Morgunblaðið - 19.03.2002, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 ÞRIÐJUDAGUR 19. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Guðjón GunnarJóhannsson
fæddist á Skjaldfönn
í Nauteyrarhreppi í
Norður-Ísafjarðar-
sýslu 15. júní 1910.
Hann lést á Land-
spítalanum – há-
skólasjúkrahúsi við
Hringbraut 7. mars
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Jóhann
Jens Matthías Ás-
geirsson Skjalddal,
bóndi á Skjaldfönn, f.
22.1. 1885, d. 9.2.
1956, og Jóna Sigríð-
ur Jónsdóttir, húsfreyja og ljós-
móðir í Nauteyrarhreppi, f. 2.8.
1882, d. 9.8. 1963. Systkini Guðjóns
eru: Aðalsteinn, bóndi á Skjald-
fönn, f. 16.5. 1909, d. 1.12. 1993;
Magnús, rafeindavirki og fyrrv.
starfsmaður Alþingis, f. 3.9. 1912,
d. 15.9. 1997; Ásgerður Rósa, hús-
freyja á Ármúla í Nauteyrar-
hreppi, f. 23.3. 1915, d. 9.9. 1990;
Karen Ólafía, fyrrv. starfsmaður
Búnaðarbanka Íslands, f. 19.4.
1918; Kristján, verkamaður og
fyrrv. starfsmaður Dagsbrúnar, f.
25.9. 1919; Halldór Valgeir húsa-
smíðameistari, f. 3.4. 1921; Ást-
hildur Sigurrós, húsfreyja í
Heimabæ í Arnardal, f. 13.6. 1923,
d. 19.04. 1998. Hálfsystir Guðjóns,
samfeðra, var Guðrún, f. 5.8. 1914,
d. 2.2. 1987, lengst af búsett á
Kirkjubóli í Nauteyrarhreppi.
Guðjón kvæntist 26.4. 1941 Krist-
ínu Jónasdóttur, verkakonu og
1947, gift Guðmundi Óskarssyni
endurskoðanda og eru börn þeirra
Berglind, f. 17.2. 1966, Íris, f. 4.7.
1972, og Guðjón Óskar, f. 3.10.
1975; Arnar Hákon, bifvélavirkja-
meistari og starfsmaður Bifreiða-
skoðunar Íslands, búsettur í Kópa-
vogi, f. 19.11. 1949, kvæntur Ólafíu
Guðfinnu Pálsdóttur hjúkrunar-
fræðingi og eru synir þeirra Páll,
f. 31.8. 1970, Gunnar Örn, f. 3.4.
1975, og Karvel Þór, f. 4.3. 1977;
Jóhanna Sólborg, iðnverkakona í
Reykjavík, f. 29.10. 1951, gift Agli
Júlíusi Jacobsen bílaviðgerðar-
manni, og eru börn þeirra Úlfar, f.
3.12. 1974, Lillian, f. 16.9. 1977, og
Kristín Björk, f. 19.12. 1982; Guð-
jón Kristinn, rafeindavirkjameist-
ari í Reykjavík, f. 13.2. 1956,
kvæntur Guðnýju Eddu Gísladótt-
ur verslunarmanni og eru synir
þeirra Gísli Valur, f. 13.10. 1979,
og Kristinn Helgi, f. 3.3. 1985.
Guðjón ólst upp á Skjaldfönn og
var í barnaskóla á Melgraseyri
og stundaði nám við Héraðsskól-
ann í Reykjanesi. Hann stundaði
landbúnaðarstörf á Skjaldfönn og
var á vertíð, m.a. í Njarðvík, en
flutti um þrítugt til Ísafjarðar þar
sem hann var til sjós og stundaði
aðra vinnu sem til féll. Hann flutti
síðan til Reykjavíkur 1948. Þar
stundaði hann fyrst verkamanna-
vinnu á Eyrinni, var því næst í
byggingarvinnu og starfaði síðan
hjá Agli Vilhjálmssyni við bílavið-
gerðir og bílasmíðar til 1956. Þá
hóf hann nám í húsasmíði, fjörutíu
og sex ára, og starfaði síðan að
námi loknu við húsasmíðar fram
yfir sjötugt.
