Morgunblaðið - 14.11.2005, Blaðsíða 12

12 MÁNUDAGUR 14. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
VESTURLAND
STEFÁN Ólafsson og Ragnheiður
Jóhannesdóttir, bændur í Litlu-
Brekku í Borgarbyggð, hlutu á dög-
unum styrk úr Húsaverndunarsjóði
Borgarbyggðar. Þetta var í fyrsta
sinn sem úthlutað er úr sjóðnum, en
hann er í eigu Borgarbyggðar og
Sparisjóðs Mýrasýslu og var stofn-
aður um mitt þetta ár. Styrkinn hlutu
þau Stefán og Ragnheiður vegna
endurbóta á gamla íbúðarhúsinu í
Galtarholti í Borgarhreppi en jafn-
framt fengu Hollvinasamtök Eng-
lendingavíkur styrk vegna endurbóta
á efra pakkhúsinu í Englendingavík í
Borgarnesi.
Þegar Stefán ákvað að bjarga
Galtarholtshúsinu var ætlunin að
flytja það á grunn við Ensku húsin
við Langá. Úr því varð hins vegar
ekki en á meðan óvissa var um stað-
setningu þess stóð það við þjóðveg 54
og fór viðgerð að miklu leyti fram
þar. Að lokum var tekin ákvörðun um
að setja húsið við Lambalæk,
skammt frá Langá, og þar stendur
það nú.
Vænt um stuðninginn
og skilninginn
Þau hjón reka nú gistiheimili í
Ensku húsunum, sem lengst af voru
notuð sem veiðihús, en þar stendur
hús sömu gerðar og Galtarholts-
húsið. Á síðasta sumri var svo í fyrsta
sinn boðið upp á gistingu í Galtar-
holtshúsinu. Í vetur býr þar sonur
þeirra hjóna ásamt konu sinni á með-
an verið er að byggja nýtt íbúðarhús
þeirra í Ánabrekku, þar sem Ragn-
heiður ólst upp.
„Okkur hlýnaði um hjartarætur
þegar við fengum þennan styrk, “
sagði Stefán. „En þótt það sé gott að
fá peninginn, 300.000 krónur, þykir
okkur fyrst og fremst vænt um þenn-
an stuðning og skilning á því að hér
er verið að bjarga sögulegum verð-
mætum.“
Aðspurður hvort styrkurinn yrði
hvatning til að halda áfram á þessari
braut svaraði Stefán að hann væri
fyrst og fremst hvatning til sam-
félagsins að það beini sjónum að
byggingum sem þessari, sem hefur
sögulegt eða menningarlegt gildi.
Galtarholtshúsið er bindingsverks-
hús með Masard-þaki. Það var byggt
1895 og var búið í því til 1990. Húsið
var mjög illa farið þegar viðgerðir
hófust.
Hjartað slær í gömlu húsunum
Stefán, sem er húsasmíðameistari,
hefur í nógu að snúast þessa dagana
því nóg er að gera við að byggja ný
hús í héraðinu fyrir utan að sinna
endurbyggingu og viðgerðum á
gömlum húsum, meðal annars hús-
unum í Englendingavík.
„Já, mér þykir vænt um þessi
gömlu hús. Hjartað slær í þeim,“
sagði hann. „Núna er ég líka að vinna
í gamla prestbústaðnum á Brjánslæk
sem mig minnir að hafi verið byggð-
ur árið 1912. Mér finnast gömlu hús-
in heillandi verkefni og smám saman
hefur safnast saman þekking á þeim
hjá mér og þeim sem unnið hafa með
mér. Ég helli mér líka djúpt í sögu
húsanna og kynni mér hver byggði
þau og hver hefur búið í þeim. Ég
kynni mér einnig sögu þessara gömlu
smiða og það er gaman að geta þess
að Galtarholtshúsið byggði Óli norski
sem réðst til starfa hjá Akra-Jóni,
sem jafnframt flutti inn efni í hús. Óli
þessi byggði einnig Norðtungukirkju
og síðar fleiri hús í Borgarfirði, en
hann flutti síðar til Reykjavíkur“.
Húsin með þessu lagi eru orðin fá-
gæt í héraðinu því nú eru bara Galt-
arholtshúsið og Ensku húsin við
Langá uppistandandi.
