Morgunblaðið - 14.11.2005, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. NÓVEMBER 2005 23
UMRÆÐAN
MERKISDAGUR er runnin upp.
Hinn 14. nóvember 1953 var Blóð-
bankinn stofnaður og undirritaður
skírður, þótt þetta
tvennt eigi í sjálfu sér
litið skylt annað en þá
staðreynd að leiðir
okkar hafa legið sam-
an í áratugi. Blóðbank-
inn hefur lagt heil-
brigðisþjónustu á
Íslandi öflugt lið und-
anfarin 52 ár með
miklum stuðningi
fjölda óeigingjarnra
blóðgjafa.
Án þeirrar miklu
þjónustu við sjúka og
særða þyrfti að kaupa
þennan mikilvæga
rauða vökva, blóð, til Íslands. Blóð
er dýrmætur vökvi til lækninga og
rannsókna. Það er bæði dýrmætt
þeim sem þurfa og það er dýrt í
krónum talið ef kaupa þarf það er-
lendis frá. Fáir leiða hugann að
mikilvægi frjálsra blóðgjafa fyrr en
þörfin kallar að. Of fáir vita hve
mörg handtök sérfræðinga og ótelj-
andi framlög sjálfboðaliða búa þar
að baki.
Íslendingar eru góðu vanir og
telja aðgang að úrvalsblóði sjálf-
sagðan. Við heyrum til lánsömum
minnihluta jarðarbúa. Í þróun-
arlöndum búa 82% íbúa jarðar. Þar
er aðeins safnað 38% af því blóði
sem gefið er á jörðinni. Ómetanlegt
er að eiga sjálfboðaliða, sem ávallt
eru reiðubúnir að gefa af sjálfum
sér til að tryggja nægar birgðir
blóðs á Íslandi. Þjóðinni er lífs-
nauðsyn að eiga öruggt blóð til
lækninga við sjúkdómum og slys-
um. Allir heilbrigðir á aldrinum 18
til 65 ára mega gefa blóð og eru
hvattir til þess.
Stöðug þörf er nýrra
blóðgjafa, kvenna og
karla. Fátt er einfald-
ara og þægilegra ef
fólk vill hafa áhrif til
góðs á friðsamlegan og
heilbrigðan hátt, en að
gefa af sjálfum sér,
beint frá hjartanu. Sú
gjöf, blóðgjöfin bjargar
og gerir heiminn betri.
Til þess að svo verði
mæta 9 þúsund virkir
blóðgjafar í Blóðbank-
ann og gefa um 14
þúsund gjafir árlega.
Löngu er tímabært að bæta hag
Blóðbankans, sem nú er deild í
Landspítala – háskólasjúkrahúsi.
Þessi hægláta stofnun, ef svo má að
orði komast, er enn í sama húsinu
og fyrir rúmri hálfri öld, en flest
annað hefur breytzt í heilbrigð-
iskerfinu á liðnum árum. Til sam-
anburðar hefur undirritaður vaxið
mun meira á undanförnum árum til
lítils gagns fyrir heilbrigðiskerfið.
Stofnunin á að búa við betri kost og
húsnæði. Þörf fyrir nýtt húsnæði
starfseminni til handa hefur borið á
góma þótt ekki fari hátt. Það hefur
vakið vonir undanfarin ár að sjá í 6.
gr. frumvarps til fjárlaga, heimild
til „að selja fasteign Blóðbankans
við Eiríksgötu í Reykjavík og kaupa
eða leigja annað hentugra“. Nú eru
vonir okkar miklar um að úr verði
bætt.
Sala Landsímans hefur í för með
sér endurbygginu LSH og þar eru
úrlausnarefnin mörg og brýn. Það
er sérstakt gleðiefni að í samtali
okkar Magnúsar Péturssonar for-
stjóra LSH í liðinni viku lýsti hann
því að það væri honum kappsmál að
bæta kost Blóðbankans, bæði varð-
andi rannsóknir og vísindastarf allt
og einnig móttöku blóðgjafa. Þar
fara saman óskir og vonir Blóð-
gjafafélags Íslands og forstjórans
og mikilvægt að allir leggist á eitt
við úrbætur. En þar til fyrsta
áfanga verður lokið árið 2012 er
brýnt að laga aðstöðu bankans.
