Morgunblaðið - 03.05.2006, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Haukur Egg-ertsson fæddist á
Haukagili í Vatnsdal
í A-Hún. 8. nóvem-
ber 1913 og ólst þar
upp í hópi systkina
sinna; Guðrúnar,
Konráðs, Kristínar,
Hannesar, Svövu og
Sverris. Foreldrar
þeirra voru hjónin á
Haukagili, Ágústína
G. Grímsdóttir hús-
freyja og Eggert K.
Konráðsson, bóndi
og hreppstjóri.
Haukur lést 24. apríl síðastliðinn.
Haukur hóf nám í útvarpsvirkj-
un hjá Viðgerðastofu útvarpsins
árið 1934 og starfaði þar til ársloka
1944. Hann öðlaðist meistararétt-
indi 1942 og stofnaði Viðtækja-
vinnustofuna 1945 ásamt Eggerti
Benónýssyni, en seldi sinn hluta
1954. Haukur var framkvæmda-
stjóri og einn af eigendum Pökk-
unarverksmiðjunnar Kötlu hf.
1955–1964. Hann stofnaði Plast-
prent hf. með Oddi Sigurðssyni
1957, en keypti hlut hans 1972 og
var forstjóri og stjórnarformaður
fyrirtækisins til ársloka 1988.
Haukur var einn af stofnendum
Félags útvarpsvirkja árið 1938,
formaður þess um skeið og var
veitt gullmerki félagsins á 40 ára
afmæli þess. Hann var einn af
stofnendum Húnvetningafélagsins
í Reykjavík 1938, var í stjórn þess
og gerður heiðursfélagi 1958.
Hann tók þátt í málum er vörðuðu
framgang íslensks iðnaðar, sat í
stjórn Félags íslenskra iðnrek-
enda, Iðnaðarbank-
ans hf. og í Iðn-
fræðsluráði. Hann
var í sóknarnefnd
Háteigskirkju um
árabil. Haukur tók
virkan þátt í störfum
Sjálfstæðisflokksins
og sat m.a. í hverf-
isstjórn og fjárhags-
ráði flokksins.
Hinn 19. október
1940 kvæntist Hauk-
ur eftirlifandi eigin-
konu sinni, Láru
Böðvarsdóttur, f. 25.
ágúst 1913. Foreldrar hennar voru
hjónin á Laugarvatni, Ingunn Eyj-
ólfsdóttir húsfreyja og Böðvar
Magnússon, bóndi og hreppstjóri.
Börn Hauks og Láru eru: 1) Egg-
ert, viðskiptafræðingur, f. 1942,
var kvæntur Sigríði Teitsdóttur,
sérkennara, og eiga þau þrjú börn:
a) Elín, f. 1972, gift Adrian Rüther,
b) Haukur, f. 1975, c) Lára Bryndís,
f. 1979, gift Ágústi Inga Ágústs-
syni. 2) Ágústa, tónlistarkennari, f.
1945, gift Jónasi Ingimundarsyni,
píanóleikara, og eiga þau þrjú
börn: a) Haukur Ingi, f. 1966, b)
Gunnar Leifur, f. 1971, kvæntur
Guðrúnu Blöndal, c) Lára Kristín,
f. 1981. 3) Böðvar Lárus, viðskipta-
fræðingur, f. 1946, d. 1987, kvænt-
ur Ásu Guðmundsdóttur; sonur
þeirra er Arnar Freyr, f. 1981. Fyr-
ir átti Ása dótturina Írisi Laufeyju
Árnadóttur, f. 1963. Barnabarna-
börn Hauks og Láru eru sex.
Útför Hauks verður gerð frá Há-
teigskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.
Tengdafaðir minn Haukur Egg-
ertsson er látinn. Löngum starfsdegi
er lokið og hann frelsinu feginn,
saddur lífdaga. Með honum er geng-
inn góður vinur og traustur um-
hyggjusamur fjölskyldufaðir. Langri
og lærdómsríkri samfylgd er lokið og
minningar fullar þakklæti hrannast
upp.
