Morgunblaðið - 22.01.2000, Blaðsíða 8

0001 Hf- F1603
8 LAUGARDAGUR 22. JANUAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Örvæntingarfull leit að nýjum leiðtoga Samfylkingar á enda:
Sjáið þið bara hvað þetta er bjart, það er bara ekkert inni sem skyggir á.
Neyðaráætlanir fyrir menningarstofnanir
Menningar-
verðmæti
gætu glatast
María Karen Sigurðardóttir
Komið er út rit sem
inniheldur leið-
beiningar um
hvernig á að undirbúa
neyðaráætlun fyrir
menningarstofnanir. Rit-
ið er frá Kanada og hafa
María Karen Sigurðar-
dóttir og Sigurjón Baldur
Hafsteinsson þýtt það og
staðfært. Klukkan 11.30
hinn 25. janúar nk. verð-
ur kynning í Norræna
húsinu þar sem fjallað
verður um hvernig menn-
ingarstofnanir geti staðið
að gerð neyðaráætlana.
María Karen var spurð
hvort ekki væri til neitt
slíkt á íslandi?
„Nei, það eru engar
áætlanir til í landinu um
björgun menningarverð-
mæta. Þegar eitthvað gerist,
hvort sem það er minni háttar
slys, eldgos eða snjóflóð þá get-
ur sú staða komið upp að söfn
verði fyrir þessari vá. Þá er
auðvitað byrjað á því að bjarga
mannslífum. Þar næst er hugað
að menningarverðmætum. Þá
þarf að meta ástandið og hvað
hefur gerst og gera áætlun í
samræmi við aðstæður. Enn
sem komið er hafa ekki alvar-
legar hlutir gerst í þessum efn-
um - og þó! Þegar snjóflóð varð
á Flateyri 1995 þá varð safna-
húsið þar fyrir flóðinu og grip-
irnir frá Byggðasafni Vestfjarða
fóru á víð og dreif, það náðist að
bjarga einhverju."
- Hvernig á að vinna neyðar-
áætlun fyrir menningarstofnan-
ir?
„Byrjað er á að gera sér
grein fyrir staðsetningu, hvort
hætta sé á flóðum, snjóflóðum,
hvort jarðhræringar séu á
svæðinu. Því næst er spurt
hvort þak og jafnvel háaloft á
byggingu sé hætt við leka, hvort
safngripir séu geymdir á þess-
um stöðum. Einnig er ástæða til
að velta fyrir sér hvort reyk-
skynjari sé í byggingunni, hita-
skynjari, brunaboði, slökkvi-
tæki, raka- eða vatnsskynjari,
hvort sjálívirkur slökkvibúnað-
ur sé fyrir hendi og í framhaldi
af þvi hvort þessi búnaður sé
skoðaður reglulega og prófaður
og viðhaldið samkvæmt reglu-
gerðum. Þegar búið er að fara
yfir þetta allt saman þá áttar
maður sig betur á hver aðstaða
safnsins eða stofnunarinnar sé
og þá er hægt að gera ráðstaf-
anir í kjölfarið."
- Hvernig sýnist þér íslensk
söfn og stofnanir standa í þess-
um efnum?
„Það er upp og ofan. Kannski
er það vegna þess að öll söfn á
landinu eru meira og minna
undirmönnuð. Úti á landi sér
kannski ein mann-
eskja um heilt safn
fyrir ákveðið svæði og
það segir sig sjálft að
hún kemst ekki yfir
allt sem gera þarf. Þá
fer maður að velta því
fyrir sér hvort það sé í raun
hlutverk hins opinbera að huga
betur að þessum verðmætum.
Við yrðum ansi fátæk ef allt
þetta sem við höfum safnað
saman gegnum aldirnar færi.
Þessar stofnanir eru líka oftast
í fjársvelti og lenda fyrstar und-
ir niðurskurðarhnífnum, ef þarf
að skera niður fjárhagslega.
► María Karen Sigurðardóttir
fæddist 1969 á Akranesi. Hún
lauk prófi í vélsmíði frá Fjöl-
brautaskóla Vesturlands 1988 og
lauk tæknistúdentsprófi frá
sama skóla 1991 og BS-prófi í
forvörslu frá Konservatorskolen
í Kaupmannahöfn. Man'a starf-
aði við Árbæjarsafn við forvörslu
m.a. um tíma en er nú forvörður
á Ljósmyndasafni Reykjavíkur.
Marfa Karen er gift Jóni Kalman
Stefánssyni rithöfundi og eiga
þau einn son.
Þess vegna skortir á viðunandi
geymslurými þannig að hægt sé
að hlúa að þessum verðmætum
samkvæmt kröfu um varðveislu.
Það vill oft verða að stofnanir fá
ekki peninga til þess að koma
upp almennilegum geymslum og
því er iðulega verið að geyma
menningarverðmæti víða um
bæi eða sveitir við vægast sagt
mismunandi aðstæður. Ef mað-
ur fer að hugsa um endingar-
tíma safngripa og verðmæta þá
þarf að vera ákveðið hita- og
rakastig í geymslunum svo mun-
irnir endist lengur. Upp á þetta
vantar mikið. Sem dæmi get ég
nefnt ljósmyndir, ef þær eru
geymdar við mínus 20 gráður og
um 20% raka þá endast þær í
allt að þúsund ár, en ef þær eru
við 24 gráður á celsíus og 40%
raka þá endast þær innan við
hundrað ár. Þetta segir sína
sögu.“
-Eru uppi ráðagerðir um að
dreifa þessu nýja riti?
„Já, ég dreifí því á kynningar-
fundinum í Norræna húsinu en
þeir sem ekki komast á fundinn
geta haft samband við Ljós-
myndasafn Reykjavíkur og
fengið eintak. Ljósmyndasafnið
gefur ritið út og afhendir það
endurgjaldslaust til þeirra sem
áhuga hafa á að eiga það.“
- Hver samdi þetta
kandíska rit?
„Það er gefið út af
Canadian Conservat-
ion Instetute og
Canadian Heritage en
enginn ákveðinn aðili
er látinn heita höfundur."
- Var erfitt að staðfæra ritið?
„Já og nei - við reyndum að
bæta inn í íslenskum veðurfars-
aðstæðum og svo slepptum við
ýmsu sem ekki á við hér, svo
hvirfilbyljum og skógareldum.
Það er von okkar að fólk sýni
þessu riti áhuga og það komi að
einhverju gagni.
Huga þarf
að aðbúnaði
menningar-
verðmæta