Morgunblaðið - 04.12.2001, Blaðsíða 54

UMRÆÐAN
54 ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ

 



      !"  " # $ %%  & ' $ %(
) *+, #-# *).# 
 *+, ///.# *).#0 #

&

 
 .

1  1  "
2 34 5# "

* 46+ "

 )*+#*+
 


      
 
         
!     
7
17, ((. 8
" +.9
 )*+#*+
"# $  %&"   '    (  
    "# $     
!     
7
17, %:. 8
" +.9

 ")*+) 3+;
)4!5 < *=
 3+; ) 4 < *=>
)!  <*= 3 4"*5
NÚ LIGGUR öðru
sinni fyrir Alþingi til-
laga til þingsályktunar
um nýja námsbraut við
Sjómannaskóla Íslands
flutt af Guðmundi Hall-
varðssyni og fleirum.
Tillagan gengur út á að
menntamálaráðherra
verði falið að kanna
hvort ráðlegt sé að við
Sjómannaskóla Íslands
verði stofnað til viðbót-
arnáms sem snýr að
störfum skipstjórnar-
manna á skemmtiferða-
skipum. Námið verði
með alþjóðlegu sniði og
kennsla fari fram á
ensku, en tímalengd og umfang
námsins ráðist af þeim kröfum sem
gerðar eru í dag til öryggis og rekst-
urs skemmtiferðaskipa. Gert er ráð
fyrir að þetta nám verði viðbót við
hefðbundið skipstjórnarnám fyrir
stýrimenn og vélstjóra og miðist fyrst
og fremst við rekstur skemmtiferða-
skipa.
Fljótt á litið virðist þarna um afar
meinleysislega tillögu að ræða, en
þegar nánar er skoðað læðist að
manni sá grunur að þarna geti verið
um mikla hagsmuni að ræða. Hlut-
deild skemmtiferðaskipa í ferða-
mannafjölda hefur þannig stóraukist
á undanförnum árum. Í greinargerð
með tillögu Guðmundar kemur fram
að aukning farþegafjölda á skemmti-
ferðaskipum hafi verið 8% að með-
altali á ári síðastliðin 15 ár. Nú eru 53
skemmtiferðaskip í pöntun hjá skipa-
smíðastöðvum víðs vegar um heiminn
og talið er að á næstu fimm árum
þurfi u.þ.b. 100.000 nýja starfsmenn í
áhafnir þessara skipa. Eins og allir
vita hefur áhugi á flugi sem ferða-
máta minnkað mikið á
síðustu mánuðum. Ef
sú breyting verður var-
anleg má ætla að eftir-
spurn eftir ferðum með
skemmtiferðaskipum
aukist enn til muna.
Mjög erfitt hefur
reynst að finna og fá
skipstjóra, stýrimenn
og vélstjóra frá Vestur-
Evrópu til starfa á
þessum skipum, en flest
félög sem reka
skemmtiferðaskip
sækjast eftir evr-
ópskum yfirmönnum
sem þykir auka sam-
keppnishæfni þeirra og
öryggi.
Með breytingum og tækniframför-
um í sjávarútvegi og siglingum al-
mennt hefur sjómönnum farið frekar
fækkandi hér á landi á undanförnum
árum og áhugi á sjómannamenntun
farið frekar dvínandi. Sú staðreynd
blasir auðvitað við að Íslendingar eru
siglingaþjóð og þeir eru varla margir
sem vilja að við missum þetta ein-
kenni okkar.
Í ljósi alls þessa finnst mér það
liggja í augum uppi að Alþingi eigi að
taka þessa þingsályktunartillögu til
afgreiðslu og samþykkja hana, en
ekki láta hana daga uppi einu sinni
enn. Aðstæður hér á landi nú um
stundir eru einfaldlega þannig að við
verðum að skoða vandlega hvort
þarna sé um raunhæfa möguleika að
ræða eða ekki. Aðstæður í ferða-
mannaiðnaði eru erfiðar, flugumferð
til landsins hefur dregist saman og
ekki fyrirséð hver þróun mála verður
á því sviði. Líklegt er að verulega
muni draga úr þeirri fjölgun ferða-
manna sem við höfum upplifað síð-
