Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.1988, Blaðsíða 6

6
FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST 1988.
Viðskipti
Hundruð bílaleigubíla senn
til sólu eftir lélegt sumar
Sumarið hefur verið lélegt hjá bílaleigunum. Útlit er fyrir að um 200 bílaleigubílar verði til sölu í haust.
DV-mynd KAE
Helstu bílaleigur landsins hvggja á
kröftugan samdrátt á næstu vikum
eftir lélegt sumar. Stærsta bílaleiga
landsins, Bílaleiga Akureyrar sem
veriö hefur rnÖS-^m -300 bíla flota í
mörg ár, ætlar~að"-fækka í 200 bíla.
Bílaleigan Geysir, meö um 140 bila,
ætlar að minnka viö sig um 40 til 50
bíla. Bílaleiga Flugleiöa, með um 150
bíla, ætlar aö selja um 40 bíla í haust
og óvíst er um frekari bílakaup
næsta vor.
Vertiðin of stutt
„Vertíðin er einfaldlega of stutt.
Hún stendur núna yfir í 6 vikur, frá
byrjun júlí fram í miöjan ágúst. Viö
stækkuðum bílaflota okkar fyrir
sumarið. En dæmið er einfalt, við
þurfum aö minnka flotann aftur,"
segir Haraldur Gunnarsson, annar
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjódsbækurób. 20-25 Bb
Sparireikningar
3jamán. uppsógn 22-25 Bb
6 mán. uppsbgn 23-26 Bb
12mán. uppsogn 24-28 Ab
18mán. uppsogn 34 Ib .
Tékkareikningar, alm. 8-12 Bb
Sértékkareikmnqar 10-25 Bb
Innlán verðtryggð Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 2 Allir
6mán. uppsogn 4 Allir
Innlánmeðsérkjörum 20-34 Sb
Innlángengistryggð
Bandarikjadalir 7.25-8 Vb
Sterlingspund 9.75-10.50 Vb
Vestur-þýskmork 4-4.50 Vb.Sp
Danskar krónur 7.50-8,50 Vb.Ab
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennirvixlar(forv.) 33-34 Sp.Úb
Viðskiptavixlar(forv.)(1) kaupgengi
Almennskuldabréf 34-41 Sp
Viðskiptaskuldabréf(1) . kaupgengi Allir
Hlaupareikningar(vfirdr.) 35-38 Sp
Utlan verðtryggð
. Skuldabréf 9-9,50 Sp.Bb
Utlán til framleiðslu
Isl. krónur 34-37 Úb.Lb,- Sb.Sp
SDR 9-9.75 Lb.Úb,- Sp
Bandarikjadalir 10.25-11 Úb.Sp
Sterlmgspund 12,75- 13.50 Úb.Sp
Vestur-þýsk mórk 7-7,50 Allir nema Vb
Húsnæðislán 3.5
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 56,4 4.7 á mán.
MEÐALVEXTIR
óverðtr. ágúst 88 41.0
Verðtr. ágúst 88 9.5
VÍSITÖLUR *
Láhskjaravisitala ágúst 2217 stig
Byggingavisitalaágúst 396 stig
Byggingavisitala ágúst 123.9stig
Húsaleiguvisitala Hækkaði 8% . júli.
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Ávoxtunarbréf 1,7526
Einingabréf 1 3,239
Einingabréf 2 1.858
Einingabréf 3 2.069
Fjolþjóðabréf 1,268
Gengisbréf 1.511
Kjarabréf 3.228
Lifeyrisbréf 1 628
Markbréf 1.695
Sjóðsbréf 1 1.555
Sjóðsbréf 2 1.379
Tekjubréf 1.545
Rekstrarbréf 1.2718
HLUTABRÉF
Soluverð að lokinni jofnun m.v. 100 nafnv.:
Almennar tryggingar 115 kr
Eimskip 269 kr.
Flugleiðir 240 kr.
Hampiðjan 116 kr.
Iðnaðarbankinn 168 kr.
Skagstrendmgur hf. 158 kr.
Verslunarbankinn 120 kr.
Útgerðarf. Akure. hf. 123 kr.
Tollvörugeymslan hf. 100 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge. Búnaðarbanki og Samvinnubanki
kaukpa viðskiptavíxla gegn 31 % ársvöxt-
um og nokkrir sparisj. 30,5%.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb= Búnaðarbankinn, lb = lðnaðar-
bankinn, Lb = Landsbankinn, Sb =
Samvinnubankinn, Úb= Útvegsbankinn,
Vb = Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.
Nánari upplýslngar um peningamarkað-
inn birtast i DV á fimmtudögum.
eigandi Bílaleigunnar Geysis.