Æskuheimilið gert upp
Síðastliðið sumar var húsið notað í
fyrsta sinn sem gistihús og sagði
Stefán gesti iðulega hafa verið mjög
hrifna af því að gista þar. „Þeir sem
höfðu tengsl við húsið voru duglegir
að koma og skoða og vöknaði sumum
um augu þegar þeir gengu um það.“
Stefán er frá Borgarfirði eystri og
þar hafa hann og systkini hans gert
upp æskuheimilið sem byggt var árið
1897. Þau gerðu það upp í þeirri
mynd sem það var þegar þau voru að
alast upp og skiptast á að gista þar,
„þegar maður þarf að hlaða batt-
eríin,“ eins og hann orðaði það.
Bændur á Litlu-Brekku fengu styrk þegar úthlutað var úr Húsaverndunarsjóði Borgarbyggðar
Hvatning sem
beinir sjónum
að gömlum
byggingum
Morgunblaðið/Þorkell
Nú er Galtarholtshúsið komið í gott ástand og er sérlega glæsilegt.
Morgunblaðið/Ásdís Haraldsdóttir
Ragnheiður Jóhannesdóttir og Stefán Ólafsson eru ánægð með styrkinn frá Húsaverndunarsjóði Borgarbyggðar.
Gamla Galtarholtshúsið var í slæmu ástandi þegar endurbæturnar hófust.
Eftir Ásdísi Haraldsdóttur
asdish@mbl.is
„VIÐ förum inn á „Fóló“ og fáum okkur
„Póló“, Halli splæsir á okkur í dag,“ er texti
sem margir Skagamenn ættu að kannast við,
slanguryrðið um gömlu Fólksbílastöðina og
hinn magnaða gosdrykk Póló, sem svalaði
þorsta ungmenna fyrir rúmum þremur ára-
tugum. Söngleikurinn Hunangsflugur og villi-
kettir hefur sannarlega vakið mikla eftirtekt á
Akranesi þar sem nemendur Grundaskóla
hafa sungið sig inn í hjörtu áhorfenda, en sýn-
ingum á verkinu fer nú fækkandi og stefnir í
að allt að 2.400 áhorfendur muni sjá söngleik-
inn.
Verkið er eftir þá Flosa Einarsson, Einar
Viðarsson og Gunnar Sturlu Hervarsson – sá
síðastnefndi er fyrrum kennari við skólann en
Flosi og Einar starfa við skólann. Þeir komu
allir við sögu er söngleikurinn Frelsi var sett-
ur upp í Grundaskóla fyrir þremur árum og
vakti verkið mikla athygli.
Söngleikurinn, sem nú er fluttur í Grunda-
skóla, fjallar um tvö gengi sem eiga í stöðugri
baráttu um völdin sem fram fer í götubardög-
um með naglaspýtum, á fótboltavellinum og
að ógleymdri baráttunni um að fá tækifæri til
þess að leika fyrir dansi á „stúkuböllunum.“
„Ég veit ekki alveg hver kveikjan var að
Hunangsflugum og villiköttum, en við vildum
láta söguna gerast á árunum í kringum 1970
enda var mikið um að vera í tónlistinni á þeim
tíma og úr nógu að moða,“ segir Flosi sem við-
urkennir fúslega að mörg atriði söngleiksins
séu unnin úr sönnum atburðum. „Dúfur,
Topparar og Ísarar, koma við sögu og það eru
fáir sem spá í slíka hluti í dag. Ég man sjálfur
eftir þessum tíma enda á þeim aldri en það
voru margir sem voru læstir inni í dúfukofa í
marga klukkutíma þegar stríð á milli gengja
náðu hámarki. Ég held, svei mér þá, að
ástandið sé betra í dag hjá okkur,“ bætir Flosi
við en hann sér um tónlistarstjórn verksins og
Einar er leikstjóri.
Verkið fjallar um líf unglinga á þessum
tíma, tónlist, ást og átök, og er ekki laust við
að innfæddir Skagamenn kannist við marga
þætti úr verkinu sem eru unnir upp úr liðnum
atburðum.
„Við ræddum við ótalmarga sem voru ung-
lingar á þessum tíma og miðað við þær sögur
þá stunda unglingar í dag alls ekki eins villt
líferni og þekktist áður,“ segir Einar.
Sýningar fyrir fullu húsi
Sýningin hefur gengið fyrir fullu húsi und-
anfarnar vikur og er stefnt að því að sýna allt
að 10 sinnum áður en verkið verður sett í salt
og hin hefðbundna skóladagskrá tekur við.
