Skírnir - 01.01.1894, Qupperneq 65

Austurríki og Ungverjaland.
65
Jarðskjálptar voru afarmiklir á Suður-Ítalíu seint á árinu, beggja
megin við Messínusund. Sumstaðar hrundu hús hundruðum saman, og
manntjðn varð mjög mikið. í rústum kirkju eiunar í Calabríu fundust
48 lík, en 150 undir öðrum húsum í sama bænum. Er það að eins tii dæmis
tekið um manntjðnið.
Austurríki og Uugverjaland. Máli því, er getið er um í síðasta
Skírni, að höfðað hafi verið gegn leynifjelagsmönnum í Bæheimi, lauk
svo, að af 77 möunum, er ákærðir voru út af raorði skóarans í Prag, sem
komið hafði upp um fjelagið, voru að eins tveir sýknaðir.
Nokkrar óeirðir áttu sjer stað í þessum ríkjum á árinu 1894. Verk-
fall mikið varð um vorið við kolanámana i Frankenau og Ostran og varð
út úr því bardagi railli lögregluliðsins og verkamanna. Ýmsir verkamenn
voru drepnir og rnargir særðir. — Á Ungverjalandi gerðu sósíalistar upp-
hlaup mikið um vorið i bænum Hod Mezö Vasarhely. Eptir harða rimmu
og mikið mannfall vann lögregluliðið og herliðið loks sigur. — AUmiklar
óeirðir urðu og í Siebenbiirgen milli Ungverja og Búrnena. Rúmenum
þar likar illa að vera Ungverjum undirgefnir, en vilja sameinast löndum
sínum í Rúmeníu. Nokkrir foringjar þeirra voru handteknir og landráðR-
mál höfðað móti sumum þeirra.
Allmikið bar á deilum út af borgaralegu hjónabandi milli stjórnar-
innar í Ungverjalandi, sem er frjálslynd, og efri málstofu þingsins þar.
Stjórnin hafði lagt frumvarp fyrir þingið þess efnis, að allir skyldu kvæn
ast borgaralega, ef hjónabandið ætti að vera löglegt, en auðvitað var
mönnum í sjálfsvald sett, að fá blessun kirkjunnar lýst yfir hjónabandi
sínu. Frumvarpið var samþykkt í neðri málstofunni, en fellt i hinni efri,
þar sem klerkar og aðalsmenn eiga sæti. Voru klerkar því einkum mót-
fallnir, og ætluðu menn, að mótspyrna þeirra gegn frumvarpinu ætti rót
sína að rekja til kaþóiska ílokksins í Austurríki. Svo lagði Dr. Wekerle,
stjórnarformaðurinn, frumvarpið fyrir þingið af nýju; neðri málstofan sam-
þykkti það eins og áður, en með þvi að ganga mátti að þvi víau, að efri
málstofan mundi sitja fast við sinn keip, þá vildi Wekerle fá leyfi keÍBar-
ans til þess að fá frumvarpið samþykkt með valdi á þann hátt, að bæta
svo mörgum mönnum við i efri málstofuna, að nægur atkvæðafjöldi feng-
ist. Dað vildi keisarinn ekki, svo Wekerle sagði af sjer. Keisarinn reyndi
þá að fá stofnað nýtt ráðaneyti, sem hefði meiri hluta þingsins á sínu
bandi. En það tókst ekki. Frjálslyndi flokkurinn, sem er í meiri hluta
Sklrnir 1894. 5