Leiðir okkar lágu fyrst saman fyrir
nær hálfri öld þegar ég fór að venja
komur mínar í hans rann. Þarna urðu
stærstu tímamót í mínu lífi og hann
tók þátt í því. Heimafyrir í Barma-
hlíðinni var húsmóðirin Lára Böðv-
arsdóttir, sem sýndi mér ást og um-
hyggju frá fyrsta degi, og bræður
Ágústu, Eggert og Böðvar. Haukur
stóð sjálfur á nokkrum tímamótum í
sínu lífi. Hann, menntaður útvarps-
virki, hafði lokið sér af á því sviði og
var að hasla sér völl sem iðnrekandi
með viðkomu til stjórnunarstarfa í
Pökkunarverksmiðjunni Kötlu h/f.
Smáfyrirtæki var sett á stofn í bíl-
skúr baklóðar. Fyrirtækið sleit
barnsskónum, dafnaði vel og stækk-
aði ört. Plastprent varð áberandi og
Haukur var þar öllum stundum vak-
inn og sofinn. Lítið kom ég, þessi nýi
fylgifiskur fjölskyldunnar, að gagni í
þeim framförum og uppgangi. Fyrir
mér var Plastprent heimur útaf fyrir
sig en fjölskyldan vettvangur dags-
ins, mín nýja tilvera. Öll vorum við
krakkarnir skólafólk í önnum eins og
gengur, en Haukur iðnrekandi og
áberandi í krefjandi félagsmálum
ýmiskonar og Lára umvefjandi vinur
tilbúin að rétta hjálparhönd öllum til
blessunar.
Haukur var frá Haukagili í Vatns-
dal, hreppstjórasonur. Þar á bæ var
safn bóka á erlendum málum og
grannt fylgst með nýjungum á tækni-
sviðum þess tíma. Haukur Eggerts-
son var afskaplega dagfarsprúður
sómamaður í bestu merkingu, óvenju
eðlisgreindur, leitaði ávallt svara við
spurningum af ýmsum toga – sí-
menntun er orðið. Hann bar tilfinn-
ingar sínar ekki á torg en inni fyrir
sló gullhjarta. Haukur bar mikla
virðingu fyrir íslensku máli, ræktaði
það af kostgæfni. Í námsbrautafjöld
nú á dögum hefði Haukur átt margra
kosta völ. Langskólanám lá ekki á
borði í bernsku hans. Mér segir svo
hugur að vélaverkfræði hefði getað
orðið hans vettvangur. Kunnugir
segja mér að þegar nýjar vélar í ör-
um tækniframförum mættu til leiks í
Plastprent hafi Haukur notið sín, en
einnig þegar þær rosknu tóku að gefa
sig. Hann virtist skynja eftir hvaða
lögmálum þær „hugsuðu“ og sá við
þeim ef eitthvað brást.
Það má nærri geta hvort ég, tón-
listarnemi á brauðfótum, hafi ekki
gefið tilefni til að virka undarlegur í
návist Hauks en svo var aldeilis ekki
hann lærði að meta tónlist meistar-
anna í störfum sínum frá fyrri tíð í
Ríkisútvarpinu og spurði mig oft
spurninga einkum um eðlisfræði tón-
anna og vissi nær alltaf betur.
Á vináttu okkar bar aldrei skugga
og ég ævinlega þiggjandinn. Ég
stend í þakkarskuld.
Morguninn 24. apríl síðastliðinn
vorum við hjónin snemma á fótum.
Klukkan var fjögur og það var ynd-
islegt að koma út í nóttina, niðamyrk-
ur og kyrrð, snjókoma í algjörri stillu
og fuglar sungu í trjám því dagrenn-
ing var á næsta leiti. Við áttum
stefnumót við Hauk Eggertsson
hinsta sinni. Þarna hvíldi hann frið-
sæll, en þreyttur. Þegar dagur rann
varð birtan bjartari, hvítari en
nokkru sinni og þá kvaddi hann þessi
ljúfi vinur.
Fjölskylda mín kveður föður,
tengdaföður, afa og langafa í hljóðri
bæn.
Blessuð sé minning hans.
Jónas Ingimundarson.