Útför Guðjóns Gunnars Jó-
hannssonar fer fram frá Áskirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
húsmóður, f. 2.12.
1916. Hún er dóttir
Jónasar Helga Sveins-
sonar, á Borg í Reyk-
hólasveit, f. 1877, d.
1943, og Kristínar
Guðmundsdóttur hús-
freyju, f. 1884, d. 1927.
Börn Guðjóns og
Kristínar eru Kristín,
verslunarmaður í
Reykjavík, f. 14.8.
1941, gift Ögmundi
Guðmundssyni raf-
virkjameistara og
eiga þau þrjú börn,
Guðjón Gunnar, f.
18.2. 1960, Sólveigu Jónu, f. 27.7.
1964 og Guðmund Kristin, f. 13.5.
1980; Jónas Helgi, húsasmíða-
meistari og húsvörður á Bifröst í
Borgarfirði, f. 28.3. 1943, kvæntur
Ebbu Unni Jakobsdóttur, og eiga
þau saman einn son, Jónas Helga,
f. 19.12. 1981, auk þess sem Jónas á
tvö börn með fyrri konu sinni, Þór-
dísi Óskarsdóttur, Kristínu, f. 19.3.
1963, og Steinþór Svavar, f. 7.5.
1964, en Ebba á fjögur börn með
fyrri manni sínum, Jóhanni Ein-
arssyni, þau Margréti Indíönu, f.
27.11. 1961, Ingiberg, f. 30.11.
1964, Björn Anton, f. 26.6. 1966, og
Einar Jóhann, f. 25.5. 1973; Sigur-
björg, verslunarmaður í Mos-
fellsbæ, f. 8.6. 1946, gift Sveini
Árnasyni verktaka og eru börn
þeirra Brynjar Örn, f. 25.10. 1971,
Eva Björk, f. 25.6. 1976, og Anna
Rún, f. 6.2. 1984; Ólöf Ingibjörg,
matráðskona í Hafnarfirði, f. 23.9.
Ég kynntist tengdaforeldrum
mínum, Guðjóni og Kristínu, fyrst
árið 1959. Hafði ég þá skömmu áður
kynnst elstu dóttur þeirra, Kristínu.
Um þetta leyti var Guðjón að
byggja á Hrísateignum og jafnframt
að læra húsasmíði hjá Halldóri bróð-
ur sínum, nærri fimmtugur að aldri.
Ég dáðist snemma að dugnaði hans.
Hann vann sjálfur allt múrverk auk
smíðanna og fórst það afar vel úr
hendi.
Ég minnist þess með þakklæti
þegar Guðjón hvatti og studdi mig
og fleiri unga menn árið 1964 til að
sækja um lóð fyrir stigahús í
Hraunbæ. Þessi hvatning hans lagði
grunninn að okkar fyrstu íbúðareign
og fyrir það er ég þakklátur.
Guðjón sat aldrei auðum höndum.
Gilti þá einu hvort um væri að ræða
smíðar sumarhúsanna Kuldakletts
og Skjaldborgar í Skjaldfannardal
eða við Vatnsenda í nágrenni Elliða-
vatns. Þar áttum við margar
ánægjustundir, hvort sem var við
kartöflurækt eða grillið að afloknu
góðu verki.
Nú síðustu árin hélt iðjusemin
áfram allt til síðasta dags. Þá sat
Guðjón löngum stundum við að
hnýta línutauma og ég held að hann
hafi prjónað tátiljur á alla meðlimi
fjölskyldunnar, um 60–70 manns.
Hugur Guðjóns var jafnan að
stórum hluta vestur við Ísafjarðar-
djúp. Ef veðrið barst í tal vildi hann
vita hvernig veðrið væri fyrir vestan.
Guðjón og Kristín voru oftar en
ekki með í för þegar við hjónin fór-
um vestur í Kuldaklett og síðar
Skjaldborg í Skjaldfannardal. Þar
stunduðum við silungsveiði og ber-
jatínslu af miklum áhuga undir
öruggri og styrkri handleiðslu Guð-
jóns. Þar áttum við okkar bestu
stundir.
