Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.1988, Blaðsíða 10

10
FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST 1988.
Utlönd
Sljóm Sósíalistaflokksins
i Burnia
Stjórnvöld í Burma hafa látið und-
an þrýstingi íbúa landsins og til-
kynnt að löggiafarþingið muni koma
saman til sérstaks neyðarfundar 12.
september til að ákvarða hvort leggja
eigi framtíö einræðisstjórnar sósía-
listaflokksins í hendur almennings.
Ef þingið ákveöur að láta fara fram
þjóðaratkvæðagreiðslu um tillögur
um fjölflokkakerfi yrði hún að öllum
líkindum haldin í október. Maung
Maung, nýsettur forseti, sagði í gær
að tæki aimenningur þá ákvörðun
að fjölflokkakerfí skyldi tekið upp
færu kosningar fram eins fljótt og
auöið væri.
Þrátt fyrir þessar yfirlýsingar
stjórnvalda telja margir fréttaskýr-
endur að stjórnvöld hafi e.t.v. tekið
of seint við sér. Róstur héldu áfram
í landinu í morgun og allsherjarverk-
fall lamar allt atvinnulíf í Rangoon,
höfuðborginni. Mótmælendur krefj-
ast tafarlausrar afsagnar ríkisstjórn-
arinnar -og að Sósíahstaflokkurinn
verði leystur upp.
Einræði í aldarfjórðung
Burma hefur verið undir einræðis-
stjórn Sósíahstaflokksins frá því í
mars árið 1962 þegar Ne Win steypti
borgaralegri stjórn U Nu forsætis-
ráðherra. Frá því landið fékk sjálf-
stæði frá Bretum, árið 1948, og þar
Á Bakkastæði við
Tryggvagötu kostar
klukkutíminn 30 kr.
og 40 kr. í Kolaporti.
Á Tollbrú kostar
hálfur dagur 80 kr.
og heill dagur 150kr.
Bílastæðasjóður
Reykjavíkurborgar
Mótmæii í Burma héldu áfram í morgun. Þessir stúdentar mynda með sér orðið lýðræði þar sem þeir mótmæla
einræði sósíalista í Rangoon, höfuðborginni. Simamynd Reuter
til herinn tók völdin í sínar hendur
ríkti þingræði í landinu. U Nu var
forsætisráðherra nærfellt allan tím-
ann en vaxandi óánægja með stjórn
hans leiddi til þess að Ne Win tók
við og sat við völd í 26 ár.
Þremur mánuöum eftir valdatök-
una stofnaði herinn Sósíalistaflokk
Burma og bannaði aila aðra stjórn-
málaflokka. Árið 1974 var samþykkt
stjórnarskrá landsins sem enn er í
gildi og samkvæmt henni er flokkur-
inn einráður.
Sósíahstaflokkurinn undir forsæti
Ne Win lofaði „búrmönskum sósíal-
isma“, að mestu leyti grundvölluöum
á búddatrú. Sósíalismi í Burma hvet-
ur th sameignarskipulags þjóðfélags-
ins og baráttu almúgans gegn kapít-
ahsma. En heimspekin að baki hon-
um er byggð á búddatrú; óstöðug-
leika og breytileika.
Stjómvöld í Burma hafa lagt
áherslu á að halda sósíalismanum í
landinu aðskildum frá marxisma og
segja að hið besta úr marxisma skuli
tekið upp í Burma. Æðsta valdið er
í höndum löggjafarsamkundu sem
ráða skal ríkjum í nafni fólksins.
Forsetinn er æðsti maður landsins
og í stjórnartíð Ne Wins gegndi hann
bæði embætti forseta og flokksfor-
manns. í hans höndum var því vald-
iö.
Sósíahsminn í landinu er einráður.
Allt efnahagslíf er þjóðnýtt og fjöl-
miðlar voru teknir í þjónustu ríkis-
ins. Þó að ekki sé um samyrkjubú
að ræða í landbúnaði eiga bændur
engra annarra kosta völ en að selja
ríkinu afurðir sínar.
Burma var eitt sinn meðal ríkustu
þjóða Asíu. Vegna óstjórnar og ein-
angrunar í tíð Ne Wins er þaö nú
talið meðal þeirra vanþróuðustu
samkvæmt skilgreiningu Sameinuðu
þjóöanna. Árstekjur íbúanna voru
670 dollarar árið 1960 en í fyrra voru
/ ihi ÍLFA / 1 - » IÁNI r JÐ,„ /
$ PORl FBILL OGI 5PIT1 BATU R
þær 197 dollarar. Erlendar skuldir
Burma eru nú taldar nema þremur
mihjörðum dollara.