Afi í Barmahlíð var ljúfur og um-
hyggjusamur afi, en bak við rólegt yf-
irbragðið leyndist síkvikur hugur,
óþreytandi í að mennta sig og fræða
aðra, eða leita lausna jafnt á alheims-
gátunni sem smærri vandamálum
hversdagslífsins. Þess á milli stýrði
hann stóru fyrirtæki og tók þátt í
margs konar félagsstörfum þar til
aldurinn færðist yfir. En ekki síst var
hann góður eiginmaður, fjölskyldu-
faðir og afi.
Við barnabörnin áttum margar
góðar stundir með afa þegar hann
kenndi okkur að tefla, kenndi okkur á
reiknistokk, fræddi okkur um eðli
ýmissa fyrirbæra eða bara spjallaði
við okkur um daginn og veginn.
„Finnst þér vatn gott á bragðið?“ var
ein spurning sem rak marga á gat.
„Til hvers eru grænar baunir eigin-
lega? Þær eru hvorki góðar né vond-
ar, hví skyldi maður borða þær?“
Þess á milli sátum við með ömmu við
píanóið eða við spilamennsku í eld-
húsinu. Seinna gátum við unga fólkið
frætt afa um okkar sérsvið, til dæmis
ræddum við oft um eðlisfræði orgel-
pípna og orgeltóna eftir að ég fór að
læra orgelleik.
Áhugamál afa voru mörg og hann
var alltaf með góða fræðibók á nátt-
borðinu. Hann nýtti sér tölvutæknina
til hins ýtrasta, lærði á allar nýjungar
og þegar sjónin dapraðist var bara
keyptur stærri skjár. Íslenskt mál
var honum afar hugleikið og beitti
hann sér mjög fyrir réttri málnotkun.
Ættfræði var afa ekki síður hjartans
mál og að sjálfsögðu færði hann ætt-
fræðiupplýsingar inn í þar til gert
tölvuforrit. Einnig tók hann saman
pistla um margt frá eldri tíð, ættfeð-
ur sína, tækniframfarir og fleira.
Sumarbústaðurinn við Meðalfells-
vatn var sælureitur stórfjölskyldunn-
ar og þangað var gjarnan farið um
helgar. Göngutúrar, bátsferðir út á
vatn og skautar á veturna, smíðar í
skúrnum og margt fleira gladdi unga
sem aldna. Einnig voru sunnudags-
bíltúrar í Tívolíið og Eden í Hvera-
gerði sérstaklega vinsælir.
Afi átti rólegt ævikvöld. Fram yfir
nírætt bjuggu afi og amma í Barma-
hlíðinni þar sem þau byggðu sér
heimili á 5. áratugnum, en undanfarið
hafa þau notið góðrar umönnunar á
Hrafnistu í Reykjavík. Líkaminn var
þreyttur en sálin beið æðrulaus eftir
síðasta blundinum.
Blessuð sé minning hans.
Lára Bryndís Eggertsdóttir.
Við andlát Hauks Eggertssonar
varð mér hugsað áratugi aftur í tím-
ann er við frændur, ásamt fleiri
systkinum og nágrannabörnum vor-
um á skólanum í Þórormstungu
æskuheimili mínu. Um svonefndan
farskóla var að ræða. Skólaskylda
hófst við 10 ára aldur og kennt var
þrjá mánuði í hvorum hluta sveitar-
innar. Börnin löbbuðu heimanað að
morgni og heim síðdegis. Yfir Vatns-
dalsá var að fara fyrir þau sem voru
vestan árinnar, eins og frændsystk-
inin á Haukagili; í þeim hópi var
Haukur. Vorið 1925 fluttu foreldrar
mínir sig um set, vestur yfir ána að
Saurbæ, með okkur börnin og þar
með vorum við komin í næsta ná-
grenni við frændsystkini okkar á
Haukagili og auðveld og stutt leið á
milli bæjanna. Mæður þessara
tveggja systkinahópa voru systur,
báðar frá Syðri-Reykjum í Biskups-
tungum, orðnar grónir Vatnsdæling-
ar, er hér var komið sögu; traustar
húsmæður og reglusamar. Heita
mátti að daglegar samgöngur væru á
milli bæjanna og varð okkur tíðförult
að hittast frændunum. Konráð var
okkar elstur, sem nam örfáum vikum,
en Haukur var fast að tveimur árum
yngri en sá er hér segir frá. Kom það
oft fyrir á kvöldin og frídögum að við
hittumst og fylgdum hvor öðrum
fram og til baka og ræddum áhuga-
mál okkar; einkum henti þetta okkur
Hauk að umræðuefnið treindist úr
hófi fram svo að við gengum á leið
fram og til baka ómældar stundir.
