verið beint að breskum
hermönnum í borginni. Kona á
áttræðisaldri fékk hjartaáfall
og lést er lögregla tæmdi svæð-
ið þar sem sprengjan fannst.
Gore í Moskvu
Reuter
AL
Var
Gore varaforseti Bandaríkjanna (t.v.) kom í gær til Moskvu til viðræðna við rússneska ráðamenn.
myndin tekin er Víktor Tsjemomýrdín forsætisráðherra tók á móti Gore við komuna til Moskvu.
Hegðun ANC
til skammar
Höfðaborg. Reuter.
F.W. DE Klerk, forseti Suður-Afr-
íku, segir að liðsmenn Afríska
þjóðarráðsins, ANC, hafi valdið
gestgjöfunum í Osló miklum
vanda með ónærgætni sinni er
forsetinn og Nelson Mandela, leið-
togi ANC, fengu friðarverðlaun
Nóbels afhent fyrir skemmstu.
„Þetta var meira en það, þetta
voru vondir mannasiðir", sagði de
Klerk.
Forsetinn sagði í gær að hann
hefði skammast sín fyrir hönd allra
Suður-Afríkumanna er ANC-liðar
hefðu hengt upp veggspjöld sín í
salnum þar sem móttaka verðlaun-
anna fór fram. Þeir hefðu verið beðn-
ir um að taka spjöldin niður. Einnig
hefði það verið smán er nokkrir tug-
ir ANC-manna reyndu að yfírtaka
skrúðgönguna sem efnt var til eftir
athöfnina, þeir hefðu sönglað þar
slagorð sín.
„Mandela olli felmtri hjá gestgjöf-
um okkar þegar hann notaði tæki-
færið í sjónvarpsviðtali til að saka
mig og félaga mína um að vera póli-
tískir glæpamenn. Ég hef ekki áhuga
á að níða niður einstaklinga, reynum
að vera málefnalegir," sagði forset-
inn.
Kveður við nýjan tón í afstöðu Vesturlanda gagnvart Rússum
Wörner viU að NATO sýni
árvekni gagnvart Rússum
^ Kíev. París. Varsjá. London. Tókýó. Reuter.
ÚKRAÍNSKIR menntamenn lýstu í gær vanþóknun sinni á uppgangi
rússneskra þjóðernissinna og árangri þeirra í þingkosningunum i
Rússlandi á sunnudag. Þeir sögðu að hér væri þó í raun um rök-
ræna afleiðingu af aldalöngum tilraunum Rússa til að leggja undir
sig eða drottna yfir nágrannaþjóðum.
Úkraínumenn lýstu ótta við fram- af þráhyggju um að reisa rússneskt
gang flokks þjóðemissinnans Vlad-
ímírs Zhírínovskíjs, Fijálslynda lýð-
ræðisflokksins, en hann hélt hug-
myndinni um stækkun Rússlands á
lofti í kosningabaráttunni. Fór því
hrollur um Úkraínumenn er árangur
flokksins varð ljós en þeir eru ný-
sloppnir undan þriggja alda yfirráð-
um Rússa. Rifjuðu menntamenn
þess vegna upp hvert tímabilið af
öðru í sögu Úkraínu sem einkennist
af ofríki Rússa, allt frá „eilífðar“-
innlimun árið 1654 ogtil nauðungar-
flutninga Jósefs Stalíns, leiðtoga
Kommúnistaflokks Rússlands,
1932-33. Úkraínumenn halda því
fram að með flutningum 7,5 milljón-
um mann hafí Stalín gert tilraun til
að uppræta úkraínsku þjóðina í eitt
skipti fyrir öll.
„Öll saga Rússlands einkennist
ofurveldi - þessar kosningar stað-
festu raunveruleika rússnesks lýð-
ræðis,“ sagði sagnfræðingurinn
Viktor Koval við Reuters-fréttastof-
una. „Öfgarnar hafa verið snar þátt-
ur í lífi Rússa og þeir hafa enn ekki
áttað sig á því að Úkraínumenn eru
sérstök þjóð,“ bætti hann við.
Pólverjar uggandi
Pólskir stjórnmálamenn létu í ljós
áhyggjur í gær með árangur komm-
únista og þjóðernissinna í kosning-
unum í Rússlandi. Andrzej
Zakrzewski, stjómmálaráðgjafí
Lechs Walesa, forseta sagði að úr-
slitin myndu ýta undir hugmyndir
um að endurvekja Sovétríkin. „Út-
þenslustefna hefur orðið ofan á og
ný hætta steðjar að Póllandi því þjóð-
ernissinnar í Rússlandi geta aldrei
orðið okkur Pólveijum vinsamlegir,“
sagði Zakrzewski.
NATO haldi vöku sinni
Douglas Hurd utanríkisráðherra
Breta sagði úrslitin í Rússlandi og
uppgang Zhírínovskíjs ógnvekjandi
í samtali við útvarpsstöðina BBC í
gær. „Yfírlýsingar þessa manns eru
bæði ógnvekjandi og óásættanleg;-
ar,“ sagði Hurd um Zhírínovskíj.
Manfred Wörner, framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins (NATO),
sagði í gær að bandalaginu bæri að
halda hemaðarlegri vöku sinni
vegna aukins stuðnings kommúnista
og þjóðemissinna í Rússlandi.
