Vísir - 03.03.1973, Blaðsíða 2

2
Vlsir. Laugardagur 3. marz 1973.
risBsm--
Hvað er klám?
Karl Valur Guöjónsson, nemi:
Þaö er til dæmis bert fólk og
dónaskapur. Kannski væri betra
að segja sóðaskapur i kynlífi.
Gunnar Þór Ármannsson,
verkamaöur: Mér finnst bert fólk
ekki geta kallazt klám, og finnst,
að það þurfi að vera mjög gróft
til að geta kallazt klám, ég held,
að ég geti ekki nefnt nein dæmi
um það.
Aðalsteinn Jóhannsson, mein-
dýraeyöir: Ég get ekki skilgreint
það nákvæmlega. Það, sem fer út
fyrir venjulegar siðvenjur, mætti
kannski kalla klám.
Ragnheiöur Þormar, mennta-
skólanemi: Það má kannski
segja, að þaö sé misþyrming á
eðlilegu kynlífi. Nakið fólk er ekki
klám, en það má kannski gera
það að klámi.
Óskar Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri: Þaö er það, sem
varöar viö lög. Nakið fólk eða
samfarir eru ekki klám í heima-
húsum eða þar, sem það á við, en
úti á götu er það klám.
Ólafur Jónsson, útvarpsvirki:
Það er ekki gott að skilgreina það
1 stuttu máli. Klám er það, sem
særir tilfinningar fólks.
Landlœknir skýrir sjónarmið sín vegna „töflumólsins"
„Lœkni ber að gœta
þagmœlsku"
Vísi hefur borizt eftirfar-
andi bréf frá ólafi ólafs-
syni landlækni:
Herra ritstjóri,
Undanfariö hafa veriö til um-
ræöu I blöðum viöbrögö land-
læknisembættisins viö beiöni
sakadóms Reykjavfkur um birt-
ingu á nöfnum einstaklinga, sem
á árunum 1968-1971 hafa fengiö
ávisaö eftirritunarskyldum lyfj-
um oftar en 50 sinnum, svo og um
birtingu á nöfnum lækna þeirra,
er látiö hafa einstaklingum þau i
té. Eftirritunarskyld eru t.d.
morffn og önnur skyld lyf, pethe-
din og amfetamfn.
Það er rétt, að landlæknisemb-
ættið hefur undir höndum upp-
lýsingar um nöfn þessara lækna
og sjúklinga.
Það skal tekið fram, aö fyrrv.
landlæknir, Sigurður Sigurðsson,
sendi sakadómara hinn 28.4. s.l.
upplýsingar um þá einstaklinga,
sem fengið hafa ofangreint magn
af eftirritunarskyldum lyfjum á
árunum 1968-1971, en hvorki nöfn
né sjúkraskrár viðkomandi. Til
þess aö almenningi sé kunnugt
um ástæðuna fyrir þvl, aö land-
Tafla
tJr þessari töflu má lesa, að
heildarinnflutningur til Islands er
hlutfallslega minni en margra
þessara landa. Ég hefi orðiö var
við, að fólk blandar oft s.k. „geð-
lyfjum” og róandi lyfjum saman
við eftirritunarskyld lyf, og
gjarnan er rætt um, að læknar
ávisi fyrrnefndum lyfjum um of. 1
nóvembermánuði 1972 var fyrir
tilstuölan landlæknisembættisins
og heilbrigðisráðuneytisins gerð
tæmandi könnun á lyfjaávisunum
á Reykjavlkursvæðinu varðandi
geðlyf, svefnlyf, „róandi lyf” og
verkjalyf, þótt þessi lyf séu ekki
eftirritunarskyld. Þrátt fyrir
ýtarlega könnun meðal ná-
grannalanda er ekki kunnugt um,
að svo nákvæm könnun hafi verið
gerð þar. Ætlunin er, aö sllk
könnun verði gerð af og til.
læknir hefur óskað eftir dómsúr-
skurði, og þá væntanlega frá
Hæstarétti, um hvort honum beri
að gefa upp nöfn lækna og ein-
staklinga, vil ég benda á eftirfar-
andi: Samkvæmt 10. grein lækna-
laganna ber lækni að gæta fyllstu
þagmælsku um öll einkamál, er
hann kann aö komast að sem
læknir, nema lög bjóði annað.
Þess vegna er beiðni ekki
nægjanleg, heldur er krafizt
dómsúrskurðar.
