Tíminn Sunnudagsblað - 17.01.1971, Blaðsíða 7

því síður hvenær þetta forna mann
virki var gert né hver fram-
kvæmdi þa3.
Hér a?5 framan hefur verið á
það mimnzt, að Ófeigur var málari
góður og fékkst noklkuð við húsa-
skreytingar. Var sú vinna aðaHega
í því fólgin að skreyta kirkjur,
smíða og mála altaristöfiur og
grafskriftir eða mimningartöflur t
eftir látna menn.
Vitað er með vissu, að Ófeigur
skreytti fjórar kirkjur i Árnes-
sýslu, en þær voru þessair: Búr-
fellskirkja, Miðdalskirkja, ÚlHjóts-
vatnskirkja og Þingváliakirkja.
Allar voru þessar kirkjur torf-
kirkjur, en þiljaðar á veggjum og
með timbursúð undir torfþaki. Það
var sameigimlegt með þessum
kirkjum, að þær munu ekki hafa
verið málaðar nema í kórnum,
ásamt altari og prédikunar-
stól. Kórstoðir voru máiað-
ar, sylluborð upp við súð og
grindverk miHi kórs og fram-
kirkju. Þemnan hluta kirknamna
málaði Ófeigur og skreytti með
ýmiss konar rísamynztur. Má fá
örlitla hugmynd um þessi verk
hans í lýsimgum (vísitasíum) pró-
fasta, er kiikjurnar voru mýhyggð-
ar. All'ar þessar fyrrgreindu kirkj-
ur em nú fyrir löngu fallnar til
foldar og aðrar komnar i þeirra
stað. Em úr þremur þeirra hafa þó
varðveitzt lítil sýnishorn af verk-
um Ófeigs.
Úr Búrfellskirkju, sem rifim var
1845, er til kórbitinn. Hann hefur
verið málaður og skreyttur rósa-
blöðum á báðar hliðar. Kirkjan,
sem nú stendur á Búrfelli. var
byggð 1845. Þegar húm var aldair
gömul, fór fram á hen-ni allmikil
viðgerð, meðal annars látið í hana
mýtt gólf. Kom þá undan gólfbit-
unum í kórnum tré eitt, sem lagt
hafði verið lamgsum miðsvæðis
undir þág gólfimu til styrkfar, og
lá það á hellusteimum. Þetta var
kórbitinn úr gömlu kirkjunmi, er
Ófeigur hafði málað og skreytt.
Bitinn er nú varðveittur í byggða-
safni Árnessýslu.
Um 1940 fór fram nokkur við-
gerð á Úlflj ótsvatnskirkju, flett
var meðal annar-s ytri klæðnimgu
af vesturgaflinum. Kom þá í ljós,
að annaæ kórstafurinn úr gömlu
kirkjunni, sem rifin var 1863,“
hafði verið látinn sem „skakkstífa
í grindina á nýju kirkjumni. Þann-
ig var um hann búið, að hanm
aáði frá dyraþröskuldi viostra
megin á ská upp i syHutréð úti
við horm. En gömul venja var að
láta slík tré til styrktar 1 hveri;
'horm á húsgrindum. Kórstafur
þessi var ferkantað tré sem nam
í stólþríkurhæð, en þar fyrix ofan
áttstrendur. Mun lítið eiót hafa
verið sagað af efri enda hanis, til
þess að hann’ félli þama í giimd-
ina. Var hann allur græmmálaður,
em hið efra, þar isem fletimir voru
átta, var hann skreyttur fagurlega
gerðum rauðum rósateinumgum
upp úr. Sá furðulítið á málnimg-
unmi, því að vatn hafði lítið eða
ekkert komizt að honum. Menn
gætu nú spurt: Hví var þessi garnli
'kórstafur sefctur þama á milli þiíLs
og veggja? Það var einfaldlega
vegna þess, að á þeirri trð kunnu
menn ekki svo mjög að meta slík
verk, þegar á annað borð var bú-
ið að rífa húsin, sem þau höfðu
verið í. Og þá var næstum ófrá-
víkjanleg venja að nota hverja
nýtilega spýóu úr gömlu kirkj-
unum í þær nýju til þess að spara
byggmgarkostnaðinn. Sá, sem
þetta ritar, sá ‘kórstoðina í veggn-
um, 'þegar viðgerðin fór fram. Var
mælzt til þess að isitoðin yrði losuð
úr veggnum, en eigi varð af þeirri
framkvæmd, og mun hún vera þar
enn.
ABmikil viðgerð fór fram á
Þingvallakirkju sumarið 1970.
Þegar sú kirkja var byggð, höfðu
verið settar upp á loftið fjórar
grannar stoðir til styrktaæ upp í
sperrumar. Þær höfðu verið í
'gömlu kirkjunni, sem Ófeigur
'Skreytti, að líkindum kór- eða
stúkustoðir. Sú kirkja var byggð
um 1835. Tvær af þessum stoðum
vora teknar úr loftinu, þegar gert'
var við kirkjuna, til varveizlu I
þ j óðmin j asaf ninu.
Síðasta torfkirkjan í Miðdal va-r
byggð 1837 og skreytti Ófeigur
hana. Efckeri af því verki hefur
varðveitzt, svo vitað sé, nema
minningarspjald það, er Ófeigur
málaði. Á spjaldið er sferáð bygg-
ingarár kirkjunnar með meira, og
er það enn í núverandi MiðdaTs-
kirkju. Spjaldið er 44x10,5 sm.
að stærð. Ramminn er málaður
rauður, gmnnur ljósgrár, en bók-
stafir svartir. Stafimir eru með
settletursgerð, og er eftirfarandi
skráð á spjaldið: „Presturinn síra
Páll Thomasson lét uppbyggja
kirkjuna Anno 1837. M. Jónsson.
Th. Jörundsson, en prédikunar-
stólinn árið 1840. ó. Jónss.“ M.
SkrautmáluS stoS úr Þingvallakirkju,
sem rifin var 1859. Hún hefur nú verið
fengin þjóSmiinjasafninu til varðveizlu.
Þetta hefur aS likindum verið kór- eða
stúkustoð. Ljósmyndir: Tíminn — GE
TÍBINN - SUNNUDAGSBLAÐ
31