Dagblaðið Vísir - DV - 01.03.1997, Blaðsíða 16

16
LAUGARDAGUR 1. MARS 1997
Baltasar Kormákur og Margrét Vilhjálmsdóttur sjóðheit í Ketti á heitu blikkþaki:
Grimm átök um vináttu,
óheilindi og græðgi
Baltasar Kormákur, Brick, og Margrét Vilhjálmsdóttir, Maggí, í Ketti á heitu blikkþaki eftir Tennessee Williams, leiö-
andi afl í bandarískri leikrltun á 5. og 6. áratugnum. í verkinu fer fram ólgandi fjölskylduuppgjör í hita og mollu þar
sem tekist er á viö drykkusýki, óheilindi og lygar. DV-mynd Hilmar
Sterk, hrein vinátta og sannleik-
ur. Ágimd, óheilindi og lygar. Þetta
eru aðalviðvangsefni leikritsins
Köttur á heitu blikkþaki eftir
bandaríska leikskáldið Tennesee
WUlams sem Þjóðleikhúsið frum-
sýnir á fimmtudaginn. Þar takast
þau Baltasar Kormákur sem Brick
og Margrét Vilhjálmsdóttir sem
Maggí á við tvö afar eftirsótt hlut-
verk. Þykir hlutverk Maggíar vera
með hitastæðari hlutverkum í vest-
rænum leikhókmenntum og hafa
margar þekktar leikkonur spreytt
sig á því, bæði á sviði og á hvíta
tjaldinu. Má þar nefna Elísabetu
Taylor og Jessicu Lange.
Umgjörðin er búgarður í suður-
ríkjum Bandaríkjanna á sjötta ára-
tugnum. í þrúgandi hita á sér stað
ólgandi fjölskylduuppgjör. Brick,
fyrrum fótboltahetja og eftirlæti for-
eldra sinna, er á góðri leið með að
drepa sig á drykkju og tapa föður-
arfinum. Hann er orðinn afhuga eig-
inkonu sinni, Maggí, og barnleysi
þeirra er vatn á myllu eldri hróður
og mágkonu sem ólétt er af sjötta
barninu. Þau ágirnast 14 þúsund
hektara af „frjósömustu jörð vestan
Nílar“ við ósa Mississippiárinnar.
Maggí er ekki alin upp við riki-
dæmi eins og hin en er baráttujaxl
sem ekki hefur hugsað sér að gefa
neitt eftir þar sem auðæfi tengdaföð-
ur hennar eru annars vegar. Pápi
gamli er krabbameinssjúkur og
löngu hættur að þola eiginkonu sína
til margra ára.
Á sannarlega
erindi hingað
Það er ekki til að auðvelda Brick
lífið að látið er að því liggja að har.n
sé hommi eða fyrir bæði kynin. Sú
aðstaða er Tennesee Wiiliams sjálf-
um ekki ókunn en hann var hommi
og mátti kannski þola meiri for-
dóma en nú tíðkast.
En á þetta verk, sem gerist hjá
suðurríkjamanni á sjötta áratugn-
um, eitthvert erindi við íslenska
leikhúsgesti í aldarlok?
„Þetta verk á svo sannarlega er-
indi hér. Fólk hefur verið of hrætt
við bandarísk leikhúsverk vegna
ólíkra aðstæðna og umhverfis. En
það er ekki aðalatriðið heldur
mannleg samskipti og tilfmningar.
Þarna er verið að fást við eilífðar-
mál, aðstæður í mannlegum sam-
skiptum sem fólk er að fást við alla
daga,“ segja þau Margrét og
Baltasar.
Þau segja hjónaband Bricks og
Maggíar hafa lent á skeri. Þá taki
hann ákvörðun um að gefast upp,og
drekka sig í hel meðán hún berst
áfram. Umræðan berst að kyn-
hneigð Bricks og efasemdum Maggí-
ar um hana. Þær eiga rætur að
rekja til afar sterkrar vináttu
Bricks og Skippers, félaga úr fót-
boltanum. Sá er látinn úr drykkju
og lyfjaneyslu. Baltasar segir Brick
meta vináttuna við Skipper meira
en hjónabandið, hann elski ekki
Maggí.
Hommi eða ekki
„Þó umræða um samkynhneigð
sé opnari á yfirborðinu í okkar þjóð-
félagi þá er samt mjög erfitt fyrir þá
sem hafa efasemdir um kynhneigð
sina að tjá sig, hvað þá að opna sig
og koma út úr skápnum. Fólk tekur
þessu ekki sem sjálfsögðum hlut,
állra sisf.ef um bölskyldumeðlbn er
að ræða. Þarna er höfundurinn aö
fjalla uni mál sem vóru ekki rædd á
sinum tíma og seni strikuð voru út
ur Hollywood-útgáfum af verkinu,"
segir Báltasar. ‘
Margrét segir þetta líka koma inn
á eilífan ótta við mikla vináttu. „Ef
karlmenn eru miklir vinir og milli
þeirra ríkir kannski platónsk ást þá
fara hommapælingar fljðtt í gang.
