Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Side 82

192
Islenzlíar samtíðarbókmentir.
IÐUNN
má sjá á sumum »Flugum« ]óns Thoroddsens; því miður
dó höfundurinn svo fljótt, altof fljótt — aðeins lítið eitt
liggur eftir hann. lllgresi Arnar Arnarsonar dregur of
mjög dám af Heine — en þar eru þó góð kvæði, og
eru háðkvæðin miklu bezt.
Það hefur verið sagt, að kýmni fáránleikans væri í
mestu samræmi við anda nútímans. Það kemur því ekki
á óvart að finna hana í ríkum mæli hjá þeim tveim
höfundum, sem mestan nýtízkusvipinn hafa, Þórbergi
Þórðarsyni og Halldóri Kiljan Laxness. Er þetta í nán-
um tengslum við sundurgerðina í stíl þeirra. Fáránleik-
inn er vanalega blandaður tvísæju háði — innan um
koma svo glampar af glettum og svartir níðblettir. Þessi
mörgu litbrigði eru meðal töfra stílsins, þeim, sem kunna
að meta hann, en öðrum eru þau til svimakendrar óvissu,
ásteytingar, hneykslis og fjandskapar.
Af þessum tveimur mönnum er Þórbergur meiri húm-
oristi. Bréf til Láru geymir nærri því á hverri síðu
kýmni í öllum litum regnbogans. Kýmnin rennur alveg
ósjálfrátt fram úr penna hans, hann er ekki að eltast
við hana, hann skrifar þannig, af því það er eðli hans
að skrifa þannig. Glensið og háðið, sem inni fyrir býr,
verður að komast út og fá að ærslast og leika sér.
Hið kýmilega orðbragð er hér sem ella sprottið af sjón,
hann sér hlutina á þennan ákveðna hátt. Þessari sjón
hefur hann sjálfur lýst í Bréfi til Láru (XXXIll), svo
að ekki verður um bætt, en þó að engin játning væri
til frá höfundarins hendi, ætti gagnrýnandinn að geta
sagt sér sjálfur, að eitthvað á þessa leið hlyti honum
að vera farið. Hér er ágætlega sagt frá tvísæinu, sem
gerir ekki lítið vart við sig meðal yngri rithöfunda, bæði
hérlendra og erlendra; það mun hafa komið fólki, sem
alið er upp við rit hinna alvörugefnu og heilhuguðu