Morgunblaðið - 28.11.2007, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FADIME Šahindal var ung
sænsk-kúrdísk kona, nemandi við há-
skóla í Svíþjóð. Hinn 21. janúar 2002
féll Fadime fyrir hendi
föður síns. Faðirinn ját-
aði glæpinn og útskýrði
að dóttir sín hefði
smánað sæmd fjöl-
skyldu sinnar. Fadime
smánaði föður sinn og
bróður með því að velja
kærastann sinn sjálf.
Hún smánaði alla fjöl-
skylduna vegna þess að
hún kærði til lögregl-
unnar morðhótanir sem
hún fékk frá föður sín-
um og bróður fjórum
árum fyrr. Þrátt fyrir
það að Fadime teldi sig hafa farið
réttu leiðina og kært ofbeldi sem hún
varð fyrir, tókst réttarkerfinu ekki að
koma henni til hjálpar.
Fadime er þekktasta fórnarlamb
sæmdarglæpa í Svíþjóð en ekki það
fyrsta og því miður ekki síðasta.
Hennar arfleifð er, að með hugrekki
og vilja til að tjá sig um dapurlegan
veruleika sem hún og margar kyn-
systur hennar búa við, hafi hún opn-
að augu Svía fyrir vandamálinu.
Margt hefur verið gert í Svíþjóð til
að takast á við þennan smánarblett á
samfélaginu. Fréttir um sæmdar-
glæpi í fjarlægum löndum berast til
okkar á Vesturlöndum öðru hverju og
koma kannski ekki mörgum á óvart.
Hins vegar að sæmdarglæpir tíðkist
og að það séu konur í hjarta Evrópu
sem þurfa að óttast um líf sitt vegna
þeirra er evrópskum
samfélögum til skamm-
ar.
Það heyrast raddir
sem segja að það sé
bein tenging milli auk-
ins fjölda tiltekinna inn-
flytjenda og vaxandi
hættu á sæmdarglæp-
um og þ.a.l. sé lausnin
við þeim að taka ekki á
móti innflytjendum eða
fækka þeim. Þessi nálg-
un er strútsháttur,
vandamálið verður ekki
leyst ef samfélagið tekst
ekki á við rót þess. Konur hvaðanæva
úr heiminum eiga rétt á að líf þeirra
og mannréttindi séu virt. Að tengja
ofbeldi og kúgun við menningu ein-
hverrar þjóðar er glæpur.
Eftir fráfall Fadimu hefur mikil
vakning orðið á Norðurlöndum og
víða um vandamál sem sæmd-
arglæpir eru. Í Svíþjóð fá þverfagleg
teymi með fulltrúum frá lögreglu, fé-
lagsþjónustu, starfsfólki í mennta-
stofnunum og heilbrigðiskerfinu við-
eigandi þjálfun til að takast á við
vandamálið og aðstoða konur sem
verða fyrir ofbeldi. Samtök innflytj-
endakvenna eru virkir þátttakendur í
þessu átaki. Með þeirra reynslu og
þekkingu ná þær til annarra innflytj-
endakvenna og veita þeim styrk og
aðstoð sem þær þurfa á að halda.
Fatma Mahmoud er félagi í sam-
tökum kvenna af erlendum uppruna
(IKF) í Karlstad í Svíþjóð. Hún hefur
um árabil unnið fyrir ungar innflytj-
endakonur sem eiga á hættu að verða
fórnarlömb sæmdarglæpa. Samtökin
hennar vinna með lögreglu, stjórn-
sýslu og félagsmálayfirvöldum í við-
leitni til að sporna við glæpum og að-
stoða ungar stúlkur við að komast út
úr þessum vítahring.
Fatma Mahmoud verður gestur
Samtaka kvenna af erlendum upp-
runa á Íslandi í dag. Hún mun halda
fyrirlestur um sæmdarglæpi í Sví-
þjóð og lýsa því hvað er gert til að
berjast gegn þeim á hádegisfund-
inum í dag, miðvikudag 28. nóvem-
ber, kl. 12.00 í sal Norræna hússins,
Sturlugötu 5.