Þegar kom að því að segja sögur
úr sveitinni var Guðjón jafnan í ess-
inu sínu. Hann var gæddur sérstakri
frásagnargleði og var búinn miklum
hæfileikum þegar kom að því að
greina frá skemmtilegum sögum,
hvort sem var af sveitungum sínum
eða kennileitum æskustöðvanna.
Greindi Guðjón oftar en ekki frá
með gamansömum hætti svo mikið
var hlegið.
Ég vil þakka fyrir að hafa fengið
tækifæri til að kynnast sómamann-
inum Guðjóni frá Skjaldfönn og
Kristínu konu hans og átt samleið
með þeim.
Elsku Stína mín. Ég bið guð að
styrkja þig og fjölskyldu þína á þess-
ari sorgarstundu.
Ögmundur Guðmundsson.
Fallinn er í valinn mikill sóma-
maður; Guðjón Gunnar Jóhannsson
frá Skjaldfönn, tæplega níutíu og
tveggja ára að aldri. Kraftarnir voru
þrotnir og skrokkurinn allur að gefa
sig, en andlegi krafturinn var í góðu
lagi og uppgjöf var ekki í hans huga.
Þó gerði Guðjón sér vel grein fyrir
að komið var að leiðarlokum.
Guðjón lifði langa og viðburðaríka
ævi. Hann mundi t.d. eftir Kötlugos-
inu 1918, heyrði drunurnar vestur í
Djúp, sá öskustrókinn og mundi
svarta skán yfir snjónum af ösku-
falli. Hann mundi vel eftir frosta-
vetrinum mikla árið 1918 þegar
frostið fór yfir 30°. Hann minntist
þess vel þegar Skjaldfannarbærinn
var á kafi í snjó og ekki birtu að fá
inn í bæinn vikum og mánuðum sam-
an, þegar grafa þurfti niður 20 þrep
til að komast í bæjarlækinn eftir
vatni fyrir fénaðinn, þegar moka
þurfti sig út úr bænum á hverjum
degi vikum saman, þegar rjúpurnar
frusu í hel og bóndinn, pabbi Guð-
jóns, og vinnumennirnir fundu ekki
útihúsin fyrir snjó og urðu að fara út
bundnir í reipi því byljirnir voru svo
miklir, þegar tvö snjóflóð féllu sitt
hvorum megin við bæinn og jörðin
og túnin voru öll krosssprungin af
frosti er snjóa leysti. Og svona var
þetta víst fyrir vestan flesta vetur að
meira eða minna leyti og þurfti ekki
sérstakan frostavetur til. Á sumrum
getur þó orðið ægifagurt við Djúp og
Sigvaldi Kaldalóns tónskáld sem var
læknir á Ármúla, sem er næsti bær
við Skjaldfönn, mun hafa samið
mörg sín fegurstu lög við hughrif
fegurðarinnar í Skjaldfannardal og í
Kaldalóni sem er næsti dalur við
Skjaldfannardal. – En aldrei gat
Guðjón gleymt þeirri dýrð og þeirri
dásemd sem honum fannst þessi
staður búa yfir og mestu vonbrigði
lífsins fyrir Guðjón voru þau að geta
ekki orðið bóndi á Skjaldfönn við
Ísafjarðardjúp. Elsti bróðirinn tók
við búinu og Guðjón varð að flytja
burt. En römm er sú taug sem rekka
dregur heimatúna til. Vestfirðirnir,
Djúpið og Skjaldfannardalurinn
voru í huga Guðjóns öllum stundum.
Hann keypti gamalt veiðihús ásamt
systkinum sínum sem þau létu flytja
í Skjaldfannardal þar sem þau
byggðu við og gerðu upp. Undi þar í
öllum sínum fríum. Reisti sjálfur
sumarbústað ásamt börnum og
tengdabörnum á jörðinni sem hann
unni og erfði eftir foreldra sína, þótt
undarlega innrættir menn reyndu að
koma í veg fyrir þá smíði, ræddi við
sína nánustu um veðrið fyrir vestan,
spurði um berjavísa, en berjatínsla
var honum mikið hjartans mál,
spurði sífellt fregna að vestan,
hvernig gekk veiðin, hvernig voru
vegirnir, er byrjað að slá, hittirðu
einhvern sem ég þekki, ætlarðu ekki
að fara vestur í sumar? Meira að
segja hóaði hann stundum upp úr
svefni, þá var hann í draumum sín-
um fyrir vestan í smalamennsku. En
sá sem öllu ræður bætti Guðjóni upp
vonbrigðin með að verða ekki bóndi
á Skjaldfönn, hann færði honum eig-
inkonuna, hana Kristínu Jónasdótt-
ur og börnin þeirra sjö. Undirrit-
aður telur að það hafi verið góð
skipti.
