Vísir - 12.06.1973, Blaðsíða 7

Vlsir. Þriðjudagur 12. júni 1973.
7
eyði?
Victor Gruen arkitekt — höfundur
miðbæjarskipulagsins svonefnda.
skipt niður eftir greinum
(verzlunarhverfi, iðnaðarhverfi,
verksmiðjuhverfi, ibúðarhverfi
o.s.frv.), þvi meiri flutninga þarf
á milli hverfanna. Það krefst þá
fleiri gatna, og hið blóðuga strið,
sem manneskjan háir við hinn
vélknúna vinnuþræl sinn, kemst i
algleyming.
2) Og um leið og athafnir
mannsins eru takmarkaðar við
ákveðið hverfi, drepur það niður
hið persónulega handbragð og
innileg kynni. Þá er ekkert til,
sem heitir „Verzlun Halla Þórar-
ins”, eða ,,að skreppa og vita,
hvort hann Steingrimur i Fisk-
höllinni eigi nýja ýsu.” Allt hverf-
ur i nafnlaust númerakerfi.
3) Þjónustan verður þeim mun
dýrari hjá hinu opinbera, eftir þvi
sem úthverfin teygjast og fletjast
lengra og lengra út. Allur
flutningurinn krefst sins.
Aður en Gruen snýr sér að þvi
að gera tillögur til að ráða fram
úr þessum vandamálum, gagn-
rýnir hann blinda trú á tölum.
Hann er litt hrifinn af ýmsum
hugmyndum yngri arkitekta um,
hvernig borgir muni lita út „árið
2000”, og kallar þær „skamm-
sýna draumóra”.
Gruen leggur til, að stefnt verði
að þvi að tengja saman viðfangs-
efni borgaranna innan hverfisins,
sem gæti þannig stefnt gegn
klofningi borgarinnar i sérhæfða
borgarhluta. — Hann leggur til,
að ekki verði nema 200 til 300
manns á hverjum hektara, en að
samt verði henni ætlað olnboga-
rými á sem minnstu flatarmáli,
þannig að byggt verði meira á
hæðina. Lætur hann sér detta i
hug, að vinnustaðir, ibúðir og
skemmtistaðir verði hlaðnir upp,
hver ofan á annan.
Þessi hugmynd hefur þegar
verið reynd i Perlach, útborg
Miinchen, og i NV-útborg Frank-
furts. 1 Alsterhverfinu i Hamborg
hefur verið byggt hverfi fyrir
20.000 manns i allt að 60 hæða há-
um keilum, en þó stöðvuðu yfir-
völd þar framkvæmdir i bili, þvi
þeim þótti hugmyndin of
byltingarkennd.
Likan af borgarhluta í anda þeirrar
byltingarstefnu, sem entist arkitektunum
i tvo áratugi, en siðan...
Sigurðardóttir
Umsjón:
Þórunn
Borgarskipulag framliðarinnar: „Börn veröa að fá að leika sér
— svo viðlcyfum þcim að vera I kyndiklcfanum.”
Við Reykvikingar höium Svona lita leiksvæði barnanna oft út I stórborgum. Stórhættuleg og algcrlega ófullnægjandi leiksvæði
óendanlega moguleika á að fyrir börn ofan I umfcrð og bilaryki.
BÖRN
í
BORG
Þessar myndir hafa
allar samheitið börn i
borg. Tvær myndanna
Dýrasvæöi í stórborgum eru paradis fyrir börn. Þar sem fæstar
stórborgir hafa skapað aöstöðu fyrir heimilisdýr ættu slikir
garðar að geta oröið fræðandi og skemmtandi umhverfi fyrir
unga sem gamla. Rándýr Tivoli og dýragarðar, sem eru miöuö
við það að ná sem mestu fé út úr gestum, ættu aö verða ieyst af
hólmi af dýrasvæðum, þar sem börnin fá I raun og veru að vera
með og umgangast hættulaus dýr.
að sjá.Við getum nefnt óteljandi
dæmi um það, að billinn er
látinn stjórna skipulaginu.
