Morgunblaðið - 14.11.2005, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. NÓVEMBER 2005 11
FRÉTTIR
VALKOSTIR í innra gatnakerfi
Vatnsmýrarinnar, byggð við Hlíð-
arenda, takmarkanir nútímareglna
um hljóðvist á byggingu hverfa í
gömlum stíl, gatnamót Miklubrautar
og Kringlumýrarbrautar, stokka-
lausnir og íbúabyggð og tilgangur og
eðli Sundabrautar voru meðal þeirra
mörgu málefna sem rædd voru á
vinnustofu um borgarskipulag, sam-
göngur og gæði byggðar, sem Skipu-
lags- og byggingasvið Reykjavík-
urborgar stóð fyrir. Þar kom saman
mikill fjöldi fagfólks úr öllum áttum
og lagði saman höfuðið í bleyti um
hvernig leysa mætti úr flóknum
skipulagsmálum svo vel færi.
Á vinnustofunni, sem var afar þétt
setin, fluttu einnig erindi þeir
Tryggvi Jónson og Þorsteinn Her-
mannsson, verkfræðingar hjá Hönn-
un, Hreinn Haraldsson, fram-
kvæmdastjóri þróunarsviðs
Vegagerðarinnar og Gunnlaugur
Kristjánsson hjá Íslenskum að-
alverktökum. Í erindum þeirra mátti
heyra nokkurn samhljóm á þeim nót-
um að ekki væri æskilegt að bæta
frekar við umferðarmannvirki í borg-
inni, heldur væri þeim mun mikilvæg-
ara að dreifa álagi á þau, þar sem þau
væru vannýtt stóran hluta dagsins.
Ennfremur voru málefni þéttingar
byggðar og einkabílsins sett í ólík
samhengi, en allir frummælendur
voru sammála um að mikilvægt væri
að draga úr notkun einkabíla þar sem
það væri hægt.
Vaxandi offita helst í hendur
við aukna einkabílaumferð
Samgöngur í Reykjavík í al-
þjóðlegu samhengi var yfirskrift er-
indis Tryggva Jónssonar, en þar kom
fram að þéttleiki byggðar í Reykjavík
væri mun nær því sem gerist í borg-
um í Norður-Ameríku heldur en
Vestur-Evrópu. Benti hann á gríð-
arlega fjölgun einkabíla á Íslandi, en
einkabílaeign væri nú meiri hér á
landi en að meðaltali í N-Ameríku.
Sagði hann fólk vissulega sjálft verða
að kjósa hvernig það vildi búa, en
augljóst væri að bandarískar borgir
væru ekki eins vistvænar eða heilsu-
vænar og hinar evrópsku. Í um-
ræðum um erindið var athygli vakin á
samhengi mikils aksturs og offitu, en
mikill akstur er talinn ein meginorsök
vaxandi offitu í velmegunarlöndum.
Í erindi sínu fjallaði Þorsteinn Her-
mannsson umferðarverkfræðingur
um nýtingu samgöngumannvirkja.
Sagði hann það tapaðan leik að ætla
að stækka sífellt umferðarmannvirki
og hækka þjónustustig þeirra til að
mæta verstu toppunum í eftirspurn.
Þá væri langtum sterkari leikur að
leita leiða til að bæta nýtinguna og
lækka eða fletja álagstoppana. Þann-
ig fyndu notendur ekki til tafa í eins
miklum mæli og hægt væri að nýta
betur þá fjárfestingu sem liggur í um-
ferðarmannvirkjum.
Fyrirtæki móti umferðarstefnu
Í því skyni að bæta nýtingu á sam-
göngumannvirkjum sagði Þorsteinn
tvær meginleiðir færar, annars vegar
stjórnun samgöngukerfa, sem beind-
ist að því að hámarka nýtingu núver-
andi mannvirkja með ódýrum og arð-
bærum aðgerðum til að auka
umferðarrýmd. Hins vegar væri
hægt að reyna að stýra umferðar-
álagi með því að fá vegfarendur til að
ferðast á þann hátt að nýting sam-
göngukerfa sé hámörkuð, en þar er
um að ræða nokkurs konar félagslega
verkfræði. Leiðir þar miðuðu að-
allega að því að minnka toppana í um-
ferðarálagi, að fækka farþegalausum
ferðum einkabíla og auka notkun
annarra ferðamáta.
