Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1995, Side 24

Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1995, Side 24
24 LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 1995 Nýyrði Gáti - fararstjóri Gunnsteinn Ólafsson hljómsveit- arstjóri ritaði mér bréf, dags. 21. nóvember 1994. Bréfinu fylgdi grein eftir hann úr félagsblaði leið- sögumanna, og nefndist hún „Af gátum en ekki gædum“. í greininni farast Gunnsteini m.a. svo orð: „Verndað starfsheiti þeirra sem fást við leiðsögn erlendra ferða- manna á íslandi er leiðsögumaður. Þetta heiti er þó merkilega lítið notað í daglegu tali - jafnvel ekki af leiðsögumönnunum sjálfum. Miklu meira ber á erlenda orðinu „gæd“ og sögninni að „gæda“. Vægi orðsins guideí málinu er svo mikið að það trónir á merki leiðsögu- mannafélagsins líkt og um verndað íslenskt starfsheiti félagsmanna væri að ræða.“ Og síðar í greininni segir: „Til þess að hefja umræðuna um nýtt heiti á leiðsögumanni sting ég upp á orðinu gáti og aðlaga þannig orðið „gæd“ íslensku máli. Gáti er ekki til í íslensku en beygist eins og skáti. Með hljóðvarpi mætti nota sögnina aögæta um starf gátans." Orðið gæd er auðvitað ótækt í íslensku, eins og Gunnsteinn tekur fram í bréfi sínu. Menn bera það fram með uppmæltu g, en á undan æ er borið fram frammælt g. í þess- ari stöðu er d að vísu notað sums staðar á landinu, en ávallt er ritað t (nema í örfáum tökuorðum). Auk þessa er orðið endingarlaust. Shkt er mjög fátítt um karlkennd orð. Nefna mætti orð eins og biskup. Ef aðlaga á enska orðið guide að íslensku málkerfi, yrði að bæta úr þessum þremur ágöllum. Auðveld- asta leiðin til þess væri að bæta einhverri' algengri nefnifalls- endingu við stofninn gæt, t.d. -ieða -ir. Þá yrðu til orðin gæti eða gæt- ir. Ef mönnum fyndust þessi orð of snubbótt, mætti lengja þau í i'ar- gætieöa fargætir. Gunnsteinn hefir tekiö þann kost að breyta stofnsér- hljóði orðsins. Það er yfirleitt ekki venja við aðlögun erlendra orða, þó að finna megi dæmi þess. Og auðvitað er Gunnsteini þetta fylli- lega leyfilegt. Það, sem skiptir máli, er, hvort málsamfélagið sættir sig við það. Persónulega líst mér vel á Umsjón Halldór Halldórsson orðið gáti, en myndi lengja það í fargáti. Gáti þyrfti ekki að vera aðlagað orð, heldur myndað af orð- inu gát (t.d. hafa gát á). Slík orð- myndun tíðkaðist á eldri málstig- um, t.d. rúni, af rún, sessi, af sess o.s.frv. Þó að mér lítist vel á orðið gáti, vil ég taka fram, að orðið leiösögu- maður er ágætt orð. Ég vil einnig minna á orðið fararstjóri, sem er virðulegt orð, sbr. skipstjóri og hreppstjóri. Ég tel mjög vel koma til greina að nota orðið fararstjóri fyrir guide. Hér er aðeins á ferðinni lítils háttar merkingarþrenging. En vitanlega er það ekki mitt að úrskurða í þessu máh. Starfstéttin sjálf þarf að koma sér saman um nafn. Nýr vasaminnir sem geymir öll nauðsynleg minnisatriði sem grípa þarf til, svo sem: 32 KB Heimilisföng Símanúmer Dagatal Dagleg áminning Klukkan Hvaö klukkan er á ýms- um stöðum erlendis Reiknivél með minni og prósentum Er létt og fer vel í vasa. Vegur aðeins 80 g. Góður kostur þegar velja þarf vandaða gjöf. Útsölustaðir: Filmuhúsið - Akureyri Neisti - Vestmannaeyjar Hjá Magna - Reykjavík Heimskringlan - Reykjavík Krossgáta CJ jS. IQGER. UGfiR. SEFEt TÓmfí OHUGF fíÐuR SKfíhí STFRK fí/T SELfí BÆl/ V REIKf, INQ/■/v 5 UEI EKKt , VUL IN T/Tu-L ZR LYKTfí £lE- Ry/nPBR KVS/N Dyr 7H s /n.QS■ £FN- fít/fíN EnD. Runur 3 II 13 BfLJfíKfi Sjfí BTTiff nfífív/ EKK/ nögU GömUL. mSETfl Ðfífí m /0 /3 hORGBR Zb 'OÞflRF BN II fÖLNfí FÆt>/ ÞÝr/ 2 E/NS 19 KfíLL /< MOLE /< ÚL /z i RfímuR fíö/TD bé:/? Sfírnfí /iE/T/ /6 13 RhF 'BRTfíL Z3 I/ EKK/ T>ÖKKft /V E/NK ET. KoNfí EL 7 9ERHL SNYFS/ FLE//fj FoRS. FÓNM !5 LBUG SHELiN HÖFUO FflTiO þULflN Z5 /6 H/EÐIN V Kj'fíNl Tjbf/ n H/ENU HLÝjfí 15 ENZ>. BoLVfí 18 8 BflUL £ 19 ERFL ÞEFfíR, NKYLL /R LÖTfífíR 10 HV/LD SKRlFfí KlfíN- UÐuR lo ~7i Th 1~5 ~b 1? ~Js MfíLFR. 5K-5T. 18 TfíNQfí S ORG 5 &ER/R. QRfíUO 5/fíRF /Z> ER EKK/ E/.FE xl Kven VÝRFÐ fíumfí PEN- /NGUR QfíLL/ QER/R efíN VÆNT zz V/Ð N B/BTUR SfíMQT /0 GRE/NIH u SERHL VRtKRfí þRfíUT GR'fíÐfl TfíLfí VENju þVoTr OS/ET '/ sjb /% IF/HS VfíNE -t/E PÚKfíR S E T/L HLUTfíR BFR- SKjftLV fíPuR Z! >>i—i W > > <3: CQ V9 f* - CQ 4: *x -4 ki V X * VO o '-x > q: * X <*: <ic :0 V) CC X '•U X x <^ • Q> • 0 £ •4 4 <t: o o X * 0 - *< O * > V) <4 <t: o: QC 0 vo r— «) 0 -A. '-u cc x 0 CÖ a: Xi 4 CQ a: V X -4 4 cv •O X - <C <t; X V) X V Vi V) 9: VD X <«: MD q: >> '4 o Qr X Vö -4 0 V) $ << X) <*: ÍC V 0 ec )v- *>: -4 'X 0 * * <*: V) <* K * K xt > • <t: V) X oc o T) > -4 <* • X vs; -4 ÍC > q: -4 X Ck; x* V 0 Qc 4 V a: V) -4 SZ X X 4 Qc -<t: • VA o - <s; -o - '■u

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.