Minnisstæð er ferð okkar þriggja,
vorið 1926, „upp að Vatnshlíð“ að
heimsækja fjölskylduna þar en þar
bjó þriðja systirin frá Syðri-Reykjum
með manni sínum og tveimur dætr-
um. Að sjálfsögu fórum við ríðandi
þessa löngu leið er varð við það að
þurfa að krækja út á Blönduós til
þess að komast yfir Blöndu á brúnni.
Þótti ekki forsvaranlegt að við riðum
Blöndu óreyndir og ókunnugir jök-
ulvatninu. Þessi ferð varð okkur
frændum mikið ævintýri og nokkur
lífsreynsla.
Á unglingsárum Hauks kom strax
fram hneigð hans til tæknilegra og
verklegra viðfangsefna. Að baki hafði
hann þekkingu og nokkurn tækja-
kost föður síns, er um árabil, hafði
keypt Tímarit verkfræðingafélags
Íslands og var góður járnsmiður;
hafði t.d. smíðað „hornaklippur“ er
dreifðust með miklum hraða til slát-
urhúsa víðsvegar um landið.
Fyrsta, eða eitt hið fyrsta útvarps-
viðtæki, sem kom í Vatnsdalinn, var
komið að Haukagili árið 1930 og rétt
þar á eftir, á fjórða ártugnum, virkj-
uðu þeir Haukagilsbræður bæjar-
lækinn og komu upp lítilli heimilisraf-
stöð. Við tók svo strax þar á eftir
bygging nýs íbúðarhúss á jörðinni er
var fullfrágengið árið 1937.
Haukur Eggertsson varð einn af
fyrstu útvarpsvirkjum landsins og
einn af frumherjum í félagsskap
þeirra. Var hann þá fluttur til
Reykjavíkur. Snemma ársins 1934
var hann staddur heima á Haukagili.
Var þá leitað til hans frá stöðvar-
stjóra nýkominnar landssímastöðvar
að Ási í Vatnsdal vegna bilunar á
símatækinu er gerði það óvirkt um að
framleiða hringingu og gat stöðin því
ekki gert vart við sig. Haukur brá við
og skoðaði tækið í Ási. Fann bilunina
er var slit á litlum málmpinna er náði
ekki snertingu mótvægis. Haukur
skrapp heim að Haukagili, smíðaði
umræddan hlut; fór aftur að Ási og
síminn komst í lag. Þessi litli greiði
fékk nokkuð sögulegan enda eða þó
frekar afleiðing hans. Heimild fannst
hvorki hjá umsjónarmanninum í Ási
eða stöðvarstjóranum á Blönduósi til
þess að greiða Hauki tólf króna
reikning fyrir viðvikið og komst mál-
ið til úrskurðar landssímastjóra og þá
var Guðmundur J. Hlíðdal, er sam-
þykkti reikninginn með áritun til
greiðslu, en hafði eftirfarandi orð um:
„Vitið þér það Haukur að þér hafið
brotið lög?“ Í þessari frásögn felst
ekki aðeins persónuleg lýsing þeirra
er hlut áttu að málinu, heldur og líka
aldarfarslýsing frá fjórða áratug
næstliðinnar aldar.
Fljótt eftir að Haukur flutti til
Reykjavíkur réðst hann í það að
byggja sér íbúð í góðri samvinnu við
æskufélaga úr Vatnsdalnum. Varð
þar heimili hans og eiginkonu hans
Láru Böðvarsdóttur frá Laugar-
vatni, upp frá því, meðan kraftar
þeirra entust. Þar kom að Haukur
sneri sér að iðnaðar- og fram-
kvæmdamálum. Hann stofnaði og
rak um árabil stórfyrirtækið Plast-
prent. Tæknihæfileikar hans og rök-
hyggja notuðust honum þar með á
sýnilegan og áþreifanlegan hátt. Var
framandi og forvitnilegt að fylgja
Hauki um vinnusali Plastprents og
skyggnast um í heimi iðnrekstrarins.