Að sögn Haralds er miklu minna
um aö ferðamenn, sem komið hafa
inn af götunni til að fá bíl, hafi skilað
sér til bílaleiganna. Og undir þetta
taka aðrir bílaleigumenn.
ísland að detta út af kortinu
sem ferðamannaland?
„Þessir ferðamenn hafa ekki skilað
sér þetta sumarið. Þess vegna voru
bæði mai óg júní lélegri mánuðir en
áður," segir Skúli Ágústsson, einn
eigenda Bílaleigu Akureyrar.
Og Skúli bætir við: „Raunar held
ég að það sé komið að þáttaskilum
hjá bílaleigunum og öörum þeim sem
selja erlendum ferðamönnum þjón-
ustu sína eftir þetta sumar. Menn,
sem selt hafa fyrir okkur í útlöndum,
segjast leggja miklu minni áherslu á
ísland. Það sé ekki endalaust hægt
að kynna fyrir útlendingum tugi pró-
senta veröhækkanir á hverju ári.
Þeir segjast enn fremur telja að ís-
land sé aö detta út af kortinu vegna
dýrtíðar hér."
Útlendingar fá minna fyrir
peningana hérlendis
Skúli segir enn fremur að þetta
skiljist betur þegar útlendingar geti
farið út að borða á veitingahúsum
hérlendis tvisvar fyrir sömu upphæð
og dygði fyrir sex tii sjö máltíðum
erlendis. Þaö sama á við bílaleigubíl-
ana. Þeir fá bíl erlendis í fimmtán til
átján daga fyrir sama verð og dugir
fyrir bíl í sex til sjö daga hérlendis.
„Þessi stöðuga verðbólga, hár fjár-
magnskostnaður og dýrtíð hélendis
gerir það að verkum að við íslending-
ar erum ekki lengur samkeppnis-
færir við önnur lönd,“ segir Skúli.
Hann segist enn fremur verða var
við að sölumenn og aðrir sem hafi
tekið bíla á leigu séu að semja við
fyrirtæki sín um að leigja þeim
einkabíla sína.
Bílaleiga Flugleiða
Grétar Kristjánsson, forstöðumað-
ur bílaleigu Flugleiða, segist taka
undir orð annarra um að samdráttur
hafi verið í sumar hjá bílaleigunum.
„Verðlag og veðurfar ræöur þar
mestu um aö mínu mati. Eins
skemmdi verkfallið í vor mjög fyrir.
Margir hættu við að koma til ís-
lands. Þess vegna var júní lélegur
hjá öllum,“ segir Grétar.
-JGH
Opinber fyrirgreiðsla hugsanleg til smábátaeigenda í kaupleiguerfiðleikum:
Kaupleigur taka fasteigna-
veð fyrir lánum sínum
- Milli 40 og 50 smábátar eru skráðir á kaupleigur
Allmargir smábátaeigendur
munu nú eiga í miklum erfiöleik-
um með að standa viö skuldbind-
ingar sínar af kaupleigusamning-
um sem þeir stofnuðu til á síðasta
ári og í byijun þessa árs. Hafa
kaupleigurnar þegar leyst nokkra
báta til sín.
í vor munu á milli 40 og 50 bátar
hafa verið skráðir á kaupleigufyr-
irtæki en alls munu um 1500 smá-
bátar vera í eigu félaga í Landssam-
bandi smábátaeigenda. Kaupleigu-
bátum hefur ekki fjölgaö síðan
enda hrun í greininni. Munu marg-
ir þessara sjómanna eiga í hinum
mestu erfiðleikum nú. Mikill aílas-
amdráttur hefur orðið í ár en góður
afli undanfarna vertíða stuðlaði að
bjartsýni manna og hvatti marga
til að fara út í svona útgerð á, að
því er viröist, hæpnum forsendum.
Talið er að hjá smábátum hafi orð-
ið um 30 til 40% aflasamdráttur frá
því í fyrra.
Samrýmist fasteignaveð
kaupleigunni?
Þau kaupleigufyrirtæki, sem lán-
að hafa til smábátaútgerðar, hafa
verið ásökuö fyrir að kynna sér lit-
ið forsendur útgerðarinnar og í
staö þess að krefjast raunhæfra
afborgunaráætlana, sem staðist
geti rekstrarlega, hafi fyrirtækin
gulltryggt sig með fasteignaveðum.
Veð í öðru en leigumuninum
sjálfum tíðkast ekki í öðrum lönd-
um heldur er einfaldlega ekki lánaö
vegna tækisins ef það er ekki talið
geta staðiö undir afborgunum.
