Tíminn Sunnudagsblað - 17.01.1971, Blaðsíða 20

1 Frðstrup á í>]ó'Ou er maður atf
nafni Jens Söndergárd, sem lengí
hefur gefið gaum að hátt-
utn storka. Fyrr á tímum
voru storkahreiður á flestum
húsum í Fröstrup, en nú
voru þeir horfnir. Einn varð þó
eftir og vappaði um með hænsn-
um á hlaðinu hjá Jens Sönder-
gárd. En það var af þvi, að hann
var ekki ferðafær. Fyrir einum
tug ára höfðu storkar, sem urpu
á þaki veitingahússins í Fröstrup,
stjakað honum út úr hreiðri sínu.
eins og algengt er, að storkar geri,
þegar þeir treysta sér ekki til að
fæða alla unga sína. Venjan er, að
einhver stytti slíkum ungum aldur,
svo að þeir veslist ekki upp, ef
ekki er þá kallaður til dýralæknir,
sem sprautar i þá deyíilyfi. En nú
tók Jens Söndergárd þennan unga
að sér. Annar vængurinn hafði
brotnað við fallið, og fekk Jens
Tækni til þess að íaka af fremsta
liðinn, sem skaddazt hafði. Ó1 hann
síðan önn fyrir fuglinum, sem ekiki
var með öllu fyrirhafnarlaust, því
að hann varð að fá fisk eða slóg
þrisvar til fjórum sinnum á dag.
Nú liðu nokkur ár. Storkurinn
vappaði um hlöðin, ósköp einmana
og niðurdreginn, þótt feitur væri
og heiTsuhraustur, hlýjaði sér í
gripahúsunum á vetrum, en hafð-
ist við úti á sumrin. Helzta skemmt-
un hans var að hreýkja sér uppi
á húsþaki, þegar vel viðraði, því
að Jens hafði búið tii eins konar
göngubrú handa honum, svo að
hann kæmist þangað. Ekki voru
horfur á öðru en vesalings stork-
urinn pipraði, og það er sjaldnast
gott hlutskipti. Eitt sumarið féll
honum þó loks í skaut sú ham-
ingja, sem móðir náttúran æblar
allri skepnu að njóta! Einmana
storkur kom aðvífandi, flögraði
stundarkorn yfir Fröstrup, og kom
loks auga á fuglinn vænglama.
Þetta var biðill, og heimasætan,
sem beðið hafði óþreyjufull M
þessi Töngu ár, játaðist honum um-
svifalaust.
Það er skemmst af þvi að segja,
að þau gerðu sér hreiður á húsþak-
tnu. Búskapurinn gekk eins og í
SÖgu. Um haustið flaug bóndinn
burt með ungviðið, en frúin sat
eftir. En hann kom aftur næsta
8umar, og þannig hafði gengið ár
eftir ár. Bóndinn kom aftur og aft-
ur, og alltaf svo til á sarna degi. í
fjögur ár hafa þarna komizt upp
þrír til fjórir ungar, nema sumar-
íft 1W9, or heimskur strákur úr
nágrenninu stal ungunuih úr
hfolðrlnu og varð svo nrsoddur, er
hann sá, hvíiíku fjaðrafokinu stuld-
urinn oíli, að hann stybti þeím ald-
ur í von um að geta dulið afbrot
sitt.
Fuglarnir voru ákaflega hnípn-
ir, þegar þeir missbu unga sína, og
engum duidisó, að þeir syrgðu þá
lengi. En kannski hefur sorgin
gert samlíf þeirra enn innilegra
en áður. Svo brá að minnsta kosti
við, að karlfuglinn hugði ekikl á
brottför um haustið. Hann hafði
vetrarsetu hjá frú sinni, og í fyrra-
sumar bættist þeim missir sinn,
því að þau komu upp fjórum ung-
um. Þeir flugu suður á hóginn
með haustinu eins og eðlið býður
dönskum storkum. En sjálfur hús-
bóndinn virtist hafa sætt sig við
að þreyja þorrann og góu á Þjóðu
framvegis.
Struwe Poulsen sneri sór til Jens
Söndergárds og sagði honum þær
fréttir, sem úrsmiðurinn á Himm-
eriandi liafði fært honum af
storkagörðum Svisslendinga. í lið
með sér féfck hann formann fugla-
verndarsamíaka Dana, Sigurd Hos-
endahl. Það varð sammælí bessara
manna að bregða sér suður til
Sviss og sjá með eigin augum,
hvernig SvissTendingar bjuggu að
storkum sínum.