Starfsfólki Blóðbankans eru færðar
þakkir og kveðjur fyrir einstakt og
þægilegt viðmót við þröngar að-
stæður fyrir hönd blóðgjafa á Ís-
landi og landsmönnum óskað til
hamingju með afmælið.
Að renna blóðið
til skyldunnar
Ólafur Helgi Kjartansson
skrifar í tilefni þess að í dag
eru 52 ár liðin frá stofnun
Blóðbankans
’Fátt er einfaldara ogþægilegra ef fólk vill
hafa áhrif til góðs á frið-
samlegan og heilbrigðan
hátt, en að gefa af sjálfu
sér, beint frá hjartanu.‘
Ólafur Helgi
Kjartansson
Höfundur er sýslumaður á Selfossi,
blóðgjafi, formaður Blóðgjafafélags
Íslands og stjórnarmaður í Al-
þjóðlegu blógjafasamtökunum,
IFBDO.
ÉG MAN þá tíma þegar sjálf-
stæðismenn réðu fyrir Reykjavík-
urborg. Þá var eitt af kjörorðum
þeirra í borgarstjórnarkosningum
„Græn borg fögur borg“. Lögð var
þar áhersla á græn svæði og garða
sem víðast í borginni.
Núverandi stjórn-
endur borgarinnar
hafa komið sér upp
öðru lausnarorði, sem
kallast „Þétting
byggðar“. Þetta
lausnarorð virðist
einkum snúast um
það að leggja niður
Reykjavíkurflugvöll.
Mér fór eins og fleir-
um í fyrstu, að telja
þetta aðeins hugar-
óra gróðahyggju-
manna og loftbólu
sem springa myndi af
sjálfu sér.
Næst gerist það að
þáverandi borg-
arstjóri, Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir,
efndi til kosninga,
meðal Reykvíkinga,
um framtíð flugvall-
arins í Vatnsmýrinni.
Jafnframt kvaðst
borgarstjóri ekki
taka kosninguna
gilda, nema yfir 50%
atkvæðisbærra Reyk-
víkinga tækju þátt í henni. Nú sá
borgarstjórnarminnihlutinn sér
leik á borði og hvatti sitt fólk til
þess að sniðganga kosningarnar.
Úrslitin muna flestir. Það náðist
ekki nærri 50% kosningaþátttaka.
Nú brá hins vegar svo við að
borgarstjóri hundsaði fyrri yfirlýs-
ingar og tók að lýsa þessari kosn-
ingu sem stefnumarkandi um að
flytja bæri flugvöllinn burt. Þar
sem lítill meirihluti af þessum
minnihluta, sem kaus, vildi völlinn
burt. Landsbyggðarfólk utan
Reykjavíkur var ekki spurt álits.
Þrátt fyrir mótmæli og ályktanir
sveitarstjórna og bæjarfélaga
gegn því að að leggja niður flug-
völlinn ræðst núverandi borg-
arstjórn í það að efna til verð-
launasamkeppni um skipulag
Vatnsmýrarinnar án flugvallar.
Ekkert bólar á því að borgar-
stjórnin telji ástæðu til þess að
leita aftur álits borgarbúa, hvað þá
heldur annarra þegna þjóðfélags-
ins. Eins og þeim komi þetta ekk-
ert við og hafi þarna engra hags-
muna að gæta.
Ég læt þetta nægja um óeðli-
lega og ólýðræðislega afgreiðslu af
hálfu borgarstjórnar á máli sem
skiptir alla þjóðina gríðarlega
miklu, en vil hér á eftir tiltaka
nokkur rök, sem ég tel mæla með
því að flugvöllurinn verði áfram
þar sem hann er: Því hefur verið
haldið fram að flugvöllurinn kljúfi
miðbæinn og hindri vöxt hans. Ef
við lítum á Lækjartorg sem mið-
punkt miðbæjarins og stingum þar
niður sirkli. Drögum síðan hring
sem sker miðju flugvallarins, þar
sem austur-vestur- og suður-
norður-flugbrautirnar skerast.
Hvað kemur þá í ljós? Þessi hring-
lína lendir nærri Perlunni, Kringl-
unni, Kringlumýrarbrautinni,
Laugarnesinu, nærri Engey og um
mitt Seltjarnarnesið. Ég hef ekki
séð eða heyrt áður þessa skilgrein-
ingu á miðbæ Reykjavíkur.