Og ef karl og kona eru nánir vinir
þarf alltaf að tengja það einhverju
kynferðislegu. Það er eins og fólk sé
hrætt við eða kunni ekki að um-
gangast nána vináttu. Maggí heimt-
ar að yerða besta vinkoná Bricks en
nær þyí ekki og allan tímann er
spurningin um kýnhneigðina opin;
er hann hommi? Henni líður alltaf
eins og ketti á heitu blikkþaki."
„Það hefur ekkert breyst síðan
þetta leikrit var skrifað. Við höfum
að vísu tölvur í dag og öllu umræða
er uppi á borðinu. En þegar til á að
taka er mannskepnan jafn vanþróuð
tilfinningalega og hún hefur verið,“
segir Baltasar.
Dauðir Ijúga ekki
í leikritinu reyna þeb að nálgast
hvor annan, Brick og pabbi hans,
sem Erlingur Gíslason leikur.
Feðgarnir eru lengi að koma sér að
kjarna málsins og þegar á reynir
hörfar pabbi gamli. Þeir eru að tala
saman en tala engu að síður í kross
og ná engu sambandi. Svo er einnig
um mörg önnur samtöl í verkinu,
það er ýjað að mörgum hlutum og
margt gefið í skyn. Óheilindin og
ágimdin eru taumlaus. Það er reynt
að leysa úr flækjum en þær leysast
ekki.
Þó Brick segi ekki margt hefur
hann óbeit á lygum „Dauðir ljúga
ekki,“ segir Brick. Það jafngildir þvi
að það að lifa sé að ljúga. En í aug-
um Maggíar getur lygin verið sjálfs-
björg að öruggu lífi,“ segir Baltasar.
Brick ólíkur Badda
En hvernig er að takast á við
þessi hlutverk? Margrét segb þetta
afar spennandi og skemmtilegt við-
fangsefni en segist ekki horfa sér-
staklega til afreka annarra leik-
kvenna í hlutverki Maggíar.
„Hún er þessi baráttujaxl eða
„surviver" sem allir þekkja. Hún er
líka mjög meðvirk í alkóhólisman-
úm, hörku „co-ari“. Reyndar er
henni sama um drykkjuna svo
fremi sem Brick gerir hana ófríska
og byggir henni örugga fjárhags-
stöðu,“ segir Margrét og Baltasar
bætb við; „Mesta vonin í verkinu er
að Maggí hættb ekki að berjast, elj-
an er endalaus."
Hlutverk Baltasar sem Baddi i
Djöflaeyjunni er flestum í fersku
minni og þar koma átök vegna
Bakkusar heldur betur við sögu.
Eru þeir líkb?
„Nei, frekar lítið. Brick er greind-
ur og kaldhæðinn en samt meyr og
ljúfur inn við beinið en Baddi er
ræfill á villigötum sem veit ekki
einu sinni hvað kaldhæðni er. Auð-
vitað eiga hlutverk til að skarast við
gömul hlutverk eins og fólk kemur
til með að skynja í ákveðnum þátt-
um í persónuleika Bricks og Badda.
Ég nota eigin reynslu og þekkingu
og bæti síðan við. Ég er ekki að
setja mig í stellingar og leika ein-
hvern afgerandi karakter til þess
eins að sýnast allt öðruvísi. Þannig
þjónar það engum tilgangi að vera
með ljóst hár og gleraugu í þessari
sýningu. Yba atgervi breytist ekki
enda er maður í mörgum verkefn-
um á sama tíma.“
Blúskenndir
gítarhljómar
Með önnur aðalhlutverk í leikrit-
inu fara Helga Bachmann, sem leik-
ur mömmu gömlu, Valdimar Öm
Flygering, sem leikur eldri bróður-
inn, og Halldóra Björnsdóbb sem
leikur eiginkonu hans.
Leikstjóri er Hallmar Sigurðsson
og leikmynd er eftb Axel Haílkel
eða Langa Sela. Lýsing, leikmynd og
pungsveittar persónur fá áhorfand-
ann ósjálfrátt til að dæsa. Guð-
mundur Pétursson gítarleikari gef-
ur sýningunni síðan mjög sérstakan
blæ. Blúskenndir gítarhljómar
fylgja andrúmsloftinu og em sérlega
viðeigandi þar sem verkið gerist við
uppsprettu blústónlistarinnar, ósa
Mississippiárinnar.
Margrét: „Maggí er þessi baráttujaxl eða „surviver" sem allir þekkja. Hún er líka mjög meðvirk í alkóhólismanum,
hörku „co-ari“. Baltasar: „Brick er greindur og kaldhæðinn en samt meyr og Ijúfur inn við beinið en Baddi er ræfill
á villigötum sem veit ekki einu sinni hvað kaldhæðni er.“ DV-mynd ÞÖK
-hlh