ustu ár. Aðstæður í menntamálum
eru einnig þannig að verulega hallar á
gamalgróna íslenska menntun eins og
skipstjórnarmenntun. Í tillögu Guð-
mundar er því bent á möguleika sem
bæði gætu orðið til þess að styrkja
ferðamannaiðnaðinn og menntakerfið
auk þess að hægt væri að ná fram
verulega betri nýtingu á húsnæði
skólanna og öðrum búnaði og þar með
skjóta fleiri stoðum undir atvinnulífið.
Ef vel tekst til með nám af þessu
tagi munu auðvitað fleiri sækja það
en Íslendingar, þarna yrði um alþjóð-
legt nám að ræða. Það er heldur ekki
langsótt að skipstjórnarmenn sem
læra sitt fag hér á landi myndu reyna
að sækja hingað aftur í starfi sínu á
skemmtiferðaskipum þannig að ferð-
um þeirra hingað gæti fjölgað þegar
litið er til lengri tíma. Þá má heldur
ekki gleyma því að á seinni árum hafa
kjör skipstjórnarmanna á skemmti-
ferðaskipum verið bætt verulega
þannig að hér gæti orðið um eftir-
sóknarvert nám að ræða.
Ég vil því hvetja menntamálayfir-
völd og alþingismenn til þess að
stuðla að því að þessi þingsályktunar-
tillaga verði rædd og afgreidd. Í kjöl-
far þess verði síðan kannað gaum-
gæfilega hvort þarna sé um
möguleika að ræða sem gætu eflt sjó-
mannamenntun, atvinnulíf og ferða-
þjónustu hér á landi.
Stórefling skipstjórnar-
náms í Reykjavík
Ari
Skúlason
Skipstjórnarnám
Mjög erfitt hefur reynst
að finna og fá, segir Ari
Skúlason, skipstjóra,
stýrimenn og vélstjóra
frá Vestur-Evrópu til
starfa á þessum skipum.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Aflvaka hf.
VIÐ Íslendingar ber-
um okkur gjarnan sam-
an við nágrannaþjóð-
irnar, ekki síst á
Norðurlöndum, og tök-
um okkur þær til fyrir-
myndar á mörgum svið-
um svo sem vera ber.
En þessar þjóðir hafa
líka lent í ýmiss konar
erfiðleikum sem ættu
þá ekki síður að verða
okkur víti til varnaðar,
og til slíkra erfiðleika
má hiklaust telja inn-
flytjendavandann sem
skapast hefur á seinni
árum í þessum löndum.
Sjálf bjó ég í Dan-
mörku um fjórtán ára skeið og kynnt-
ist því af eigin raun hvað ýmis lög og
reglur sem sett eru í nafni umburð-
arlyndis og tillitsemi við innflytjend-
ur geta reynst varhugaverð. Auðvitað
er ekkert eðlilegra en að taka vel á
móti þeim sem vilja hefja búsetu í
nýju landi og eru reiðubúnir að taka
upp þá siði og lifnaðarhætti sem þar
eru ríkjandi. Reynslan hefur hins
vegar kennt að nágrannaþjóðir okkar
vilja oft ganga lengra og breyta eigin
lifnaðarháttum til að þóknast inn-
flytjendum, og það hefur skapað
ómælda beiskju og reiði í þessum
löndum og sundrað þjóðunum sem
þar búa.
Ástæða þess að ég set þessi orð á
blað er frétt sem birtist í Frétta-
blaðinu mánudaginn 26. nóvember og
greinir frá því að svínakjöt hafi verið
tekið af matseðli Austurbæjarskólans
af tillitssemi við einstaklinga annarr-
ar trúar. Mér finnst þessi ákvörðun
skólastjórans lýsa mikilli skammsýni
og vanþekkingu auk þess að vera ger-
ræðisleg því hún er tekin án nokkurs
samráðs við okkur foreldrana eða for-
eldrafélag skólans.
Þegar sýna á tillitssemi í þessum
efnum má það auðvitað ekki verða til