Sagði Þorsteinn allt of algengt að
sjá einn mann í bíl, þegar vinsælustu
bílarnir tækju allt að 7 farþega. Benti
hann á mögulegar aðgerðir sem
vinnustaðir gætu farið í til stjórnunar
umferðarálags og nefndi þar bíla-
stæðastjórnun, sem fæli í sér gjöld á
farþegalausa bíla, niðurgreiðslu á al-
menningssamgöngum, greiðslu fyrir
að koma ekki á bíl, bætt aðgengi
gangandi og hjólandi og samnýtingu
bifreiða. Nefndi hann auk þess að sú
krafa væri gerð í Kaliforníu að ef
fleiri en fimmtíu starfsmenn ynnu hjá
fyrirtæki, þyrfti að vinna að áætlun
um vinnustaðaaðgerðir til að minnka
álag á samgöngumannvirki. Um 275
slík fyrirtæki væru nú þegar á höf-
uðborgarsvæðinu, þannig að miklir
möguleikar væru á að ná hagræðingu
í umferðinni, ef þau færu í áætl-
anagerð til álagsminnkunar.
Meðal þeirra aðgerða sem skólar
gætu farið í eru að sögn Þorsteins
m.a. úthlutun strætókorta sem fylgi
innritunar- og skólagjöldum, bíla-
stæðagjöld fyrir farþegalausa bíla og
aðgengi gangandi og hjólandi vegfar-
enda. Þá sagði hann fleytitíð geta
hentað mjög vel t.d. hjá stórum
vinnustöðum eins og Háskólanum og
LSH, en rúmlega 15.000 manns
leggja leið sína þangað á hverjum
degi. Þá væru 6.800 manns í fram-
haldsskólum á svæðinu vestan Elliða-
áa.
Að lokum sagði Þorsteinn mik-
ilvægt að fara að endurhugsa þá
braut sem samgöngumál í borginni
eru að fara, því síaukið landrými færi
nú undir umferðarmannvirki og það
sé ekki vísir að lifandi borg.
Bílastæði ekki sjálfsagt mál
Í erindi sínu, sem fjallað var um í
Morgunblaðinu á fimmtudag, ræddi
Gunnlaugur Kristjánsson hjá Ís-
lenskum aðalverktökum um nauðsyn
þess að fyrirtæki gerðu sér grein fyr-
ir þeim gríðarlega kostnaði sem felst í
byggingu margra bílastæða ofanjarð-
ar og þeim áhrifum sem það hefur á
lífvænleika svæða. Sagði hann mjög
mikilvægt að bæta skipulag og reyna
að minnka umferð einkabíla til að
spara bílastæðakostnað. Í ljósi hækk-
andi húsnæðis- og lóðaverðs á höf-
uðborgarsvæðinu væru það aug-
ljóslega hagsmunir fyrirtækjanna að
fækka þeim starfsmönnum sem
kæmu á einkabílum. Það ætti ekki að
vera sjálfsagður hlutur að allir hefðu
aðgang að bílastæðum.
Þá lýsti Gunnlaugur því hvernig
hægt væri að frelsa Hlíðahverfið úr
því fangelsi sem felst í að það er af-
girt af þremur hraðbrautum. Setti
hann fram þá hugmynd að Mikla-
brautin yrði sett í stokk meðfram
hverfinu og í stað hennar kæmi ný
Miklabraut, sem yrði svonefnd borg-
argata, gata með rólegri umferð og
húsum sitt hvorum megin við, þar
sem möguleikar á mannlífi ykjust
mjög. Þá batnaði um leið aðgang-
urinn að útivistarsvæðinu á Mikla-
túni.
