Morgunblaðið - 19.03.2002, Blaðsíða 24

ERLENT
24 ÞRIÐJUDAGUR 19. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Tilboð vikunnar
gildir einungis í Lyf & heilsu
Austurveri og Kringlunni.
Joe Boxer nærföt og náttföt
Levante nærföt
Levante sokkabuxur.
Að auki fylgja Clips
sokkabuxur frítt með.
20% afsl.
20% afsl.
20% afsl.
ROBERT Mugabe sór embættiseið sinn sem forseti
Zimbabwe á sunnudag og lýsti þá yfir, að hann
hefði unnið „glæstan sigur“ á heimsveldastefnunni í
kosningunum fyrir rúmri viku. Helsti andstæðingur
hans, Morgan Tsvangirai, sakaði hann aftur á móti
um að hafa „stolið kosningunum“ með margvíslegu
misferli. Undir það taka stjórnvöld á Vesturlöndum,
innlendir eftirlitsmenn í Zimbabwe og einnig eft-
irlitsmenn Breska samveldisins.
Thabo Mbeki, forseti Suður-Afríku, og Olusegun
Obasanjo, forseti Nígeríu, komu til Harare í gær til
viðræðna við Mugabe en þeir ásamt John Howard,
forsætisráðherra Ástralíu, munu ákveða í dag í
London til hvaða ráða Samveldið grípur gagnvart
Mugabe. Er fundur þeirra með Mugabe var að hefj-
ast í gær bárust fréttir um, að landtökumenn og
stuðningsmenn Mugabes hefðu myrt hvítan bónda.
Frá áramótum hefur ofbeldið í landinu kostað 35
manns lífið.
Á myndinni er forseti hæstaréttar Zimbabwe að
lesa Mugabe, orðum prýddum, eiðstafinn við athöfn-
ina á sunnudag.
AP
Samveldið íhugar viðbrögð
STÆRSTU dagblöð Noregs fjölluðu
í gær og um helgina um skoðana-
könnun þá sem birtist hér á landi á
föstudag en þar kom fram 91% stuðn-
ingur við það sjónarmið að hefja beri
samningaviðræður við Evrópusam-
bandið (ESB) um aðild Íslands. Í for-
ustugrein Verdens Gang segir að Ís-
lendingar vísi nú Norðmönnum
veginn og dagblaðið Nordlys segir
ljóst að svo kunni að fara að Norð-
menn neyðist til að leita eftir viðræð-
um verði þróunin sú að Íslendingar
nálgist ESB-aðild.
Í forustugrein Verdens Gang segir
að ljóst sé að enn fari því fjarri að Ís-
lendingar hafi afráðið að leita eftir að-
ild að ESB. Fjögur til fimm ár muni
trúlega líða þar til slíkar viðræður
hefjist. Vísað er til þess að sjávarút-
vegshagsmunir séu yfirgnæfandi
þegar um sé að ræða hugsanlega að-
ild Íslands að ESB. Íslendingar hafi
áður sett fram þá kröfu að þeir fái
eigin fiskveiðilögsögu innan ESB.
Sendiherra ESB gagnvart Noregi og
Íslandi hafi í samtölum við Aftenpost-
en sagt að kröfur Íslendinga þýði
ekki endilega að af aðild Íslands geti
ekki orðið svo fremi Íslendingar fall-
ist að öðru leyti á hina sameiginlegu
sjávarútvegsstefnu sambandsins.
Ástandið á Íslandi hafi nú breyst
eftir að könnun sú sem Gallup gerði
fyrir Samtök iðnaðarins var birt.
Davíð Oddsson forsætisráðherra hafi
í raun komið í veg fyrir umræðu um
ESB-aðild á Íslandi með afdráttar-
lausri andstöðu sinni. Nú telji flestir
að aðild að ESB verði eitt af málunum
sem kosið verði um í næstu þingkosn-
ingum á Íslandi. Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra sé greinilega
hlynntur aðild að ESB og telji að nú
beri að hefja samningaviðræður.
Norðmönnum beri því að búa sig und-
ir þær afleiðingar sem þróunin á Ís-
landi geti haft í för með sér.
Dagblaðið Nordlys segir í forustu-
grein í gær að taki umræðan á Íslandi
að snúast um aðild að ESB verði
Norðmenn að bregðast við. Þeir þurfi
þá samtímis að hefja aðildarviðræður
við sambandið. Hingað til hafi slæmir
samningar á vettvangi sjávarútvegs-
mála komið í veg fyrir aðild Norð-
manna að ESB. „Við stöndum frammi
fyrir alveg nýrri stöðu ef við eigum á
hættu að mæta þar Íslendingum til
viðbótar við Portúgala og Spánverja,“
segir blaðið er það fjallar um samn-
ingsstöðu Norðmanna eftir mögulega
inngöngu Íslendinga í ESB.