Sjálfur bætti Guðjón sér að ein-
hverju leyti upp flutninginn úr sveit-
inni þegar hann keypti sér, á efri ár-
um, sumarbústað við Vatnsenda.
Þar fékk hann útrás fyrir bóndann
sem bjó innra með honum, lagfærði
girðingar, dyttaði að bústaðnum,
ræktaði, gróðursetti, sló með orfi og
ljá, setti niður kartöflur og var við
útiverk alla daga frá því snemma á
vorin og langt fram á haust. Setti
ekki bara niður kartöflur fyrir sig,
heldur líka fyrir þau börn sín sem
ekki höfðu skilning á mikilvægi kart-
öfluræktunar og tók upp fyrir þau
um haustið. En bústaðurinn var,
öðrum þræði, fjölskyldumiðstöð
þeirra hjóna Guðjóns og Kristínar.
Þangað streymdu stöðugt, allt sum-
arið, börnin, barnabörnin og mak-
arnir, vinir og kunningjar, ættmenni
og allir sem vildu vera innan um gott
fólk og þiggja kaffi og kökur. Og
alltaf voru allir velkomnir og aldrei
leið Guðjóni betur en þegar fullt var
út úr dyrum af gestum. Gestrisnin
var þeim heiðurshjónum eðlislæg.
Guðjón var mikill gæfumaður.
Hann fór áfallalítið í gegnum lífið,
eignaðist einstaka mannkostakonu
fyrir eiginkonu, sem hann var sam-
vistum við í vel yfir sextíu ár og fékk
að búa með fram á sinn síðasta dag.
Eignaðist sjö heilbrigð börn sem öll
eru á lífi og bera foreldrum sínum
fagurt vitni. Sjálfur var Guðjón alla
tíð heilsuhraustur. Veraldlegum
auði safnaði hann ekki en átti í þess
stað auð sem mölur og ryð fá ekki
grandað, leið aldrei skort því dugn-
aður hjónanna og nægjusemi gerði
þeim kleift að hafa ætíð nóg fyrir sig
og sína og ágirnd og öfund var ekki
til í fari hans né eiginkonunnar.
Unni lífinu og landinu, gróðrinum,
dýrum og fann sárlega til með þeim
sem órétti voru beittir og lítils máttu
sín. Guðjón getur nú að leiðarlokum
glaður og sáttur litið yfir æviverkið
sitt með stolti og góðri samvisku.
Honum tókst svo sannarlega vel til
um ævina.
Fyrir vestan fannst honum að
hlutirnir gerðust. Guðjón horfðist
eitt sinn í augu við ísbjörn, níu ára
gamall, þegar hann var að leita að
týndum rollum. Í fyrstu trúði enginn
frásögninni og afgreiddu ísbjarnar-
sögu Guðjóns sem leti og afsökun
fyrir að þurfa ekki að leita að týndu
rollunum, en fljótlega fannst nætur-
bæli sem bangsi hafði gert sér og il-
fetaför eftir björninn. Fóru þá að
renna tvær grímur á fólk. Seinna um
veturinn var svo ísbjörn drepinn í
Skjaldabjarnarvík við Geirólfsnúp á
Ströndum, hinum megin við Djúp.
Líklegt var talið að þar hafi verið á
ferðinni sama dýrið og að það hafi
komið með ísjaka frostaveturinn
mikla. Guðjón bjargaði líka einu
sinni lífi eldri bróður síns, Aðal-
steins, þegar hann lyfti ofan af hon-
um bjargi sem hafði runnið með
skriðu ofan á Aðalstein svo hann var
kominn að köfnun, en Guðjón var
heljarmenni að burðum á yngri ár-
um.