Glæpir gegn konum
eru ekki menningararfleifð
Tatjana Latinovic skrifar
í tilefni af 16 daga átaki
gegn kynbundnu ofbeldi
»Konur hvaðanæva úrheiminum eiga rétt á
að líf þeirra og mann-
réttindi séu virt.
Tatjana Latinovic
Höfundur er formaður Samtaka
kvenna af erlendum uppruna
á Íslandi.
MENN rifja stundum upp nú á
dögum þegar gengi erlendra gjald-
miðla var ákveðið á
morgunfundum í
Seðlabankanum fyrir
mörgum árum og tala
um að þá hafi genginu
verið handstýrt. Það
var talin mikil gæfa
þegar horfið var af
þeirri braut. Hins veg-
ar má spyrja sig að því
hvort það hafi verið
verra en sú handstýr-
ing sem nú er viðhöfð?
Það liggur í augum
uppi að stýrimaðurinn
sem nú leiðir kúrsinn
hrökklaðist hálfpart-
inn úr stjórnarráðinu
með lítilli reisn á sín-
um tíma og keypti sér
leiðina í brúna með
samningum við sam-
starfsmenn sína sem
líka nutu góðs af, allir
á kostnað annarra.
Víðast hvar erlendis
eru starfsbræður fyrr-
nefnds stýrimanns valdir vegna
hæfileika og reynslu þeirra á þess-
um sviðum, oft hagfræðingar sem
hafa sýnt einhverja snilli. Því er þó
ekki þannig farið í N-Kóreu, Zim-
bawbe eða á Íslandi, þar eru aðrir
mikilvægari hlutir sem ráða för.
Stýrimaðurinn sem vísað er í að ofan
lýsti því forviða í ræðu á dögunum að
ekki mætti opna leik-
fangabúð hér á landi
öðruvísi en að ætla
mætti að aldrei hafi
fengist leikföng í land-
inu fyrr og koma þurfi
böndum á þessa hegð-
un. Hann gleymir því
hins vegar ekki eru allir
í þeirri aðstöðu að geta
skammtað sjálfum sér
tekjur og þurfa því að
beita öllum ráðum til að
gera eins hagstæð inn-
kaup og mögulegt er.
Alveg er það með ólík-
indum að maðurinn
skuli ekki átta sig á því
að meðan hann stjórnar
áframhaldandi útsölu á
erlendum gjaldeyri í
landinu hlýtur landinn
að leggja sig fram um
að kaupa innflutt góss.
Verð þessa innflutta
varnings ræðst ein-
göngu af gengi hinna
erlendu gjaldmiðla sem um alllangt
skeið hafa verið á útsölu hér á landi.
Það er alveg augljóst að þessi stýri-
maður hefur ekki lokið nema í mesta
lagi pungaprófinu og tæplega það. Í
tilraunum sínum til að halda verð-
bólgu í skefjum hefur hann því mið-
ur einungis notast við einföldustu út-
gáfu jöfnunnar en ekki gert ráð fyrir
öðrum breytum. Hagfræðin er jú
þannig að menn setja upp líkan og
segja: „að öðru óbreyttu“. En það
virkar bara ekki alltaf í raunveru-
leikanum – því ef einhverjum smáat-
riðum er breytt þá breytist útkoman
óhjákvæmilega. Útkoman í þessu til-
raunadæmi er ekkert grín. Stýri-
maðurinn að ofan er búinn beita
meira og meira upp í, þ.e. hann hef-
ur hækkað stýrivexti aftur og aftur
og aftur en samt virkar ekkert hon-
um til óstjórnlegrar undrunar. Það
eru nefnilega allir að verða búnir að
yfirgefa skútuna nema hann. Fyr-
irtækin hafa um nokkurt skeið átt
kost á að taka lán í erlendum gjald-
miðli og síðustu ár hefur almenn-
ingur einnig getað farið þessa leið.