Dagblaðið Dagens Næringsliv
birtir forustugrein sem nefnist
„Framsóknarflokkurinn og við“. Þar
er fjallað um afstöðu flokkanna á Ís-
landi og því haldið fram að Halldór
Ásgrímsson utanríkisráðherra sé í
hópi áköfustu talsmanna þess að
hafnar verði aðildarviðræður við
ESB. Hingað til hafi Sjálfstæðis-
flokkurinn komið í veg fyrir slíkar
viðræður. Nú sé ástand mála hins
vegar að breytast á Íslandi. Títtnefnd
skoðanakönnun hljóti að hafa áhrif
bæði á Íslandi og í Noregi. Hingað til
hafi frumatvinnugreinarnar verið
helstu andstæðingar aðildar Noregs.
Afstaðan í norskum sjávarútvegi sé
þó að breytast. Margir telji að EES-
sáttmálinn verði ekki þróaður nægi-
lega. Síðan spyr blaðið: „Eigum við að
sækja um aðild ásamt Íslendingum
og freista þess að hafa áhrif á sjáv-
arútvegsstefnu ESB? Eða eigum við
að bíða og hætta á að mæta Íslend-
ingum ESB-megin við borðið einn
góðan veðurdag?“
Forystugreininni lýkur á þann veg
að enginn stjórnmálaflokkur í Noregi
telji æskilegt að hefja viðræður um
aðild að ESB. Fari fleiri íslenskir
flokkar að dæmi Framsóknarflokks-
ins kunni það að kalla á breytingar í
Noregi.
Meiri áhrif en innganga Svía
Í leiðara Aftenposten sem nefnist
„Ísland og ESB“ er einnig vísað til
skoðanakönnunar Gallup. Segir þar
að sæki Íslendingar um aðild muni sú
umsókn hafa mikil áhrif í Noregi ekki
síst á vettvangi sjávarútvegsmála.
Blaðið vísar til ummæla þeirra Jans
Petersens utanríkisráðherra og Jens
Stoltenbergs, leiðtoga Verkamanna-
flokksins, þess efnis að umsókn Ís-
lendinga myndi óhjákvæmilega hafa
áhrif í Noregi. Báðir telji þeir hins
vegar að nokkur tími muni líða þar til
viðræður Íslands og ESB hefjist.
Hins vegar sé ljóst að aðild Íslands að
ESB myndi hafa meiri áhrif í Noregi
en sú ákvörðun Svía 1994 að ganga í
sambandið. Án Íslendinga verði
EFTA-stoðin í EES-samstarfinu enn
veikari en hún sé í dag.
Dagblaðið Rogalands Avis fjallar
einnig í gær um hugsanlegar aðild-
arviðræður Íslendinga og áhrif þeirra
í Noregi. Þar líkt og í öðrum norskum
blöðum segir að Davíð Oddsson sé
andvígur aðildarviðræðum við ESB
en breyting sé að eiga sér stað á vett-
vangi Framsóknarflokksins. Að auki
bendi allt til þess að Samfylkingin
verði fyrst íslenskra flokka til að lýsa
sig hlynnta aðild Íslands að ESB.
Blaðið greinir frá ræðu Halldórs
Ásgrímssonar í Berlín í liðinni viku og
segir athyglisvert að þar hafi utanrík-
isráðherra ekki rætt um varanlega
undanþágu frá hinni sameiginlegu
sjávarútvegsstefnu ESB heldur að-
lögun Íslendinga að henni.
Segir blaðið að núverandi ríkis-
stjórn í Noregi hafi ekki á verkefna-
skrá sinni að hefja viðræður við ESB.
Hins vegar kunni þróunin á Íslandi að
verða til þess að norskir ráðamenn
neyðist til að setja málið á dagskrá.
Þjóðirnar sæki saman um aðild
Í frétt sem birtist í gær í dag-
blaðinu Bergens Tidende kemur
fram að Jens Stoltenberg telur að
Norðmenn komi til með að standa
frammi fyrir gjörbreyttum aðstæð-
um leiti Íslendingar eftir aðild að
ESB. Ljóst sé að EES-samstarfið
haldi þá tæpast velli. Í sama blaði
hvetur Sigurd Grytten, formaður
norsku Evrópusamtakanna, til þess
að Norðmenn og Íslendingar sæki
saman um aðild að ESB.
Þróun á Íslandi kallar
á viðbrögð í Noregi
Norsk dagblöð fjalla ítarlega um
hugsanlega umsókn Íslendinga að
Evrópusambandinu