Sízt vildi ég gleyma síðasta þætt-
inum í starfsævi Hauks Eggertsson-
ar er snemma bar á og að nokkru var
unninn í hjáverkum þar til hann
hætti iðnrekstri, en var hugðarefni
hans meðan starfsorka var honum til-
tæk. Frá þessu tímabili, einkum frá
rúmum síðasta tug nýliðinnar aldar,
vann hann að ritstörfum. Var þar um
fjölda blaðagreina að ræða, fyrst og
fremst um íslenskt mál, er hann
ræddi við opinbera aðila og fræði-
menn af mikilli rökhæfni og glöggum
smekk. Hann endurritaði Bolholt-
sætt eftir frumhandriti Brynjólfs
Jónssonar frá Minna-Núpi; lauk því
verki í októbermánuði árið 1989, jók
nokkru við og er Bolholtsættin þann-
ig til í nokkrum fjölrituðum eintök-
um. Í maí árið 1995 lauk Haukur við
fjölritað handrit um Syðri-Reykja-
ættina þ.e. Niðjatal Kristínar Giss-
urardóttur og Gríms Einarssonar,
Syðri-Reykjum. Var um það náið
samstarf okkar frændanna um sam-
antektina en hans einvörðungu um
tæknilega uppsetningu og frágang.
Árið 1933 tók Haukur saman Laug-
arvatnsættina þ.e. niðjatal tengda-
foreldra hans Böðvars Magnússonar
og Ingunnar Eyjólfsdóttur. Hann
skrifaði nána og sögulega lýsingu á
gamla Haukagilsbænum, ásamt með
grunnteikningu bæjarins og mynd-
um, myndskreyttan þátt um hornak-
lippur föður síns o.fl. mætti upp telja,
en öll störf Hauks báru vott um gjör-
hygli og vandvirkni.
Haukur Eggertsson naut góðrar
æsku og fjölskyldulífs, farsællar og
afkastasamrar starfsævi og loks
nokkurra ára er hann helgaði menn-
ingarlegum hugðarefnum. En að síð-
ustu varð hann að lúta nokkuð mis-
kunnarlausri hnignun er bannaði
honum alla athöfn. Þeim þætti mættu
þau hjón með hetjulund, hlið við hlið.
Samhug tjái ég eiginkonu Hauks,
börnum þeirra, tengdabörnum, öðr-
um afkomendum, tveimur eftirlifandi
systrum og ótöldum vinum.
Grímur Gíslason.
Árið 1957 tóku tveir menn höndum
saman og stofnuðu fyrirtæki um
prentun og framleiðslu á plastpokum.
Var þetta nýjung á þeim tíma, sem
leysti sellófan- og pappírspoka að
stórum hluta af hólmi. Þetta voru fé-
lagarnir Oddur Sigurðsson (1914–
1995), síðar forstjóri Plastos hf, og
Haukur Eggertsson, forstjóri Plast-
prents hf til ársloka 1988 og einn af
aðaleigendum til ársloka 2004.
Það þurfti áræði og framsýni til að
ryðja þá braut, sem saga og rekstur
Plastprents hefur varðað til þessa
dags. Þeim eiginleikum reyndust
þessir menn gæddir og lyftu þeir
hverju Grettistakinu á fætur öðru í
störfum sínum, í fyrstu saman og síð-
ar hvor í kappi við hinn. – Að hætti
heiðursmanna tókust Oddur og
Haukur sáttir í hendur þegar ferli
þeirra á samkeppnisvellinum lauk, og
eru fyrirtæki þeirra nú sameinuð á
ný undir merkjum Plastprents hf.
Haukur Eggertsson hóf starfsferil
sinn fyrir rúmum 70 árum sem út-
varpsvirki. Í þá tíð var það ný at-
vinnugrein byggð á rafeindatækni,
sem er nánast allsráðandi í sérhverju
því tæki og tóli sem notast er við í
dag. Rafeindatæknin reyndist Hauki
síðan ómetanlegt veganesti til að
byggja upp og stýra tæknivæddu iðn-
fyrirtæki á borð við Plastprent.