Og íslenskir stýrivextir hafa ná-
kvæmlega engin áhrif á þessar lán-
tökur. Og nú er svo komið að stýri-
vextir eru orðnir svo háir að tæplega
verður gengið lengra. En verður ein-
hvern tímann hægt að lækka þá aft-
ur? Hvað gerist þegar stýrivextir
lækka? Jú, þá líður erlendum fjár-
festum ekki eins vel með peningana
sína í íslenskum krónum og hugsa
sér til hreyfings. Ofsahræðsla gæti
gripið um sig um leið og það ferli
hefst og þá þarf ekki að spyrja að
leikslokum. Verð á erlendum gjald-
eyri hækkar og verðbólga eykst á
sama hátt og höfuðstóll hinna er-
lendu lána (í íslenskum krónum) í
kjölfarið og og hvað ætlar stýrimað-
urinn okkar þá að gera? Hækka
stýrivexti? Þá fer erlendur gjald-
eyrir aftur á útsölu og veislan hefst
að nýju. Það er því vandséð hvernig
hann ætlar að koma sér út úr þeim
ógöngum sem hann er búinn að
koma skútunni í. Þetta minnir óneit-
anlega á þegar læknar reyndu að
lækna lekanda hér áður fyrr með
arseniki. Þeim tókst það svo sem al-
veg prýðilega en sá böggull fylgdi þó
skammrifi að þeir drápu sjúklinginn
með þessu. Við skulum öll vona að
niðurstaðan í efnahagslífinu verði
ekki svipuð því þá er lækningin til
lítils. Að ekki sé minnst á að enn
minni reisn verður yfir stýrimann-
inum þegar hann afmunstrast í það
skiptið. Hætt er við því að hann fari
ekki framar á sjó.
Pissað í skóinn
Örn Gunnlaugsson skrifar um
peningastefnuna hérlendis
Örn Gunnlaugsson
» Þetta minniróneitanlega
á þegar læknar
reyndu að
lækna lekanda
hér áður fyrr
með arseniki.
Höfundur er leikskólagenginn
framkvæmdastjóri.
✝ Tómas IngiIngvarsson
fæddist í Reykjavík
14. september 1997.
Hann lést á Heil-
brigðisstofnun Suð-
austurlands 16. nóv-
ember síðastliðinn
eftir stutta en harða
baráttu við krabba-
mein sem greindist
hinn 13. apríl. For-
eldrar hans eru
Heiður Sigurðar-
dóttir, f. á Höfn 7.
maí 1971, og Ingvar
Ágústsson, f. í Reykjavík 18. júlí
1965. Þau búa í Miðtúni 19 á
Hornafirði. Bræður Tómasar Inga
eru Óskar Þór, f. 1. júní 1993, og
Auðbjörn Atli, f. 28. júlí 2000.
Foreldrar Heiðar eru Auðbjörg
Þorsteinsdóttir, f. 11. júní 1952, og
Sigurður Guðjónsson, f. 25. júní
1948. Þau búa á Borg á Mýrum í
Hornafirði. Systur Heiðar eru
Friðný, f. 28. ágúst 1974, og Ingi-
björg, f. 20. maí 1977.
Ingvar er sonur Hildigard, fædd
Grabst, Vilhjálmsdóttur, f. í
Þýskalandi, 24. febrúar 1943, d.
23. janúar 1973, og Ágústs Guð-
mundssonar, f. 15.
júlí 1944. Kona hans
er Erna Þorkels-
dóttir, f. 8. júní 1947.
Þau eru búsett í
Kópavogi. Systir
Ingvars er Helena
María, f. 23. maí
1964. Synir Ernu
eru Geir, f. 22. nóv-
ember 1967, d. 2.
apríl 1976, Geir Þór,
f. 6. október 1977, d.
13. apríl 1992, og
Arnar Þorkell, f. 25.
febrúar 1979, Jó-
hannssynir.
Tómas Ingi ólst upp á Horna-
firði og var í grunnskólanum þar.
Hann stundaði íþróttir með Ung-
mennafélaginu Sindra og var mik-
ill áhugamaður um knattspyrnu
og var félagi í Arsenal-klúbbnum.
Tómas Ingi hafði mikinn áhuga á
að umgangast dýr, hundar voru
þar í sérflokki og var því gott að
hafa aðgang að þeim hjá ömmu og
afa á Borg þar sem hann dvaldist
mjög oft.
