Andvari

Árgangur

Andvari - 01.04.1962, Síða 59

Andvari - 01.04.1962, Síða 59
ANDVARI ÍSLAND Á KllOSSGÖTUM 1908 57 halda hópinn í lengstu lög, með því varð staða okkar sterkari; en hefði hver haldið fram sinni sérstöku skoðun í hverju smá- atriði, hefði staða vor orðið veikari en raun varð á. Það kom nú skjótt í ljós, að ekki varð auðið að ná samkomulagi á þess- um grundvelli. Nú vita það allir, að þess eru ekki dæmi í samningum milli þjóða, nema um yfirunna þjóð sé að ræða, að annar aðilinn fái allt, en hinn segi já og amen við öllu. Til þess að samkomulag verði, verða báðir að láta undan í ein- hverju“. I millilandanefndinni voru fjórir úr stjórnarflokknum, Heimastjórnarflokkn- um, en þrír úr Þjóðræðisflokknum. Síðar- nefndi flokkurinn hélt með sér þing- mannafund 11. júlí 1907, og var þar samþykkt eins konar erindisbréf fyrir nefndarmennina úr þeim flokki. Þar sem Þjóðræðisflokkurinn var and- stöðuflokkur stjórnarinnar, má ætla, að hann hafi gert sízt minni og raunar harð- ari kröfur um stjórnarbætur en stjórnar- flokkurinn. Eins og áður er vikið að og alkunna er, voru ætíð gerðar hinar ýtrustu kröfur á þjóðmálafundum til þess að halda á lofti takmarkinu og hrýna þá, sem stóðu í hinni virku baráttu. Tveir fulltrúar Þjóðræðisflokksins í nefndinni, Jóhannes Jóhannesson og Stefán Stefánsson, töldu, að framfylgt hefði verið boðskap þingmannafundar flokksins í öllum atriðum með aðild að Uppkastinu, og er afstöðu þeirra rækilega lýst í þingræðu, sem Jóhannes Jóhannes- son hélt um leið og hann lýsti ályktun nefnds fundar (Alþt. 1909). Þar segir hann m. a.: „Aðalatriðið er þetta, að valdið er vort og að meðferð málanna er einnig „fyrir vora hönd“, eða í umboði voru. . . . Ein af hættulegustu villikenn- ingunum, sem andstæðingar frumvarps- ins hafa barið inn í þjóðina, cr sú, að vald sé sama og meðferð, og að vér því afsöl- uðum frá oss og í hendur Dana fullveld- inu í sameiginlegu málunum. Þetta er jafnfjarstætt eins og að segja, að eignar- réttur sé sama og umráðaréttur, og að jarðareigandi, sem byggir jörð sína, hafi afsalað sér eignarrétti að jörðinni í hendur ábúanda. . . . Orðin „meðan um sernur" eru því það eina í þessari klausu (fundar- ályktunarinnar), er valdið getur ágrein- ingi. Ilvað þýða þá þessi orð? Þau þýða að sjálfsögðu það og ekkert annað en að fela Dönum meðferð málanna þann tíma, stuttan eða langan, ákveðinn eða óákveð- inn, sem íslendingum og Dönum kemur saman um, og ættu því alveg eins við, þótt sú kcnning væri rétt, að Dönum væri falin meðferðin „um aldur og ævi“, eins og þó hún væri eigi falin þeim nema 2—3 ár. En þessi kenning er ekki rétt. Orðin „um aldur og ævi“ . . . standa hvergi í frumvarpinu." Þessi tilvitnaða setning úr fundarálykt- uninni, „meðan um semur", virðist hafa orðið fleygur á milli nefndra Þjóðræðis- flokksfulltrúa og hins þriðja, Skúla Thor- oddsens. Um það atriði heldur Jóhannes Jóhannesson áfram á þessa leið: „Það er eigi lítið varið í það fyrir mig að geta skírskotað til þess, að Jón yfirdómari Jens- son, sem var einn af 3, er orðaði umboð vort, hefir opinberlega látið í ljósi, að skilja beri orðin „meðan um semur“ eins og þau eru skýrð hér.“ Skúli Thoroddsen gerði breytingartil- lögur við Uppkastið í millilandanefnd- inni, sem ekki fengust fram. Sést munur- inn á samanburði Uppkastsins og Sjö- manna tillögunnar hér að framan, en að henni stóð Skúli Thoroddsen. Um deiluatriði þeirra Þjóðræðismanna farast Skúla Thoroddsen þannig orð (Alþt. 1909): „Orðin „meðan um semur“ geta ekki þýtt neitt annað en það, að öll málin
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.