Tækniframfarir hafa ávallt verið
örar á því sviði sem Plastprent starf-
ar á, bæði í prentun og umbúðagerð.
Það þurfti því mikla vinnusemi, vök-
ult auga, sleitulausa þekkingarleit og
djúpan skilning á viðfangsefninu,
vöruþróun og vélbúnaði, til að skipa
fyrirtækinu í fremstu röð á sínum
vettvangi. Þar var hlutur Hauks
stærstur. Honum tókst einnig að
velja með sér hæfan hóp samstarfs-
manna til að fylgja eftir hröðum vexti
fyrirtækisins, sem skilaði því úr 50
fermetra bílskúr í liðlega 6.000 fer-
metra stórhýsi á 30 árum.
Það var krefjandi, lærdómsríkt og
skemmtilegt að starfa með Hauki.
Hann var ekki aðeins að velta fyrir
sér hlutum, sem tengdust rekstri fyr-
irtækisins og viðskiptalífinu almennt,
heldur einnig ýmsum forvitnilegum
hlutum, sem flestir gefa sér ekki tíma
til að vera með vangaveltur um. Mér
er t.d. minnisstætt, þegar hann kom
inn á skrifstofuna mína í Plastprenti
eitt sinn, allíbygginn á svip og engu
líkara en honum lægi mikið á hjarta.
Hann hafði reist sér sumarbústað við
Meðalfellsvatn í Kjós. Erindið við
mig var þá, að hann hafði verið að
velta fyrir sér, hvort við gætum ekki
reiknað út hæðarmuninn á miðju
Meðalfellsvatnsins, annarsvegar, og
hæð vatnsins við fjöruna, hinsvegar,
með tilliti til legu og lögun hnattarins.
Hann var mjög ánægður, þegar við
vorum búnir að finna út með allviða-
miklum útreikningum, hve margir
millimetrar þessi mismunur á hæð
vatnsins var, og það þó að við hefðum
gerst sekir um að eyða drjúgum
vinnutíma okkar í að finna þetta út.
Hann sagði, að hann hefði verið bú-
inn að velta þessum hæðarmun oft og
lengi fyrir sér úr bústaðnum sínum.
Það er heiður að fá að halda uppi
merki hans og fyrirtækis þess, sem
Haukur Eggertsson stofnaði og átti
svo drjúgan þátt í að efla og móta. Við
samstarfsmenn hans, fyrr og síðar,
minnumst Hauks með þakklæti, þeg-
ar við hugsum til þeirra stunda, sem
við áttum með honum í blíðu og
stríðu.
Blessuð sé minning hans.
Sigurður Bragi Guðmundsson,
forstjóri Plastprents hf.
Það var sumarið 1979 að ég kynnt-
ist Hauki Eggertssyni, forstjóra
Plastprents. Ég hafði, ungur verk-
fræðingur, falast eftir vinnu þar og
vildi Haukur líta manninn augum.
Hann bauð mér að kom heim til sín
og ræða við sig. Lára tók þar á móti
mér, bauð til stofu og bar fram kaffi.
Haukur sem var lasinn kom fram
klæddur í morgunslopp og inniskó,
með trefil um hálsinn. Við ræddum
saman nokkra stund, gæddum okkur
á kaffibrauðinu og vildi hann forvitn-
ast um ætt mína og uppruna. Tók nú
Haukur fram pappíra sem hann hafði
með sér. Var þar leiðarvísir um
myndsjá á nýjustu prentvélina í
Plastprenti. Hann bað mig að líta yfir
þá og spurði síðan hvort ég sæi
hvernig þetta gæti virkað. Ég sagði
sem satt var að ég vissi varla hvað
sneri upp eða niður á þessum búnaði
og það yrði örugglega lítið gagn að
mér við þetta, enda hafði ég aldrei
komið nálægt prentvél. Eftir að við
kvöddumst hélt ég dapur í bragði
HAUKUR
EGGERTSSON