Útför Tómasar Inga fer fram
frá Hafnarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Elsku Tómas
Drottinn, vér þökkum þína miklu náð
í þinni kærleikshönd er allt vort ráð
Þökk fyrir leiðsögn þína um lífsins braut
ljós þitt, er skín, í gegnum hverja þraut.
Þökk fyrir góðan son, er gafst þú oss,
gjöf sú var foreldrum heilagt hnoss.
Þökk fyrir brosið hans og létta lund,
sem ljómaði oss og gladdi hverja stund.
(Á. Böðvarsson)
Takk fyrir allt, elsku vinur, Guð
geymi þig
Mamma og pabbi.
Að alast upp í stórkostlegri nátt-
úrufegurð sem er um leið hrikalegt
landslag þar sem saman koma góð
veður og válynd, hlýtur það að móta
manninn. Í þessu umhverfi ólst Tóm-
as Ingi upp í faðmi foreldra og
bræðra. Snögglega dró upp svartan
skugga sem varð að myrkri og við
spyrjum, en vitum að við fáum ekkert
svar. Því fengum við ekki að sjá hann
þroskast og verða að fullorðnum
manni og taka við hlutverki í lífinu?
Skugginn virðist óendanlega myrkur,
sársaukinn djúpur og blendnar til-
finningar til almættisins fara um hug-
ann og spurt er: Hvers vegna? En
ekki er hægt að taka frá okkur minn-
ingu um góðan dreng, hana eigum við
og hún fylgir okkur sem dýrmætur
fjársjóður.
Í febrúar fór Tómas Ingi að finna
fyrir verkjum í vinstri fæti sem ágerð-
ust og 13. apríl greindist hann með
krabbamein. Nú hófst mjög erfið
lyfjameðferð á Barnaspítala Hrings-
ins, deild 22E, þar sem hann dvaldist
oft ásamt foreldrum sínum sem ekki
hafa vikið frá honum á þessum erfiða
tíma. Þar kom við sögu fólk sem vinn-
ur störf sín ekki bara af skyldurækni
heldur af kærleika og einstakri um-
hyggju. Trúnaðarsamband og vinátta
sem starfsmenn sýndu Tómasi Inga
og foreldrum hans var þeim gífurlega
mikils virði. Þótt Heiður og Ingvar
séu ekki fólk sem flíka tilfinningum
sínum hafa þau oft haft á orði hversu
mikið var gert þar bæði til að reyna að
lækna og láta honum líða sem best.
Nær það til allra starfsmanna sem að
málinu komu, lækna, hjúkrunarfólks
og ekki síst leikstofu þar sem málað
var og föndrað þegar aðeins rofaði til.
Við heyrðum Tómas Inga aldrei
kvarta undan verkjum né vanlíðan, ef
hann var spurður um hvernig hann
hefði það þegar ástandið var sem
verst var svarið „ bara gott“. Svona
æðruleysi, ró og styrk hefur maður
aldrei séð áður og eins og meðferðin
var erfið var hann ákveðinn í að berj-
ast með reisn sem ekki gerist meiri.
Þegar hlé var á lyfjameðferð var ekk-
ert sem stoppaði Tómas Inga í að fara
strax heim – á Höfn – þar sem bræður
hans og vinir biðu. Amma og afi fyrir
austan gerðu það mögulegt að báðir
foreldrar gátu verið með honum á
meðan á Reykjavíkurdvölinni stóð og
vissi amma alltaf hvað hann langaði í
þegar hann kæmi heim. Það var fjöl-
skyldunni mikils virði að finna fyrir
þeim stuðningi og uppákomum sem
þau fengu frá mörgum aðilum á þess-
um erfiða tíma. Þegar minningin ein
er eftir verða einstök samskipti að dý-
mætum sjóði. Tómas Ingi minnti
mann á með því að pikka í handlegg-
inn á viðkomandi og benda til að
minna á atriðið. Þegar maður áttaði
sig á því sendi hann fallegt bros og
þannig var málið afgreitt. En ef mað-
ur var tregur til – gat hann haft skoð-
un á málinu. Hann hafði góðan húmor
og hafði gaman að smá stríðni sem
ekki meiddi neinn.