Ef miða á við óbyggð svæði
næst miðbænum hljóta þau að telj-
ast Reykjavíkurtjarnirnar og
Hljómskálagarðurinn. Ekki vil ég
þó mæla með þessu sem bygging-
arlandi til styrkingar miðbænum.
Má benda á það fjaðrafok sem
varð þegar Ráðhúsið var byggt út
í Tjörnina. Ef Vatnsmýrin á að
teljast til miðbæjarins má allt eins
benda á Engey eða uppfyllingar
vestan Örfiriseyjar hvað vega-
lengd frá Lækjartorgi snertir.
Ég er sammála því að Vatns-
mýrin er dýrt byggingarland.
Ekki vegna nálægðar við miðbæ-
inn, heldur vegna þess að þarna er
mjög þykkur mýrarjarðvegur og
er mér til efs að menn viti fyrir
víst hvað djúpt er þarna niður á
klöpp. Hingað til hefur það verið
talið traust að byggja
á bjargi, en kannski
má láta háhýsin fljóta
á mýrinni. Ég held að
ef svokallaðir nátt-
úruverndarsinnar
skoðuðu jafn vel lífríki
Vatnsmýrarinnar og
sandflákana uppi við
Kárahnjúka þá fyndu
þeir mjög líklega eitt-
hvað af einstökum teg-
undum, sem ekki
mættu glatast. Því
miður virðist vernd-
unarvilji þeirra aukast
eftir því sem lengra
dregur frá eigin heim-
kynnum.
Flestir Reykvík-
ingar hafa fundið fyrir
kolsýringsmengun á
kyrrum frostdögum.
Sérstaklega í dældum
og lautum. Í flestum
stórborgum er reynt
að minnka þessa
hættu með opnum
svæðum og görðum,
sem nokkurs konar
öndunarkerfi borg-
anna. Ef komin væri þétt byggð á
mesta láglendisstað borgarinnar,
með tilheyrandi samgöngukerfi, er
hætt við að þarna gæti oft mynd-
ast mesta mengunarsvæði borg-
arinnar.
Í og við Vatnsmýrina er þegar
margs konar starfsemi. Háskólinn
með sitt vísindasamfélag, ýmis
söfn, Erfðagreining, Landspítalinn
með sína margslungnu starfsemi
og fyrirhugaða stækkun. Síðast en
ekki síst flugvöllurinn með þá
starfsemi og þjónustu sem honum
er tengd. Öll þessi starfsemi á
gríðarlega vaxtar- og framtíð-
armöguleika og frá mínum sjón-
arhóli ætti að eyrnamerkja Vatns-
mýrina þessari starfsemi til
framtíðar og ekki öðru. Vatns-
mýrin er sennilega litlu stærra
svæði en það sem borgin tekur
fyrir til byggingarframkvæmda á
1–3 árum. Eftir það væri búið að
eyðileggja framtíð innanlands-
flugs, svo og frekari vaxtarmögu-
leika þess vísinda- og listastarfs
og heilbrigðisþjónustu, sem þarna
blómstrar núna. Yfirleitt hafa
borgarstjórnir hrósað sér af því að
hafa búið íbúum sínum aðstöðu til
margvíslegs tómstunda- og
íþróttastarfs, t.d. íþróttavelli, golf-
velli, hesthúsabyggð og skotæf-
ingasvæði. Hvers eiga flugmenn
að gjalda, ef leggja á flugvöllinn
niður og gera að engu ævi- og
tómstundastarf þessa fólks, svo og
alla þá fjármuni, sem liggja í flug-
skýlum og vélum þeirra?
Reykjavíkur-
flugvöllur
Reynir Ragnarsson fjallar
um staðsetningu flugvallar í
Reykjavík
Reynir Ragnarsson
’Ekkert bólar áþví að borgar-
stjórnin telji
ástæðu til þess
að leita aftur
álits borgarbúa,
hvað þá heldur
annarra þegna
þjóðfélagsins.‘
Höfundur er fyrrverandi flugrekandi,
sjúkraflugmaður o.fl.
RAFSÓL
Skipholti 33 • 105 Reykjavík
Sími:
553 5600
ENDURNÝJUN
OG VIÐHALD
E
i
n
n
t
v
e
i
r
o
g
þ
r
í
r
2
6
6
.0
0
2
lögg i l tu r ra fverk tak i