Tíminn Sunnudagsblað - 17.01.1971, Blaðsíða 19

Tilraun til bjargar:
Danskir storkagarðar
Storkar eru tigulegir fuglar, um um. Vanhöldin ihafa auðvitað allt-
það bil einn tmetri á hæð, og mjög
sérkennilegir í háttum símum. í
fjölda landa hefur fólk á þeim hið
mesta dálæti- Þeir verpa sem kunn-
ugt er á húsþökum, en hópa sig
undir haustið og fijúga til suð-
lægra landa. Vetrarheimkynni
þeirra eru í Natal og nágrenni
Höfðaborgar í Suður-Afríku. Á
vorin hópa fuglarnir sig á ný og
fljúga til norðurs, oft þúsundir
fugia í einum flota, og eftir verða
aðeins ungir fuglar. Storkar verða
sem sé ekki kynþroska fyrr en
þriggja ára, og það er fyrst, þegar
búskaparhugurinn kviknar, að þeir
uiinnast norðursins.
Það er misjafnt, hve langt norð-
ur á bóginn fuglarnir fara. Sumir
œttstofnar eiga sumarlönd sín í
Norður-Afríku, en aðrir langt norð
ur í Evrópu, í Danmörku og Suð-
ur-Sviþjóð. Þar leitar hver fugl
síns heimkynnis. Sömu hjónin
blassa sér miður á sama húsþakið
á nálega sömu stundu ár eftir ár,
svo fremi sem báðum auðnist að
komast lifandi á leiðarenda.
Norrænu storkarnir hópa sig á
haustin á mýrlendi í grennd við
Rípa og hefja allir flugið suður á
bóginn samtímis. Ranmsóknir hafa
feitt í ljós, að þeir fljúga yfir
Rrandenburg, Tékkóslóvakíu, Ung-
verjaland, Rúmeníu, Búlgaríu,
Tyrkland, Líbanon, Sýrland,
Rgyptaland og Úganda. Leiðin til
Suður-Afríku tekur fuglana hálfan
þNðja mánuð. Norður fljúga þeir
uítur á móti á fimm vikum.
Storkar eru nokkuð langlífir
iuglar, verða tuittugu til tuttugu
fimni ára, ef þeir deyja ekki
tyrir aldur fram. Viðkoman er líka
allrnikil, því að þeir verpa oft sex
eg'gjum, þótt sjaldnast komi þeir
UPP nema þremur eða fjóru-m ung-
T í M 1 N pj _ SUNNUDAGSBLAÐ
af verið mikil eins og að líikum
lætur um fugla, sem fara svo
langar leiðir tvisvar á ári hverju.
Einkum gjalda þeir gífurlegt af-
hroð, ef þeir lenda í miklum hagl-
éljum. Þá lemstrast þeir og deyja
unnvörpum.
Slíkum áföilum hafa þessir fugl-
ar þó alltaf orðið fyrir, án þess að
stofninn skertist nema í bili. í
seinni tíð hefur þei-m ve-gnað ver,
og er sjálfsagt margt, sem veldur
þvi. Símalínur og raflinur og alls
konar fjarskiptastenguir verða ara-
grúa fugla að fjörtjóni, mennirnir
þurrka upp kjörlendi storka —
mýrar, fen, tjarnir, vötn og ví'kur
— notkun alls konar eiturefna get-
ur valdið óf-rjósemi og dauða. Loks
hefur það mjög farið í vöxt, að
skyttur í Arabalöndunum við botn
Miðjarðarhafs sitji fyrir fuglun-um
og murki þá niður. Storkabringur
þykja þar mikið lostæti, og menn
vita nákvæmlega, hvar storkarnir
fljúga yfir og hvenær þeirra er
von. Menn í þessum löndum hafa
fengið í hendur mikl-u laugdrægari
og nákvæmari skotvopn en þeir
áður höfðu, og uslinn, sem skytt-
urnar geta gert, er óheyrilegur,
þvi að storkarnir tregðast oft við
að yfirgefa fallinn félaga. Afleið-
ingin verður stundum sannkallað
blóðbað.
Af þessum orsökum öllum, og
ef til viU öðrum fleiri, er nú svo
komið, að storkar sjást ekki ieng-
ur i sumum iöndum Norðurálfu,
þar sem þeir haf-a vedð su-margest-
ir frá örófi alda, en í öðrum fer
þeim liríðfækkandi. Um síðustu
aldamót voru til dæmis skráð tíu
þúsund storkapör í Danmörku. Þá
urpu sjö pör á þaki húsa á sama
prestsetrinu, og fimmtiu pör á ein-
ura og sama herragarðinum,
Drottning-arlu-ndi. 1930 voru sjö
hundruð pör eftir í allri Danmörku,
en í fyrra voru þau ekki nema
fimmtíu. Fyrir nokkrum misserum
var þvi spáð, að árið 1975 yrði svo
komið, að enginn storkur ætti
framar hreiður í Danmörku.
Nú gera menn sér þó vonir um,
að komið verði í veg fyrir, að
danski storkastofninn verði al-
dauða- Fyrir nokkrum árum dvald-
ist úrsmiður frá Himmérlandi í
Sviss, og þar komst hann að því,
að Svisslendiugar höfðu komið
upp storkagörðum. Við heimkom-
una sagði hann þekktum fugTa-
fræðingi og fræðimanni á Himm-
erlandi. Verner Struwe Poulsen f
Nyrup, frá þessu. Hann var for-
maður fuglaverndarfélagsins í
Vestur-Himmerlandi.
43