Guðjón var tengdafaðir minn og
kynni okkar stóðu í hartnær fjörutíu
ár. Allan þann tíma – ekki í eitt ein-
asta skipti – bar skugga á þessi
kynni. Það þykir eflaust einhverjum,
sem til þekkir, ótrúlegt að undirrit-
uðum hafi aldrei tekist að koma Guð-
jóni úr jafnvægi með athöfnum sín-
um og orðum en lyndiseinkunn
Guðjóns var mjög sérstök og sterk.
Honum var ekki gefið að eiga í úti-
stöðum við nokkurn mann, honum
líkaði við alla, bar öllum vel söguna,
var einstaklega blíðlyndur og hlýr,
sá alltaf góðu hliðarnar á mönnum,
talaði ekki illa um fólk, var ljúfur og
hægur. Þó var Guðjón ekki skoðana-
eða skaplaus en kaus að beina skap-
inu frekar að vinnunni og kappinu og
dugnaðinum sem var honum í blóð
borin, heldur en að samferðarfólki
sínu. Vinnan var Guðjóni mikils
virði, ekki bara launavinna heldur öll
vinna hverju nafni sem nefndist. Var
iðinn og eljusamur og hamaðist í
vinnu allt sitt líf. Á efri árum hnýtti
hann öngla á línutauma og gerði það
af miklu kappi og lagði mikinn metn-
að í verkið þótt tímalaunin væru
lægri en í unglingavinnunni. Það
skipti Guðjón ekki öllu hvað greitt
var fyrir verkið – hitt var mikilvæg-
ara að verkið væri fljótt og vel unnið
og að sómi væri að.
Ekkert líf er án dauða, enginn
dauði án lífs segir á góðum stað.
Þetta segir okkur að dauðinn er inni-
falinn í lífinu – fram hjá því verður
ekki horft, og sá sem þiggur líf af
skapara sínum þiggur jafnframt
dauðann af þeim sama. Og eigum við
sem eftir lifum að vera svo döpur við
fráfall ástvinar? Sannkristnir menn
trúa á líf eftir dauðann. Þeir sem
trúa á upprisuna trúa á sigur lífsins
yfir dauðanum og eiga því ekki að
líta á dauðann sem endalok sam-
verustundanna heldur biðtíma –þótt
söknuðurinn sé sár. Guðjón Gunnar
Jóhannsson frá Skjaldfönn er farinn
á undan okkur til Austursins eilífa,
laus við líkamann sem ekki var leng-
ur til neinna verka, hittir fyrir hin-
um megin gengna ástvini og hefst
handa við að taka á móti okkur hin-
um sem förum sömu leið fyrr eða
síðar – undan því verður ekki vikist.
En þessi vísu orð segja okkur einnig
annað, ekki síður mikilvægt, að á
undan dauða Guðjóns var líf hans.
Og fyrir það líf getum við verið
þakklát. Allir sem kynntust Guðjóni
urðu betri menn við þau kynni. Ást-
vinir hans fengu að hafa hann hjá
sér í yfir níutíu og eitt ár og fyrir það
skal þakkað því það voru forréttindi
að eiga Guðjón fyrir vin og samferð-
armann. Öllum leið vel í návist hans,
samferðarmenn Guðjóns fundu
hlýju hans og blíðu og kímni hans og
gott skap léttu mönnum lífið. Ég
þakka forsjóninni fyrir að hafa leitt
okkur Guðjón Gunnar Jóhannsson
frá Skjaldfönn saman í gegnum dótt-
ur hans – sem er sami mannkosta-
maðurinn og hann sjálfur – og átt
hann að vini í tæp fjörutíu ár. Ég vil
líka þakka honum fyrir það sem
hann veitti frumburði okkar hjóna,
henni Berglindi, þar fór saman skil-
yrðislaus og fölskvalaus ást afa og
afastelpu.
Að lokum votta ég öllum þeim sem
nú syrgja vininn sinn, mínar dýpstu
samúðarkveðjur og bið algóðan guð
að styrkja okkur öll í söknuðinum og
sorginni.
Blessuð sé minning góðs drengs,
Guðjóns Gunnars Jóhannssonar.
Guðmundur Óskarsson.
Elsku afi minn. Við fráfall þitt
leita á hugann öll fegurstu lýsing-
arorðin sem prýtt geta einn og sama
manninn.