Fulltrúar kaupleiganna játa aö
fasteignaveð séu tekin fyrir skuld-
bindingum. „Við höfum fasteigna-
veð að baki flestum þessum skuld-
bindingum vegna báta,“ sagði
Kjartan G. Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Féfangs hf. Sveinn
Hannesson, framkvæmdastjóri
Lýsingar hf„ sagði að ef bátakaupin
væru fjármögnuö að fullu þá væri
baktrygginga krafist. Það' væri
þeirra vinnuregla.
Þórður Yngvi Guðmundsson,
framkvæmdastjóri Lindar hf„
sagði að þaö væri „prinsippatriði“
hjá þeim að lána ekki nema út á
hlutinn sjálfan og íjárhagslegan
styrk viðkomandi aðila. Sagði hann
að það væri eðli kaupleigu sem er
ekki fjárfesting á grundvelli veðl-
ána.
Leitað erlendra lána til
bjargar
„Það er ætlunin að leita erlendra
lánamöguleika til að lengja lánin
hjá þessum mönnum,“ sagði Örn
Pálsson, framkvæmdastjóri Lands-
sambands smábátaeigenda. Flest
kaupleigulánin eru til þriggja til
fimm ára og þykir mönnum ljóst
að ekki sé hægt að greiða upp jafn-
dýran hlut sem trillu á þeim tíma.
Dýrustu bátarnir, sem keyptir hafa
verið vegna kaupleigu, kostuöu á
bilinu sex til sjö milljónir. Örn
sagði að vitaskuld væri óljóst hvort
tækist aö fá lán enda framtíð er-
lendrar lántöku óviss. Sagöi Örn
aö leitað hefði verið til sjávarút-
vegsráðuneytisins um aðstoð við
að afla lána.
Þá hafa kaupleigurnar þurft að
gera einhverjar breytingar á sum-
um samningum og til bóta fyrir sjó-
menn - það er þá hægt að veðja á
næstu vertíð. Þykir sumum þetta
vera merki um sveigjanleika kaup-
leiganna en aðrir segja þetta bara
gálgafrest.
Kunnáttuleysi kaupleiga á
sjávarútvegi?
Vegna stærðar kaupleigufyrir-
tækjanna og umfangs má ráða að
fjármagn til kaupleigu vegna smá-
báta muni ekki hafa teljandi áhrif
á afkomu fyrirtækjanna. Um síð-
ustu áramót var fjármagn kaup-
leiganna hátt á fimmta milljarð.
Menn hafa þó kvartaö yfir kunn-
áttuleysi þessara fyrirtækja og
segja að þau skilji t.d. ekki eðli út-
gerðar, þ.e.a.s að aflabrögð eru
sveiflukennd, takmarkanir vegna
kvóta og að langan tíma taki fyrir
byrjendur að ná tökum á starfinu.
Því hafi þau gert samninga við að-
ila sem ekki gátu staðið undir þeim.
Þessu mótmælti reyndar Kjartan
G. Gunnarsson harðlega og sagði
að fjórum af hverjum fimm, sem
lán vildu til smábátaútgerðar, væri
hafnað.
Það eru þrjú fjármögnunar- og
kaupleigufyrirtæki sem lána vegna
skipakaupa. Glitnir hf. ér meö er-
lenda aðila í stjórn sinni og má því
ekki lána til skipakaupa. Þeir hafa
hins vegar lánað vegna tækja-
kaupa.
27% af heildarfjármagni Lindar,
sem er um einn milljarður, hefur
farið í fjármögnunar- og kaupleigu
vegna sjávarútvegs. Lind er reynd-
ar með erlenda menn í stjórn og
því er Samvinnusjóöur íslands lát-
inn fjármagna kaupleigu vegna
smábáta en Þórður Yngvi taldi að
um 10 til 15 bátar væru í eigu fyrir-
tækisins.
Lýsing hf. á 18 báta núna en að
sögn Sveins Hannessonar hefur
fyrirtækið leyst til sín tvo báta,
einn í fyrra og einn í ár. Sagði hann
að þeir hefðu báðir verið endur-
leigðir. Um 9% af samningum Lýs-
ingar er í sjávarútvegi, 2,5% í bát-
um og 6,6% í tækjum.
Sömu vandamál hjá öðrum
lánastofnunum?
„Ég skil ekki hvaða tal þetta er
alltaf um kaupleigur. Ef vandamál
ættu aö vera hjá okkur væri það
alveg eins hjá öðrum lánastofnun-
um,“ sagöi Kjartan G. Gunnarsson
hjá Féfangi. Hann sagði að vanskil
hjá þeim væru svipuð og hjá öðr-
um. Þeir hefðu þó ekki þurft að
leysa neina báta til sín en þó orðið
að semja við tvo aðila vegna erfiö-
leika þeirra. Þeir hafa nú 18 báta á
sínum snærum.
-SMJ