Skírnir - 01.01.1832, Blaðsíða 99
þau opt útlögö úr einu máli á annatt, svo a)I sá, er
kann eitt af þeim almennari málinn (svosem Islendíngr,
ef Dönsku skilr) getr á f>vl lesiö J>aB bezta af slikum
verkum. Hinn flokkrinn: visi-ritin, útheimtir meiri upp-
lýsingu og hefir J>vi færri lesendr; hann á sérílagi heima
í hinum læriíu- og þjófi-skólunum, og yfírgrípr 1) J>au
vísindi, er öllum eru sameginlig, og sérhvör, sem upp-
lýstr vill heita, veriír að bera skynbragS á (humaniora —
tnannvisindi ?); Jrnrtil heyrir málfræði, náttúrufræði,
stærSafræiii, sagnafræiíi og heimspeki; 2) J>au vísindi,
er hinn einstaki eptir sinni sérligu stöiSu veriír aö legg-
ja meiri ástund á: læknisfræiii, lögfræisi, guðfræisi. ÖIl
J>essi visindi bera miklu minni keim af föðurlandi eiSr
höfundi, enn hinn fyrri flokkrinn, J>vi |>eir IærSu, livar
sem eru, hafa einsog J>egjandi tekiiS sig saman um, aiS
leita hins sanna og rétta, og láta engin hjálparmeSöl til
upplýsingar [>arum ónotuB, er annara verk yfír sama
efni gefiB geta; slikar bækr eru og sjaldnar útlagSar,
J>vi flestir, er J>ær aB öBru leiti brúkaS geta, skilja ogsvo
J>au mál hvari J>ær eru skráfiar. Eptir aS mentaySkarinn
fyrst hefír fengið hina almennu upplýsingu, getr hann
meS meira sjálfstrausti slegiB sér aS J>eirri visindagrein,
er tilhneigíngin honum býSr, og livarmeS hann i em-
bættum óskar aS verða mannligu samkvæmi til gagns.
Héraf eru fjögur höfuðkyn, er hvört um sig hefír sitt
aS athuga. Skólakennarinn J>arf sérilagi aS abla sér
dýpri J>ekkingar i J>eirri af enum framantöldu vísinda-
greinum, er hann á aB kenna og fylgja hennar fram-
förum. Læknirinn J>arf aS gjöra sér kunnar hinar beztu
uppgötvanir í sinni yðnisgrein, hvar sem gjörðar eru.
Hinn lögfróBi getr ekki veriS án J>ekkíngar um öll ný
lagaboB, og héraSlútandi umbreytíngar i sínu föSurlandi,
og prestinum ættu ei aB vera ókunnar enar stóru fram-
farir, er mannlig skynsemi árliga tekr, i aö gjöra sér
skiljanliga og tileinka sér ena guðligu.
O*)