Ljúfmennska, samviskusemi,
vandvirkni, heiðarleiki og iðjusemi.
Þessu skartaðir þú í ríkum mæli og
ríkari en ég hef áður þekkt. Þú varst
mér traustur vinur og trygglyndi
þitt og traust vinátta átti sér engin
takmörk.
Þessum kostum þínum kynntist
ég ungur að aldri á Hrísateignum.
Þá stundaðir þú smíðar af miklu
kappi í bílskúrnum á Hrísateignum.
Ég, sex ára snáðinn, fékk í fyrstu að
fylgjast með af áhuga. Fyrr en varði
laumaðir þú til mín spýtu og þá varð
ekki aftur snúið. Áhuginn varð síðar
svo mikill við smíðarnar að verk-
stæðið mitt barst út í kjallaratröpp-
urnar sem fengu það óþvegið hjá
afastráknum sem hitti ekki alltaf
naglann á höfuðið. Þó að tröppurnar
tækju miklum útlitsbreytingum til
verri vegar tókst þú því með miklu
jafnaðargeði eins og þín var von og
vísa. Aldrei hrökk af vörum þínum
styggðaryrði þótt smíðatilburðir
mínir skiluðu litlu öðru en skemmd-
um tröppunum.
Margar eru minningarnar sem
leita á hugann. Ég átti heima í kjall-
aranum á Hrísateignum og laumað-
ist oft upp til þín og ömmu. Oft og
iðulega fékk ég hjá þér mola og þú
gerðir ekki athugasemdir þótt ég
dýfði honum í kaffibollann þinn. Það
var síðan toppurinn á öllu saman
þegar amma fór í eldhússkápinn og
færði mér súkkulaðimola.
Þú varst mikill dugnaðarforkur,
heljarmenni að burðum og vandvirk-
ur svo af bar. Hugurinn var stór og
húsbyggingar og viðhald vöfðust
ekki fyrir þér. Bygging sumarhúss-
ins í Skjaldfannardalnum fannst þér
ekki tiltökumál og þar fórst þú
fremstur í flokki. Verk þín báru
handbragði þínu og vandvirkni fag-
urt vitni. Þegar kom að viðhaldi
húsanna litu natni þín og elja dags-
ins ljós. Naust þú þess þá jafnan að
dytta að hinu og þessu við undirleik
náttúrunnar.
Þú varst einstakt náttúrubarn. Ég
fékk snemma að kynnast því. Þegar
ég fluttist til Íslands eftir skamma
dvöl í Bandaríkjunum varst þú sami
góði afinn og áður. Breytingar höfðu
átt sér stað í lífi mínu eins og gengur
þegar menn stofna fjölskyldur. Þú
breyttist hins vegar lítið. Varst alltaf
sami viskubrunnurinn og barst alltaf
hag þíns fólks fyrir brjósti.
Virðing þín fyrir náttúrunni kom
glöggt í ljós þegar þú ásamt börnum
þínum byggðir sumarbústaðinn í
Skjaldfannardalnum. Bústaðnum
var ákveðinn staður ofarlega í
kjarrivaxinni hlíðinni. Ekki kom til
greina að spilla náttúrunni með
lagningu vegar og allt efnið borið á
bakinu að byggingarstað. Síðar og
þegar ljóst var hve umferð yrði mikil
að bústaðnum samþykktir þú lagn-
ingu vegarins. En mjórri gat hann
varla verið.
Snemma beygist krókurinn og
varla gat það farið á annan veg en ég
fengi áhuga á veiðiskap. Stórkost-
legar sögurnar af rjúpnaveiðinni í
Skjaldfannardal gátu auðvitað ekki
annað en smitað út frá sér og vakið
áhuga borgarbarnsins. Sumar sög-
urnar reyndar svo stórkostlegar að
amma spurði mig stundum hvort ég
tryði því virkilega sem gamli mað-
urinn væri að segja. Sögurnar áttu
sér lítil takmörk og ég á þér mikið að
þakka hvað veiðiskapinn varðar.
Samverustundir okkar fyrir vest-
an líða mér aldrei úr minni. Þú gerð-
ir þér far um að leiða mig í allan
GUÐJÓN GUNNAR
JÓHANNSSON