Dagblaðið - 01.04.1981, Blaðsíða 16

16
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 1. APRÍL 1981.
c
Menning
Menning
Menning
Menning
Me
gíörningar
Uppgangur nýrrar listar?
Að undanförnu hefur fyrirbserið
„gjörningar” verið talsvert milli
tannanna á fólki, einkum og sérílagi
eftir Vökuþátt i sjónvarpi þar sem
ungt listafólk, utan og innan nýlistar-
deildar Myndlista- og handiða-
skólans framdi ókennilega hluti fyrir
augum sjónvarpsáhorfenda. Tilefni
þess sjónvarpsþáttar var svo aftur
gjörningavika, scm Nýlistasafnið
stóð fyrir um miðjan febrúar. Þar
fluttu milli tuttugu og þrjátíu manns
gjörninga eftir sjálfa sig með aðstoð
vina og kunningja og voru 20—70
áhorfendur viðstaddir hverju sinni.
Þessi mikla þátttaka og áhugi
bendir til óvenjulegs umróts í
myndlistarlifinu þvi þótt einstakir
nýlistarmenn (Ólafur Lárusson,
Rúri, Kristinn G. Harðarson o. fl.)
hafi áður flutt gjörninga, þá hafa
þeir ekki dregið að sér þennan mikla
fjölda áhugamanna. En hvað er svo
þessi „gjörningur” sem húsmæður
bæjarins eru aö hneykslast á? Orðið
er ágæt þýðing á enska orðinu per-
formance sem margir eru reyndar enn
að bisa viö að nota og rætur þess
liggja í popplist og flúxus-hreyfingu
sjötta og sjöunda áratugarins,
kannski lengst aftur í dada.
Til einföldunar á málinu má segja
sem svo að um leið og alls kyns
utanaðkomandi hlutir voru komnir
inn í myndverkið á veggnum var
ekkert í vegi fyrir þvi að ganga enn
lengra og listamaðurinn tæki þátt í
myndverkinu sjálfur. Þá urðu uppá-
komurnar til, óskipulegar og
tilviljunarkenndar, allt gat gerst.
Smátt og smátt fóru menn að
skiputeggja uppákomur, skrifa hand-
rit að þeim, leggja nákvæm drög að
öllu því sem fram átti að fara. Ergo:
gjörningar.
Gjörningar minna óneitanlega á
framúrstefnu í leiklist, þar eru notuð
ýmis brögð myndlistarinnar, svo og
tónlist, mima, dans og fleira tiltækt.
Og það liggur i augum uppi að
gjörningar eru ekki bara flipp, —
þótt margir framkvæmdamenn á þvi
sviði haldi það — og jafnerfitt er að
setja saman magnaðan gjörning og
annars konar listaverk.
Hér skal ekki felldur stóridómur
yfir því sem fram fór á Nýlistar-
safninu enda var undirritaður ekki
viðstaddur nema að takmörkuðu
leyti. Þó má kannski draga þá
ályktun af þvi sem sást, svo og Ijós-
myndum, að ýmis byrjendaeinkenni
hafi verið á gjörningum margra:
barnaskapur, dramatiskar tuggur og
svo almennt húllumhæ. Annað
miðlaði sérstöku seiðmagni. En þetta
listform verður að fá að þroskast og
dafna.
Hér á eftir fyigja Ijósmyndir og
lýsingar á nokkrum þeim
gjörningum, sem fram fóru í Nýlist-
arsafninu. Ljósmyndunin var
tilviljunarkennd og er hér á engan
hátt verið að velja úr bestu
gjör ningana eða þá verstu. - AI.
Rytfandi Ragna Harmanna
dóttír, nýUstardoM MHÍ.
Ragna er svartklædd og pappír
ar strengdur fri loftí niður í
góH. Hún teiknar útíinur mann-
eskju á papprinn og gangur
sióan hægt í gegnum teikningu
sina. Gjörningurinn fór fram 24.
febrúar.
Fiytjandi Ómar Stefánsson, nýlistar-
doild MHÍ. Byrjað er á því að ieika
krummagarg af seguibandi og Ómar
skeiðar inn, ikiæddur hrafnsiiki úr
plastí. Tvær spónaplötur eru í saln-
um, sin hvorum megin við hann. Á
aðra þeirra skrifar hann Kaos, á hina
Kosmos. Í gegnum kaffísigtí hellir
hann síðan vatni á sjóðandi hellu.
Loks gengw hann út undir vegg, af-
klæðist hamnum og gangw nakinn
fram i salinn. Gjömingurinn tók
u.þ.b. 20 minútw.
%
5Yv> f B
’íji 1

Fiytjandi og höfúndw Ásta
Ríkharðsdóttír, fyrrum i nýlistar-
daBd MHÍ, nú póstfreyja. Þátttak-
endw voru 6 auk Ástu en gjöming-
urinn var fíuttur 27. febrúar. Allir
eru svartklæddir, Ásta mað hvítan
maska i andlití. Daufu Ijósi er baint
að hanni annars vagar þar sem
hún stendur á svörtum dúk, hins
vegar að öðrum dúk sem er auður.
Svartklæddar verwkoma inn i sal-
inn og hvar þeirra ráttir Ástu
rauðan túfípana, hún reytír afþeim
blöðkt og kastar á gótfíð. Ásta
fíytw sig siðan yfbr á auða dúkinn,
satw sig þar i steðingar i 20
mínútw an að því loknu tekw hún
upp Htíð bamahljóðfæri og laikw á
það bamagælu. Loks er siökkt /
salnum.