Í símtölum okkar var eins og mað-
ur væri að tala við mun eldri dreng en
Tómas Ingi var. Hann var mjög skýr í
frásögnum og hugarfar hans kom sér-
staklega fram eftir heimsókn til
ömmu og afa á Borg. Þá var talað um
dýrin á bænum, sérstaklega hundana,
hvað þeir hefðu verið að gera saman,
og lýsti öll frásögnin svo mikilli vænt-
umþykju og kærleika á öllu lífi. Á
sama tíma gat hann verið að spyrja út
í fréttir sem hann hafði heyrt um
heimsmálin. Á þeim tíma er veikindin
hófust var hann að flytja í nýtt her-
bergi sem var minna en hann hafði áð-
ur. Það taldi hann nú í lagi, bara
skipuleggja það vel. Heimferðirnar
notaði hann til þess og sýndu hans
hugmyndir vel hversu gott auga og
skoðanir hann hafði á uppröðun og lit-
um. Stundirnar sem við áttum með
Tómasi Inga voru of fáar en minning
um góðan dreng mun lifa um ókomin
ár. Megi blessun Guðs fylgja Tómasi
Inga, og styrkja foreldra hans, bræð-
ur, ömmu og afa á Borg, aðra að-
standendur og alla þá sem þótti vænt
um hann. Blessuð sé minning Tóm-
asar Inga.
Amma og afi, Furugrund.
Kæri vinur. Í dag vil ég minnast
besta vinar míns sem hefur kvatt eftir
stutta en harða baráttu við erfið veik-
indi. Ég er búinn að þekkja þig, Tóm-
as Ingi, frá því að við vorum 2 ára og
mamma var að passa þig. Svo fórum
við í leikskólann og þar kynntumst við
vini okkar Mirza. Við þrír vorum allt-
af að leika saman þar. Síðan lágu leið-
ir okkar saman í skólann þar hélst
vinátta okkar áfram. Við æfðum líka
saman fótbolta með knattspyrnu-
félagi Sindra og fórum á mörg
skemmtileg fótboltamót. Það var allt-
af svo gaman hjá okkur. Þú varst allt-
af svo góður og skemmtilegur strák-
ur. Þú hlakkaðir svo til þegar mamma
þín og pabbi voru búin að kaupa húsið
beint á móti mér, þá var svo stutt að
fara að leika. En þá varst þú orðinn
veikur og varst mikið á spítala í
Reykjavík, en þú komst heim á milli
meðferða og þá gátum við leikið okk-
ur saman. Ég vissi að þú værir mikið
veikur en þú varst svo duglegur að
koma yfir til mín á hækjunum þínum.
Við fórum á trampólínið og sátum þar
með bolta að leika. Mirza kom líka til
Tómas Ingi Ingvarsson
MINNINGAR
GUÐFINNA S. Bjarnadóttir segir í
Lesbók Morgunblaðsins hinn 3. nóv.
sl.: „Þróunarkenningin tilheyrir vís-
indum og sköpunarkenningin trúar-
brögðum.“ Ég vil benda á að enn er
ekki vitað til að ein tegund hafi
breytst í aðra, ekki hefur heldur
milliliðurinn milli apa og manna fund-
ist. Kenning þróunarsinna í sambandi
við þroska mannsfóstursins í móð-
urlífi hefur reynst algert rugl. Þeir
segja t.d. í Frumlífssögunni, bls. 98-
99, að sex mánaða gamalt manns-
fóstur líkist fiski meir enn manni!
Getur þetta talist til vísinda?
Einhver spyr kannski, fara trú
(kristin trú) og vísindi saman? Þessu
svara ég hiklaust játandi og hér
koma rökin beint frá Guðs orði, orði
sannleikans. Jesús Kristur er höf-
undur trúarinnar (Heb. 12:2). Jesús
Kristur er einnig höfundur allra vís-
inda, samkvæmt því sem stendur í
Kólossubréfi 2:3: „En í honum (Jesú
Kristi) eru allir fjársjóðir spekinnar
og þekkingarinnar fólgnir.“
Kveðjur og blessunaróskir
SÓLEY JÓNSDÓTTIR,
Sjónarhæð.
Enn er þróunar-
kenningin ósönnuð
Frá Sóleyju Jónsdóttur
BRÉF TIL BLAÐSINS