Hann sagði að út af fyrir sig þyrfti
NATO ekki að breyta um stefnu í
garð Rússlands en með áherslunni
á árvekni gagnvart Rússum kveður
við nýjan tón í yfirlýsingum banda-
lagsins.
Þú ert að missa af jólamyndatökunni
U>
O'
a
V
VI
Nú eru síðustu forvöð að panta jólamyndatökuna, við myndum til
og með 21. des. og skilum öllum myndum og stækkunum fyrir jól.
Jólakortaverðið hjá okkur er 55 %
ódýrara, sjá könnun DV. 28. nóv.
f okkar myndatökum er innifalið að allar myndir eru stækkaðar og
fullunnar í stærðinni 13 x 18 xm að auki 2 stækkanir 20 x 25 cm og
ein stækkun 30 x 40 cm í ramma
Verð frá kr. 12.000,oo
Ljósmyndastofan Myn sími: 65 42 07
Bama og fjölskyldu ljósm. sími 677 744
Ljósmyndastofa Kópavogs sím 4- 30 20
Zhírínovskíj og flokk-
urinn eitt og hið sama
Moskvu. Frá Lárusi Jóhannessyni, fréttarítara Morgunbiaðsins.
ÞAÐ ER ekki flottræfilshættinum fyrir að fara í aðalstöðvum Frjáls-
lynda lýðræðisflokksins í Moskvu. Þrátt fyrir að flokkurinn sé nú að
öllum líkindum sá stærsti í landinu eru skrifstofurnar aðeins nokkur
herbergi í gömlu, illa útlitandi húsi. Gengið er upp tröppur framhjá
veggjum þöktum spjöldum af leiðtoga flokksins og sigurvegara kosning-
anna Vladimír Volfovitsj Zhírínovskíj. Á hæðinni fyrir neðan aðalskrif-
stofurnar er verslun með ýmsan varning sem er í uppáhaldi hjá ungu
kynslóðinni svo sem leðurjakka og þungarokkstónlist.
Inni verður fyrir mér ungur maður
sem spyr mig erinda. Ekki þýðir að
inna eftir leiðtoganum því Zhír-
ínovskíj hafði ég séð bruna burt á
leið minni að húsinu. 1 blárri Bens-
bifreiðinni var hann einn aftur í en
auk bílstjóra mátti grilla í þrekvaxinn
lífvörð frammí. Á eftir kom svo al-
þjóðleg hersing blaðamanna sem
greinilega hafði beðið Zhírínovskíjs
fyrir utan og hélt í humátt á eftir
honum út strætið.
Hvert var Vladimír Volfovitsj að
fara? „Hann heldur alþjóðlegan
blaðamannafund innan stundar“ var
svarið.
Mig langar að hitta skrifstofu-
stjórann hér og leggja fyrir hann
nokkrar spurningar? „Hann er úti
en þú færð allt sem þú þarft er Vlad-
imír Volfovitsj heldur sinn fund.“
Það er gestkvæmt á skrifstofunum
en við öllum spurningum fæst sama
svarið: „Vladímír Volfovitsj getur
svarað þessari spumingu. Drífðu þig
á blaðamannafundinn og hittu næsta
forseta Rússlands," heyrist í ungri
konu. Það hvarflar að mér að Zhír-
ínovskíj sé flokkurinn og öfugt. Hver
getur nefnt fimm af forystumönnum
Fijálslynda lýðræðisflokksins í Rúss-
landi?
Á Radison Slavjanskaja hótelinu
þar sem blaðamannafundur Zhír-
ínovskíjs er haldinn er ijölmenni enda
maðurinn sá frægasti í heimi þessa
dagana. Hjá honum sitja nokkrir
forystumenn flokksins sem flestir
viðstaddir eru að sjá í fyrsta skipti.
Zhírínovskíj stígur í pontu og hefur
framsögu. Hann ítrekar skuldbind-
ingu sína við lýðræðið. Allt er í sátta-
tón, Borís Jeltsín er forseti sem velur
ríkisstjórn. Það mun ekki standa á
Zhírínovskíj að taka þátt í henni sé
það vilji forsetans, verði hann í
stjómarandstöðu mun hann virða
allar leikreglur lýðræðisins. Hann
fagnar samþykkt nýrrar stjómar-
skrár, nú hafi Rússar loks vikið sér
undan oki kommúnisma, ekki svo að
skilja að hann útiloki samstarf við
þá, „Ég útiloka ekki samstarf við
neinn“. Önnur ríki geta verið alveg
róleg, útþenslustefna er ekki á dag-
skrá. Þó er á Zhírínovskíj að skilja
að mörg fyrrum • lýðveldi Sovétríkj-
anna muni vilja inngöngu á ný. Hann
bendir einnig á að stöðva þurfi um-
skipti hergagnaiðnaðarins til borg-
aralegra þarfa um tíma. Um gyð-
ingahatur er það að segja að slíkt
eru bara hugarórar blaðamanna, á
lista flokksins vítt og breitt um land-
ið sé fólk af mismunandi uppruna.
Um hugsanlegt forsetaframboð á
næsta ári tekur Zhírínovskíj fram
að það sé undir forseta landsins kom-
ið hvenær kosið sé, jafnvel ekki fyrr
en 1995. Hann fer þó ekki dult með
að hann hyggist bjóða sig fram og
að sigurinn sé vís.