Sagði Gunnlaugur að lokum að
stjórnvöld í borginni þyrftu að sýna
hugrekki í skipulagsmálum og mögu-
lega taka ákvarðanir sem ekki yrðu
vinsælar fyrst um sinn til að bæta
ástandið til langframa.
Bilið ekki eins breitt og talið var
Dagur B. Eggertsson, formaður
Skipulagsráðs, kveðst afar ánægður
með útkomu vinnustofunnar. Segir
hann borgina tvímælalaust njóta góðs
af aðkomu fagfólks og hagsmunaaðila
og slíkri samvinnu. Niðurstöðurnar
verði teknar saman og unnið úr þeim.
„Hér voru saman komnir lykilaðilar
frá öllum hliðum skipulagsmála, emb-
ættismenn frá ríki og borg, stjórn-
málamenn sem marka stefnunna,
fjársterkir framkvæmdamenn sem
eru að fjármagna byggingar og þróun
byggðar hér í borginni og virkustu
íbúasamtökin sem láta engin stór
skipulagsmál fram hjá sér fara án
þess að reyna að koma góðu til leið-
ar,“ segir Dagur. „Eftir stendur að
það er ekki eins langt á milli sjón-
armiða þessara aðila og hingað til
hefur verið. Það er ríkur stuðningur
við að meginmarkmiðið sé að búa til
gott og spennandi borgarumhverfi og
laga samgöngurnar að því frekar en
að setja ný og stærri umferðarmann-
virki í fyrsta sæti.“
Dagur segir einnig hafa komið
fram að allir þeir lykilhagsmuna-
hópar sem koma að þessum mála-
flokki séu á einu máli um það að brýn
þörf sé á að endurskoða ýmsa hluti til
þess að draga úr umferð og um leið
tryggja að umferðin og samgöngurn-
ar stjórni ekki einu og öllu í skipulagi
borgarinnar. „Þetta þýðir að við eig-
um að halda áfram að þétta byggðina
og gefa fólki kost á að búa nálægt
vinnustöðum sínum, sem eru að
stórum hluta í vesturhluta borg-
arinnar,“ segir Dagur. „Það kemur
líka til greina að blanda byggðinni
meir í úthverfunum. Þá leið erum við
að mörgu leyti að hvetja, t.d. í skipu-
laginu sem liggur fyrir í Úlfarsárdal.“
Ennfremur segir Dagur merkilegt
að einhugur virðist ríkja um það að
taka til róttækrar endurskoðunar
áform um mislæg gatnamót á þeim
stöðum sem geta talist inni í lifandi
borgarumhverfi. „Í því samhengi var
mikill áhugi á því að endurskoða for-
gangsröðun stórframkvæmda til að
gera slíkt mögulegt,“ segir Dagur. Í
því gæti falist að setja Öskjuhlíð-
argöng í forgang en falla frá eða
a.m.k. fresta um alllangt skeið mis-
lægum gatnamótum á mótum
Kringlumýrarbrautar og Miklu-
brautar. Öskjuhlíðargöng myndu, að
sögn Dags, jafnframt gera kleift að
fækka akreinum á núverandi Hring-
braut þar sem þau myndu dreifa
umferðarálaginu betur en nú er. „Þá
voru mjög jákvæðar undirtektir við
hugmyndum um stokkalausnir, t.d. á
móts við Miklatún, þar sem hægt
væri að sameina Hlíðarnar og í raun
alveg upp að Grensásvegi á köflum.
Auk þess gerir núverandi útfærsla
Hringbrautar ráð fyrir því að hægt sé
að byggja yfir hana þegar byggð rís í
Vatnsmýrinni.“
Stóra viðfangsefnið segir Dagur
vera að læra af erlendum borgum og
bestu leiðum sem hafa verið farnar í
að draga úr umferðarálagi á álags-
tímum til þess að mögulegt sé að
draga úr framkvæmdaþörfinni og
fjárfesta betur og skynsamar. „Minni
umferð gerir líka borgina að betri
stað til að búa í,“ segir Dagur að lok-
um.