Eftir aö ég tók við embætti hefi
ég unnið að áframhaldandi könn-
un gagna um eftirritunarskyld lyf
ásamt lyfjafræðingi við heil-
brigðismálaráðuneytið, þó að
henni sé ekki aö fullu lokið. Kom-
ið hefur I ljós, að fólk það, er hér
um ræðir, má aö mestu flokka I
eftirfarandi hópa:
1) Fólk haldið andlegri vanlíð-
an, m.a. geðveilu, drykkjusýki
(dipsomani) o.fl. 1 þessum hópi
Hlutfallslega minni neyzla
eftirritunarskyldra lyfja
ó íslandi en
í nágrannalöndum
eru allmargir, sem með hjálp
lyfja starfa sem nýtir þjóðfélags-
þegnar. Fullyrða má, að ef þetta
fólk fengi ekki lyfjameðferð, lægi
margt af því á sjúkrahúsum eða
væri að öðru leyti óstarfhæft.
2) Fólk með krabbamein og
aðra illkynja sjúkdóma og þar af
leiöandi mjög þjáð.
3) Fólk með aðra sjúkdóma t.d.
taugasjúkdóma, sem þarfnast
þessara lyfja, en væri að mestu
óstarfhæft að öörum kosti.
4) Fólk með persónuleikagalla,
en sumt af þessu fólki leitar á
náðir heimilis- og geðlækna.
Verkefni læknanna er aö veita
þessu fólki hjálp, uppörvun, styrk
og traust. Þessi hópur er mjög
vandmeðfarinn og erfitt að fylgja
ákveðinni reglu um meðferð, en
oft er reynd lyfjameðferö.
5) Fólk, sem virðist reyna með
öllum tiltækum ráðum að fá ávis-
aö ofangreindum lyfjum, til sölu,
þótt erfitt sé að sanna slikt at-
hæfi.. Þessi hópur er fámennur.
Slöan eftirritunarskyldan hófst,
en sá siður var upptekinn fyrir
tugum ára, hefur það verið hlut-
verk landlæknis að benda læknum
á aðila, sem sannað er að stundi
þá iðju og svo hefur einnig verið
gert nú. Gæta verður ýtrustu var-
kárni, er þetta er gert, og fariö er
eftir þeirri reglu, að sá, er sakar,
skal sanna sök. Þetta hefur tekizt
m.a. vegna góðrar samvinnu
lyfjafræðinga og lækna við land-
læknisembættið. Fyrrv. land-
læknar og núverandi hafa gefið
nokkrum læknum aðvaranir
vegna óvarlegra lyfjaávísana, og
I vissum tilfellum hafa læknar að
tillögu landlæknisembættisins
verið sviptir lækningaleyfi um
tima eöa varanlega. Sakadómari
hefur fengið nöfn þessara lækna
og má finna þessar upplýsingar I
heilbrigðisskýrslum.. Ef dóms-
úrskurður verður uppkveöinn um
birtingu nafna lækna og jafn-
framt ofangreindra sjúklinga,
mun ég vitaskuld hllta þeim úr-
skurði, en ennfremur mun fylgja
sjúkdómsgreining hvers sjúk-
lings og jafnframt ástæða fyrir
lyfjaávisun læknis.
Fyrir tilstuðlan fyrrv. land-
læknis var geröur samanburður á
heildarinnflutningi lyfja, sem eru
eftirritunarskyld á Islandi á
árunum 1967-68 og borið saman
við innflutning á Norðurlöndum
og I Englandi.
T3 rH >> U) Thebacon (7,5mg) Codein (20mg) Ethylmorphin(20mg) Öll eftirritunarskyld hóstastillandi lyf Öll eftirritunarskyld ávana- og fíknilyf
.. (Dll eftirritunar verkjalyf Hydrocon (5mg)
Morphin (lOmg) Pethidin(lOOmg) Methadon (lOmg) Total synthetic analgetics
ISLAND 1967 312 312 75 387 699 58 15 3384 30 3487 4186
196E 216 306 148 454 670 96 1 6846 48 6991 7661
Danmörk 1966 841 589 205 794 2791 205 82 22379 513 23200 25991
Noregur 1966 613 163 107 270 1096 266 - 5023 107 5889 6985
Svíþjóð 1966 141 72 38 110 360 26 - 11482 1351 12987 13347
Finnland 1966 129 103 194 297 534 43 - 18506 1056 19806 20340
England 1966 760 184 82 266 1384 7 - 10567 179 12763 14147
1 töflunni kemur fram fjöldi skammta á 1000 íbúa hvers lands.