Einar og Flosi segja að unglingarnir sem
vinna að verkinu hafi staðið sig með eindæm-
um vel og færri en vildu komist að í hlutverk.
„Það var langerfiðasti hlutinn við þetta allt
saman – að velja þá sem áttu að leika. Það var
„Idol“-stemning yfir þessu öllu saman og við
vorum ekki vinsælustu kennarar skólans er
við þurftum að neita sumum um hlutverk. En
það jafnaði sig er lengra leið frá úrtökupróf-
unum og þeir sem ekki komust að fengu önnur
verkefni og stóðu sig gríðarlega vel,“ segir
Flosi.
Einar segir að gríðarleg vinna liggi að baki
sýningunni.
„Ég held að margir geri sér ekki grein fyrir
þeirri vinnu. Krakkarnir eyddu vetrarfríinu
sínu í þetta verkefni, við fengum foreldra til
þess að hjálpa til við að sauma búninga, sumir
þeirra komu á kvöldin og elduðu mat fyrir all-
an hópinn þegar við vorum að æfa, enda vinna
um 50 krakkar að hverri sýningu. Það sem
vekur mesta athygli mína er hve mikið krakk-
arnir læra af þessu verkefni og þá sérstaklega
að tileinka sér aga til þess að skipuleggja sig
og ná markmiðum sínum,“ segir Einar.
Flosi bætir því við að líklega hafi fáir
grunnskólar á landinu lagt í eins viðamikið
verkefni þar sem allt sé gert á staðnum. Tón-
listin er frumsamin, textarnir einnig, búning-
arnir eru fengnir að láni eða saumaðir og leik-
myndin er unnin með aðstoð listamannsins
Vignis Jóhannssonar. „Akrafjallið er að sjálf-
sögðu í aðalhlutverki í leikmyndinni, enda að
okkar mati fallegasta fjallið,“ segir Flosi en er
sannfærður um að nemendur skólans gefi
áhugamannaleikhúsum ekkert eftir á sviðinu.
„Við höfum fengið mikið hrós frá þeim sem
hafa séð sýninguna og er það að sjálfsögðu
mikilvægt fyrir alla viðkomandi.
En það sem skiptir mestu máli er hve vel
krakkarnir komast frá sýningunni, þau gerðu
sér kannski ekki grein fyrir því á hve háu
plani þau leika þessa stundina. Við lögðum
ansi hart að þeim að gera betur á hverri æf-
ingu og halda aganum. Það skilar sér í hverri
sýningu og í dag rúlla þau þessu áfram
áreynslulaust – eins og atvinnumenn,“ segir
Flosi en hann er ekki alveg tilbúinn að leggja
drög að næsta verkefni eftir þrjú ár. „Það er
markmið skólans að hafa slíkt verk á dagskrá
á þriggja ára fresti þannig að elstu nemendur
skólans fái tækifæri til þess að spreyta sig í
slíku stykki. Við erum þokkalega þreyttir eftir
þessa törn og erum alls ekki farnir að huga að
næsta verki en koma tímar og koma ráð, sagði
Flosi Einarsson og Einar Viðarsson tók undir
þau orð. Með aðalhlutverk í söngleiknum fara
þau Arnþór Ingi Kristinsson og Hulda Hall-
dórsdóttir og fara þau á kostum líkt og aðrir
leikendur. Eins og áður segir koma 30 leik-
arar við sögu og ótalmargir nemendur vinna
að öðrum þáttum verksins, s.s. miðasölu, förð-
un, tæknivinnslu, leikmynd og öðru sem til
fellur. „Krakkarnir læra ótrúlega margt með-
an á þessu stendur og þessi vinna er hluti af
því sem Grundaskóli leggur áherslu á. Að
nemendur fái að glíma við verkefni þar sem
ólíkir hæfileikar þeirra fái að njóta sín,“ segir
Einar og er óhætt að taka undir þau orð. Sýn-
ingin er langt frá því að vera einfalt skóla-
stykki – stórvirki lýsir henni best.
Nemendur Grundaskóla slá sannarlega í gegn í söngleiknum Hunangsflugur og villikettir
Götubardagar
og „stúkuböll“
Morgunblaðið/ Sigurður Elvar
Arnþór Ingi Kristinsson og Hulda Halldórs-
dóttir standa í ströngu í aðalhlutverkum söng-
leiksins Hunangsflugur og villikettir í
Grundaskóla á Akranesi.
Eftir Sigurð Elvar Þórólfsson
seth@mbl.is