þess að gengið sé á rétt annarra. Og
ekki mega skólastjórnendur gera upp
á milli barna. Ég minnist þess þó ekki
að matseðli skólans hafi áður verið
breytt vegna annarra nemenda þar. Í
þeim hópi eru börn sem hafa ýmiss
konar fæðuóþol svo ekki sé minnst á
sykursýki. Og mér vitanlega hefur
aldrei komið til tals að fjarlægja kjöt
af matseðli skólans af tillitssemi við
þá sem einungis neyta grænmetis.
Um þessar mundir er oft til þess
vísað að við lifum nú í svokölluðu fjöl-
menningarlegu samfélagi og verðum
að una því með kostum þess og göll-
um. Það ætti þó að vera ljóst að ekki
er allri menningu gert jafnhátt undir
höfði í slíku samfélagi ef trúarsiðir
eins hóps geta komið í veg fyrir að
annar megi neyta þess matar sem
hann er vanur. Guðmundur Sighvats-
son skólastjóri lætur þess getið í áð-
urnefndri frétt í Fréttablaðinu að
svínakjötsát í skólanum
hafi ekki verið vanda-
mál heldur sé bannið
„fyrirbyggjandi að-
gerð“ og til hennar sé
gripið „áður en það
verða einhver leiðindi“.
Ég vil hins vegar benda
Guðmundi á að með
þessu er hann fyrst og
fremst að búa til vanda-
mál og þau gætu orðið
vandleyst þegar fram
líða stundir. Dóttir okk-
ar var um árabil á
barnaheimili í Árósum
þar sem svínakjötsát
hafði verið bannað. Það
bann hafði þó ekki verið
lengi í gildi þegar algjörlega var tekið
fyrir það að börnin kæmu með nesti
sem innihélt svínakjöt á barnaheim-
ilið. En þrátt fyrir þessa tillitssemi
Dananna urðu dönsk börn iðulega
fyrir aðkasti og barsmíðum af hálfu
þeirra sem trúar sinnar vegna neyttu
ekki svínakjöts.
Og nú hefur fyrsta skrefið á þess-
ari braut verið stigið á Íslandi. Guð-
mundur Sighvatsson ætlar sér að
bregðast við „áður en það verða ein-
hver leiðindi“. Ef hann hefði sýnt for-
eldrum barnanna í skólanum þá sjálf-
sögðu háttvísi að skýra þeim frá
þessum „fyrirbyggjandi aðgerðum“
hefði ég getað miðlað honum af
reynslu minni og annarra frá Dan-
mörku. En það gerði hann ekki. Ég
fæ engan veginn séð að skólastjóri
sem stígur slíkt óheillaspor sé starfi
sínu vaxinn.
Um hvað snýst svo þetta svína-
kjötsmál? Þráinn Bertelsson skrifar
um það grein í Fréttablaðið miðviku-
daginn 28. nóvember og veltir spurn-
ingunni fyrir sér. Hann talar um að
málið hafi snúist upp í umræðu um
hagsmuni kjötframleiðenda en það
snúist í raun um börn en ekki svín.
Það er rétt hjá Þráni að málið snýst
um börn, en vel að merkja íslensk
börn ekki síður en önnur, og þeirra
réttur hefur hér verið fyrir borð bor-
inn.
En málið snýst auðvitað um fleira
og kannski fyrst og fremst um það
hvort við viljum lifa í þessu landi eins
og Íslendingar eða ekki.
Svínakjöt og
umburðarlyndi
Pálína
Haraldsdóttir
Höfundur er sjúkraliði.
Siðir
Málið snýst um um það,
segir Pálína Haralds-
dóttir, hvort við viljum
lifa í þessu landi eins og
Íslendingar eða ekki.
Gjafavara – matar- og kaffistell .
All ir verðflokkar.
- Gæðavara
Heimsfrægir hönnuðir
m.a. Gianni Versace.
VERSLUNIN
Laugavegi 52, s. 562 4244.
Hrei
nsum
viðar-, rimla-,
strimla-, plíseruð-
og sólargluggatjöld.
Hlíðarhjalla 26, s. 897 3634.