Réttur hins fótgangandi er
nánast enginn á móti
bileigandanum. Breiðholtið er
talandi dæmi um vanhugsað
skipulag, a.m.k. sum eldri
hverfin þar. Umhverfið er mjög
kalt og ðmanneskjulegt, einmitt
þegar fólkið hefur kannski þörf
fyrir hlýlegt umhverfi. Fólk,
sem er að koma yfir sig þaki,
þarf yfirleitt að vinna mikið, er
oftast með ungbörn, og einmitt
þess vegna er nauðsynlegt að
umhverfi þess sé jákvætt,
snyrtilegtog manneskjulegt. Oll
þau félagslegu vandamál, sem
óhjákvæmilega spretta upp i
þessum steinhverfum eiga að
meira eða minna leyti rætur að
rekja til umhverfisins. Fólkið er
mjög einangraö i ibúðum sin-
um, og úti við er enginn sama-
staður fyrir fólkið i hverfinu.
Barnaleikvellir sitja á hakanum
fyrir bilastæðum, og enginn
fjölskyldugarður eða eiginlegur
útivistarstaður fyrirfinnst, sem
gæti rofiðeinangrunina. Gróður
finnst varla i umhverfinu, né
heldur hjólreiðagötur eða gang-
brautir. Vissulega á þetta ekki
við öll ný hverfi borgarinnar og
alls ekki öll hverfi
Breiðholtsins. Nýjustu hverfin
þar virðast ætla að verða mun
blandaðri, þ.e. fjölbýlishús,
einbýlishús og raðhús i sömu
hverfunum, og einnig .betur
skipulögð með tilliti til barna,
og vonandi verður hægt að
ganga frá sameiginlegum úti-
vistarsvæðum, leikvöllum og
sliku jafnóðum og hverfin eru
byggð.
Fjölskyldusvæði þurfa nauð-
synlega að risa i þessum stóru
ibúðahverfum en við sjáum
einmitt hér á einni myndanna
slikt svæöi sem vel væri hægt að
koma upp hér. Svæðið mætti
nýta bæði vetur og sumar, sem
skauta og sleðasvæði yfir vet-
urinn, bað og leikjasvæöi yfir
sumarið.
'þs
sýna jákvæðar lausnir
á þvi vandamáli, sem
þegar er risið vegna
þess að yfirleitt er ekki
gert ráð fyrir börnum i
nútima borgarskipu-
lagi. Hinar tvær sýna
neikvæðar myndir,
önnur af ástandinu eins
og það er, hin eins og
það virðist ætla að
verða, a.m.k. ef ekkert
verður að gert. Það er
ekki nóg með að börn-
um sé mikil hætta búin
i borgarskipulaginu,
þau fá litla sem enga
útrás fyrir sköpunar-
gleði sina. Borgin er
fyrst og fremst hag-
kvæm, en hún er oftast
ómanneskjuleg og
köld.
Fjölskyldusvæði ættu að geta sameinað þarfir yngri sem eldri og hjálpað fólki til þess aö kynnast og
fjölskyldum til þess að vera saman I rúmgóðu og ánægjulegu umhverfi. Væri ekki tilvaliö að koma upp
sliku svæði hér með volgu vatni I álum, bátum og brúm, gróðri, leiktækjum, kaffisölu, sundlaug, dýra-
garði, iþróttasvæði o. fl.? Hvert hverfi ætti að hafa slikt svæöi, sem yfir veturinn væri tilvalið skiöa-
sleða- og skautasvæði.
forðast þau vandamál, sem oft-
ast koma upp i stórborgum. Viö
höfum nær ótakmarkað land-
rými við höfum hreint og gott
loft, og þjóðfélag okkar er fá-
mennt og stéttaskipting mun
minni en viðast hvar i
Vestur-Evrópu. Við ættum þvi
að hafa alla möguleika á að geta
byggt upp manneskjulega borg,
þar sem tekið er tillit til þarfa
manneskjunnar sjálfrar, hvort
sem hún er ung eða gömul, heil-
brigð eða ekki. Við ættum að
hafa möguleika á að forðast
„skipt” hverfi, þar sem fólki er
skipt niður eftir efnahag og
stétt, eins og algengt er er-
lendis, en flestir fordæma. En
höfum við forðazt þessi vanda-
mál og höfum við lært af öörum
þjóðum? Þvi miður er ekki svo