Þeir byggðu loftbrú!
Innrömmuð mynd, sem á stóð:
„Guð blessi heimilið”, var það
fyrsta, sem Visismenn ráku aug-
un I, þegar þeir komu um borð I
flugvél tscargo, eða Fragtflugs,
en það nafn kannast fleiri við, á
Reykjavlkurflugvelli á fimmtu-
daginn.
Þá var Hallgrlmur Jónsson
flugstjóri að leggja upp með
áhöfn sinni, Lárusi Gunnarssyni
og Karli Braga Jóhannessyni, I
43. ferðina til Vestmannaeyja og
þá slöustu, að minnsta kosti i bili.
Hallgrimur og hans menn hafa
stundað flutninga frá Eyjum frá
fyrstu dögum gossins, en nú átti
að fara að hef ja hestaflutninga til
útlanda aftur og þvi alls óvlst,
hvort Eyjaferðirnar verða fleiri.
Þegar vélin var lögö af stað út á
brautina og undirbúa átti flugtak,
var kallaö I talstööina að taka
þyrfti brauö til Eyja, og vár vél-
inni þvi ekið að skálum FI, en þar
beiö blll með brauðið. Brauð-
kössunum var skutlað inn i vélina
og siðan haldiö út á flugbrautina
aftur, tekið á loft og stefnan tekin
til Eyja.
Á leiöinni var Vlsismönnum
sagt, að i þeim rúmlega 40 ferö-
um, sem Iscargo heföi farið til
Eyja, hefðu veriö flutt um 550
tonn með vélinni. Þá hafði vélin
einnig flutt mikiö af allskonar
vörum til Eyja, sem björgunar-
menn þar þörfnuðust. Einnig
voru i flestum feröunum ein-
hverjir farþegar meö, bæöi til og
frá Eyjum.
Þegar lent hafði verið i Eyjum
(blaðamanni fannst vélin lækka
sig nokkuð bratt), streymdu
vörubilarnir að, og strax var haf-
izt handa um aö ferma vélina. A
meðan veriö var að fylla vélina af
alls konar hlutum, sem áttu að
fara I land, skruppu blaðamenn
niður i bæ. Rétt þegar hefja átti
bæjarferðina, tók siðasta
Herkúlesvélin sig á loft, en þær
eru nú hættar flutningum frá Eyj-
um. Það eru þrjár Herkúlesvélar,
sem hafa verið i flutningunum, og
var blaðinu tjáð, að þær hefðu
samanlagt flutt frá Eyjum 711
tonn I 58 ferðum.
Ekki gafst Visismönnum mikill
timi til að skoða sig um, þar sem
stuttan tima tók að ferma vélina.
Þó tókst þeim að fara og lita á
hrauniö, sem lá alveg upp að
varnargarði þeim, sem upp hefur
verið rutt. Veriö var að dæla sjó á
hraunið, en hálf litilfjörlegar
fundust blaöamönnum bunurnar
miðað við hraunhrygginn, en þær
gera samt sitt gagn.
Hrauntungan náði þá næstum
aö syöri hafnargarðinum, en
varla hafa verið nema 2-3 metrar
á milli hraunsins og garðsins.
Hallgrimur og áhöfn hans voru
kvaddir með virktum, og heyröi
blaðam. sagt af einhverjum,'
sem var I hóp mannanna, sem
stóöu við vélina, að hann vonaði,
að þeir kæmu aftur og héldu
flutningunum áfram, höfnin væri
hvort sem er að lokast. Allir, sem
þarna stóðu, voru á einu máli um,
aö Iscargo hefði unnið mikið og
gott starf.
A leiðinni til Reykjavikur var
flogið yfir Bláfjöll og skiða-
brekkurnar skoðaðar. Þegar lent
var á Reykjavikurvelli var strax
hafizt handa við að afferma vél-
ina, og var þá Eyjafluginu lokiö.
—ÞM
Hallgrimur Jónsson flugstjóri hefur jafnan veriö fyrstur manna til aölenda I Eyjum, eftir aö óveðri hefur slotaö og stundum komizt einn á
milli lands og eyja. Hér er verið að hlaða vél hans I Eyjum.