Þeir urðu himinlifandi yfir því,
sem þeir sáu. Tutbugu. ár eru liðin
síðan fyrsti storkagarðurinn var
stofnaður í Sviss, og þá var þar svo
komið, að ekki verpti einn einasti
storkur I öllu landinu. Nú eru þar
fimm storkagarðar. og hundrað
fuglar í hinum stærsta. Fuglunum
hafa verið búin hlý hús, þar sem
þeim liður vel á veturna, og á þök-
um uppi eiga þeir sér hTeiður.
Þau eru nú átján, þar sem stærsta
fuglanýlendan er, og héraðsbúar
eru ekki hreyknari af öðru.
Síðan fuglunum fjölgaði, fá ung-
arnir að fara ferða slnni suður á
bóginn, og nú er orðið langt síð-
an slangur af þeim fór að koma
til baka, svo að storkar, sem frjáls-
ir eru ferða sinna, eru á ný farn-
ir að verpa í Sviss.
Eftir þessa ferð voru þremenn-
ingarnir ekki í vafa um, hvað gera
skyldi. Fyrsti storkagarðurinn í
Danmörku verður í umsjá Jens
Söndergárds í Fröstrup, og þang-
að verður safnað öllum storkum,
er fyrlr þeim óhöppum verða, af!
þelr eru illa fleyglr eða ófléyglf
með Öllu.
Þetta verða fyrst og frdmst una>
ar. sent foreldrar stjaka ur þreiOTr
um, er fækka þarf á fóðrunum, o|
fuglar, sem fljúga á vira, en sæiv
ftSt ekki meira en svo, að þeim er
Ííft. Rannsóknir hafa sýnt, að röskv
íega þriðjungur allra storka, sem
fyrir áföllum verða í Danmörku,
fljúga á víra. Sumir þeírra rotast
eða særast svo illa, að þeir eiga
efcki afturbata von. En langtíðnst
er, að vængir þeirra skaddist, og
þeir geta oft komizt bil góðrar
heilsu, þótt aldrei verði þeir fleyg-
ir. Nær helmingi fleiri eru þc-ir.
sem víkja verða úr hreiðrinu hálf-
sbálpaðir, þegar foreldrsrnir kom-
ast að raíun um, að þeir geta ekfci
alið önn fyrir fleiri ungum en
þremur eða í hæst.a Iagi fjórum.
Iðulega klekjast út fimm og sex
ungar og stundum jafnvel sjö.
Það er vonlaust með öliu. að fugl-
arnir ráði við þá ómegð.
Framvegis verður þessum fugl-
urn safnað í storkagarðinn í Fröst-
rup. Dýralæknar hafa heitið bví
að gera að sárum þelrra, sem þess
þarfnast, og Jens Sönderg&rd ætlar
að sjá þeim farborða að öðru leyti.
Fiskimenn hafa iofað smáfiski og
slógi til þess að seðja hungur
þeirra, og samtök íuglavina mun-u
síðar meir kaupa býli í grennd við
Fröstrup, þar sem reist verða uoo-
hituð hús við hæfi storkanna s.ð
vetrarlagi. Ungum, sem komasf á
legg, verður sleppt í storkagarðin-
um. en illa fleygir fuglar, sem
ekki er treyst til þess að komast
alla leið til Suöur-Afríku, verða
handsamaðir við Rípa, skömmu
fyrlr brottfarartímann á haustin og
fluttir i storkagarðinn til vetrar-
dvalar.
Menn gera sér vonir um, að
þetta geti orðið til þess, að stork-
um fjölgi á ný i Danmörku, lítot
og í Sviss. Jafnframt verður fast-
lega eftir því leitað við yfirvöld í
Arabalöndum, að mönnum þar
verði ekki leyft gegndarlaust
storkadráp. Vonir standa til, að
þau daufheyrist ekki með öliu við
þeim tilmælum, þar eð slíkt
væri þeim álítshnekkir á varhuga-
verðum tímum, þegar Arabaþjóð-
um veitlr ekki af að afla sér sem
mestrar samúðar.
★
44
TfHINN - SUNNUDAGSBLAÐ