Fjölmargt fagfólk á sviði skipulagsmála kom saman á vegum skipulags- og byggingasviðs
Mikilvægt að bæta nýtingu
umferðarmannvirkjanna
Ljósmynd/Árni Geirsson
Dagur B. Eggertsson stýrði fundinum og kynnti dagskrá hans.
Fulltrúar hagsmunaaðila sem eru tengdir umferðar- og skipulagsmálum
ræddu ólíkar hliðar skipulagsmála og lögðu til fjölda hugmynda.
Eftir Svavar Knút Kristinsson
svavar@mbl.is
HÚSFÉLAG Skúlagötu 32 til 34
hefur ákveðið að kæra ákvörðun
borgaryfirvalda um byggingu á
svokölluðum Barónsreit. Meðal
þess sem kom fram í máli Inga
Bjarnar Poulsen, formanns hús-
félagsins, var að athugasemdir
verða gerðar við málsmeðferðina
og sagði Ingi að aðeins einn full-
trúa hefði greitt tillögunni atkvæði
í skipulagsráði og þrír í borgarráði.
Dagur B. Eggertsson, formaður
skipulagsráðs borgarinnar, segir
rangt að aðeins einn fulltrúi hafi
greitt tillögunni atkvæði í skipu-
lagsráði, traustur meirihluti hafi
verið fyrir málinu allan tímann þó
svo að hjáseturnar vegna hæðar
húsanna við Skúlagötu og vegna
formsatriða hafi fækkað formleg-
um atkvæðum þegar til kom.
Tveir fulltrúar skipulagsráðs
greiddu tillögunni atkvæði, Dagur
og Stefán Benediktsson. Árni Þór
Sigurðsson, borgarfulltrúi VG, var
einn þeirra sem sátu hjá og segir
Árni að hann sjálfur og fleiri hafi
ekki getað samþykkt tillöguna þar
sem litið var svo á að þetta væri
alls ekki nógu gott skipulag fyrir
þennan reit. Helst er þá horft til
þriggja fimmtán hæða íbúðaturna
sem fyrirhugaðir eru sem Árna
finnst of háir.
Spurður hvort eðlilegt sé að
tveir fulltrúar í skipulagsráði og
svo þrír fulltrúar borgarráðs geti
komið svo veglegri tillögu í gegn-
um kerfið sagði Dagur: „Ég held
að kjarni málsins sé að það sé mik-
ill meirihluti fyrir þessu þó að
minnihlutinn hafi ekki viljað axla
ábyrgð á ákvörðuninni.“
Dagur bætir við að ríkur stuðn-
ingur sé við það verkefni að gefa
ungu fólki kost á að búa þar sem
það kýs helst á námsárunum og
um leið styrkja miðborgina.
Alltaf meirihluti
fyrir málinu
Dagur B. Eggertsson
Morgunblaðið/Golli
TAKA þarf málefni eldri borgara til end-
urskoðunar og umræðu nú þegar líkt og
þingmenn Samfylkingarinnar hafa bent á.
Þetta kemur fram í ályktun sem samþykkt
var á flokksstjórnarfundi Samfylking-
arinnar á laugardag. Í ályktuninni segir
að mikilvægt sé að ríki, sveitarfélög og
hagsmunaaðilar nái höndum saman um ný
vinnubrögð, samráð og öflugar áherslur í
framkvæmdum til hagsbóta fyrir eldri
borgara.
Á flokksstjórnarfundinum var lögð
fram tillaga Gunnars H. Gunnarssonar um
byggð í Vatnsmýrinni og brottflutning
flugvallarins þaðan. Tillögunni var vísað
til starfshóps um samgöngumál hjá Sam-
fylkingunni.
Gert er ráð fyrir því að sá hópur muni
leggja fram tillögur um miðjan febrúar.
Málefni eldri
borgara verði
endurskoðuð