Einangrun landsins er nær alger.
Landamærin eru lokuð og samskipti
við nágrannaríkin lítil sem engin.
Stjórnvöld hafa haldið sig utan póli-
tískrar baráttu stórveldanna en
haldið góðum tengslum við Kína.
Fréttaskýrendur telja aö samband
Burma og Kína hafl kólnað á fyrri
hluta þessa áratugar vegna stuðn-
ings Kínverja við kommúnista í
Burma en sá stuðningur hefur smám
saman minnkað.
Hið ríkjandi þjóðarbrot í Burma
eru Burmar. Þeir eru taldið um 70
prósent ríflega 38 milljóna íbúa. Hin
þrjátíu prósentin eru margs konar
önnur þjóðarbrot sem alla tíð hafa
barist fyrir sjálfstæöi. í norðri ráða
kachinar, vesturhlutinn er að mestu
byggður chin- og arkenese-ættbálk-
unum, í suðri eru shanar og karenar
byggja suðausturhlutann.
Burmar eru ráðandi í stjórnmálum
en í flestum ríkisstjórnum síðan
sjálfstæði var lýst yfir hafa setið full-
trúar minnihlutahópa. Flestir íbú-
anna eru búddatrúar en nokkrir
minnihlutahópanna eru ýmist
kristnir eða múhameðstrúar.
Stjórnarandstaða minnihlutahóp-
anna, s.s. sjálfstæðishreyfing kac-
hena og frelsisher karena, hefur ekki
ógnað einræði sósíalista svo orð sé á
gerandi. Kommúnistar og stjórnar-
hermenn hafa marga hildi háð en
hernum hefur ekki tekist að brjóta á
bak aftur andstööu kommúnistanna.
Það eru stúdentar og munkar sem
borið hafa hitann og þungann af
þeim róstum sem geisað hafa í
Burma mestan hluta þessa árs. Báðir
þessir hópar eiga aö baki langa sögu
mótmæla gegn einræði sósíahsta en
þaö er ekki fyrr en nú aö þeir virð-
ast hafa náð undirtökunum. Tveir
leiðtogar landsins hafa sagt af sér
embætti og ríkisstjórn þess þriðja,
Maung Maung, riðar nú til falls.
Mótmælin í Burma hófust fyrir al-
vöru í désember þegar hluti gjald-
miöils landsins, kyat, var lagður nið-
ur. Æ meira fór að bera á kröfum
um aukið lýðræði og bætt lífskjör og
í mars á þessu ári brutust út blóðug
uppþot. Mótmæhn breiddust fljótt
út og voru barin niður af óeirðalög-
reglunni undir stjórn Sein Lwin sem
síðar var útnefndur forseti. Mörg
hundruð manns létu lífið og Ne Win,
þáverandi forseti, sagði af sér.
Sein Lwin tók viö af Ne Win 26.
júlí sl. og hélt völdum í átján daga.
Hann kom á herlögum í landinu og
hermenn og lögregla reyndu án ár-
angurs að berja almenning til hlýðni.
Tahö er að a.m.k. þúsund manns
hafi fallið í vahnn.
Maung Maung, sem tók við af Lwin
nú fyrr í ágúst, lofaði úrbótum. Hann
setti á laggirnar nefnd til að kanna
vilja almennings, lofaði að létta ein-
ræöi ríkisins á efnahagslífinu og að
feröafrelsi yrði rýmkað. í gær beygði
stjómin sig svo loks fyrir kröfum
íbúanna og lofaði að kanna hvort
vilji væri fyrir fjölflokkakerfi.
Fréttskýrendur telja að stjórnvöld
hafi e.t.v. tekið of seint við sér. Bar-
áttuvilji fólksins hefur aukist og það
vih láta einræði sósíalista lokið. En
margir óttast aö stjórnleysi fylgi í
kjölfarið ef einræðinu veröur aflétt
strax. Stjórnarandstaðan á engan
sameiginlegan leiðtoga. Aung Gyi,
einn helsti andófsmaður landsins,
sem látinn var laus úr fangelsi í
gær, er tahnn hklegur til að taka við
því hlutverki, að áhti fréttaskýrenda.
Annar hugsanlegur stjórnarand-
stöðuleiðtogi er Aung San Suu Kyi.
Samvinna þeirra tveggja er talin
óhugsandi.
Landamæri Burma hafa verið lokuð
frá því að sósialistar komust til valda
fyrir 26 árum.